Σύγχρονος Ελληνικός Κινηματογράφος: "ΟΥΖΕΡΙ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ" του Μανούσου Μανουσάκη

 Αγαπημένοι φίλοι και φίλες του CINEFIL 

Με την σημερινή μας θεματογραφία, γυρίζουμε σελίδα και επιστρέφουμε στον Σύγχρονο Ελληνικό Κινηματογράφο. 

Με χαρά, έχουμε πει ότι το σινεμά της πατρίδας μας στους καιρούς μας, κάνει σοβαρές και συντεταγμένες προσπάθειες να σταθεροποιηθεί σε μια αξιόπιστη και ελκυστική σειρά παραγωγής ταινιών άξιες να αποτελέσουν σημείο αναφοράς για το κοινό.

Μια τέτοια ακόμα λοιπόν ταινία θα προσεγγίσουμε σήμερα. Μια ταινία που μας παραπέμπει στα δύσκολα και αποκρουστικά εκείνα χρόνια της Γερμανικής κατοχής και σε μια πόλη που γνώρισε τη δολοφονική μανία των Ναζί, τη Θεσσαλονίκη.

Μανούσου Μανουσάκη

"ΟΥΖΕΡΙ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ"

Ο γνωστός σκηνοθέτης επανέρχεται 18 χρόνια μετά τον "Κόκκινο δράκο" παίρνει στα χέρια του το βιβλίο του 

Γιώργου Σκαμπαρδώνη

με τον ομώνυμο τίτλο και δημιουργεί την ανάλογη κινηματογραφική μεταφορά.

Η ταινία είναι μια ερωτική ιστορία δύο νέων ανθρώπων μέσα σε ένα εφιαλτικό περιβάλλον. Στη Θεσσαλονίκη του 1942. Εκεί, μέσα στο καμίνι των γεγονότων της φωτιάς και της Εβραϊκής συναγωγής, θα ζήσει και θα στηθεί όλη αυτή η ιστορία. Σημείο αναφοράς είναι ένα μουσικό στέκι. Ένα ουζερί, που αποτελούσε το μέρος συγκέντρωσης όλων των μουσικών στοιχείων της πόλης και όχι μόνο.

Ο Βασίλης Τσιτσάνης, ένας μύθος, μια μορφή εκείνης της εποχής, ήταν η ψυχή αυτού του ουζερί. Εκτός από τα μουσικά δρώμενα, το ρεμπέτικο και το λαϊκό τραγούδι, μια σειρά ανθρώπων ζούσε τις δικές του ιστορίες εκεί. Απλοί άνθρωποι, καλλιτέχνες, εργαζόμενοι, αντιστασιακοί κυνηγημένοι, χαφιέδες και συνεργάτες των Γερμανών. Όλοι θαμώνες σε ένα χώρο που αποτελούσε το κέντρο της δράσης.

Πάμε να μιλήσουμε για τα στοιχεία της ταινίας

Πρεμιέρα: 3 Δεκέμβρη 2015

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Μανούσος Μανουσάκης

ΣΕΝΑΡΙΟ: Μανούσος Μανουσάκης, Άντα Γκουρμπαλή, Βασίλης Σπηλιόπουλος

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΣΗ: Κωστής Γκίκας

ΜΟΝΤΑΖ: Λάμπης Χαραλαμπίδης

ΜΟΥΣΙΚΗ: Θέμης Καραμουρατίδης

ΕΝΔΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ: Άννα Μαχαιριανάκη

Ερμηνείες (Βασικές)

ΧΑΡΗΣ ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ στο ρόλο του Γιώργου, 25 ετών, αυθόρμητος και δυναμικός, ενεργό μέλος της αντίστασης, δουλεύει στο ουζερί Τσιτσάνης

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΧΕΙΛΑ-ΦΑΜΕΛΗ στο ρόλο της Εστρέα, 22 ετών, κόρη αστικής Εβραϊκής οικογένειας.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ στο ρόλο του Βασίλη Τσιτσάνη, 26 ετών, παντρεμένος με την  με μια κόρη λίγων μηνών.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΡΟΥΦΑΚΟΥ στο ρόλο της Λέλας, 25 ετών, δροσερό και λαϊκό κορίτσι, τραγουδίστρια. Ερωτευμένη με τον Τσιτσάνη παράφορα.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΑΝΚΟΓΛΟΥ στο ρόλο του Γιακό, πατέρας της Εστρέα

ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΪΒΑΖΗΣ στο ρόλο του Τάσου, σκοτεινός και αμφιλεγόμενος ρόλος

ΛΑΚΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ στο ρόλο του Δαπόντε, αντιστασιακού αξιωματικού

ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΕΡΑΚΗΣ στο ρόλο του Ραβίνου

ΜΑΡΙΑ ΚΑΒΟΥΚΙΔΟΥ στο ρόλο της Ρασέλ, μητέρας της Εστρέα

ΞΑΝΘΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ στο ρόλο της Ζωής, συζύγου του Τσιτσάνη, 22 ετών, βελούδινη γυναίκα αλλά συνάμα και άνθρωπος γεμάτος αλληλεγγύη και ιδανικά.

ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ στο ρόλο του Αλμπέρτο, 28 ετών, αδελφού της Εστρέα

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗΣ στο ρόλο του Γιάννη

ΑΛΜΠΕΡΤΟ ΕΣΚΕΝΑΖΥ στο ρόλο του Αβραάμ

ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΤΖΕΛΕΠΗΣ στο ρόλο του Αντώνη

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΤΗΣ στο ρόλο του αρχηγού της Αστυνομίας

ΘΕΜΑ ΠΛΟΚΗ

Το "Ουζερί Τσιτσάνης", όπως είπα ήδη, είναι μια ιστορία αγάπης ανάμεσα σε δύο νεαρά άτομα με εντελώς διαφορετικά κοινωνικά χαρακτηριστικά. Ο ίδιος ο έρωτάς τους θα μπει ανάμεσα στις μυλόπετρες που θα βάλει η διαφορετική τους θρησκευτική καταγωγή, οι οικογένειες και το περιβάλλον τους, ο ίδιος ο πόλεμος με όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά των διώξεων, των βασανισμών, της προδοσίας και του θανάτου. Συνεκτικά στοιχεία θα είναι κάποιοι κοινοί τους άνθρωποι, οι οποίοι θα σταθούν κοντά τους ως κοινά σημεία αναφοράς.

Ο Γιώργος είναι ένας νεαρός που δουλεύει στο ουζερί στο οποίο τραγουδά ο μεγάλος Βασίλης Τσιτσάνης. Εκεί συγκεντρώνονται τα βράδια κάθε λογής άνθρωποι, ένα ετερόδοξο πλήθος. Κάθε ηλικίας, τάξης. Αντιστασιακοί και χαφιέδες, συνεργάτες των Γερμανών. 

Οι Ναζί, ετοιμάζονται για να διοργανώσουν το μεγάλο πογκρόμ των Εβραίων της δυνατής κοινότητας της Θεσσαλονίκης. Στην αρχή θα παρατηρήσουμε την παράλληλη δράση αυτών των δύο κόσμων.

Η Εστρέα, είναι μια νεαρή Εβραία, κόρη μιας πλούσιας οικογένειας της πόλης.

Κάθε κοινότητα είναι επίσης κλεισμένη στις δικές της προκαταλήψεις έναντι της άλλης. Οι Εβραίοι δεν ανέχονται τη σχέση, πόσο μάλλον το γάμο, μιας δικής τους κόρης με έναν ορθόδοξο όπως επίσης και το αντίστροφο. Στα πλαίσια αυτά οι Ναζί, οργανώνουν τα δικά τους εγκλήματα και ετοιμάζουν το τελικό της χτύπημα κατά της Εβραϊκής κοινότητας της πόλης με τον εξανδραποδισμό της.

Μέσα σε αυτά τα δύο επίπεδα, θα παρακολουθήσουμε επίσης και έναν τρίτο πόλο. Αυτόν της προσωπικότητας του Βασίλη Τσιτσάνη. Της μεγάλης του επιρροής, της οικογειακής του κατάστασης, των δικών του ερωτικών καταστάσεων που δέχεται με το πλησίασμα της Λέλας, μιας νέας τραγουδίστριας στην ομάδα τους.

Ο Γιώργος και η Εστρέα, θα έρθουν πολύ κοντά ο ένας με τον άλλον, θα τους ενώσουν μεγάλες στιγμές και θανάσιμοι κίνδυνοι με τον έρωτα να δένει τις καρδιές τους σε μια αγάπη, η οποία προσπαθεί να βρει ανάσες για να επιβιώσει ανάμεσα σε αυτόν τον εφιάλτη.

Ο ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΟΣ ΡΥΘΜΟΣ

Τα δρώμενα μέσα από το βιβλίο του Σκαμπαρδώνη καλύπτουν πολύ μεγάλο όγκο και χρόνου και δρώμενων, με αποτέλεσμα ο σκηνοθέτης να βρίσκεται αντιμέτωπος με την πιεστική ανάγκη να μπορέσει να "χωρέσει" όλη την αφήγηση μέσα στο χρόνο που διαθέτει. Οι αφαιρέσεις που κάνει, δεν αλλοιώνουν το αρχικό έργο και ο Μανουσάκης το χειρίζεται πολύ καλά με τους λοιπούς σεναριογράφους έτσι ώστε να μας δίνει ένα καλό και περιεκτικό σύνολο.

Το κάστ των ηθοποιών που υπηρετούν την ταινία, όπως θα πούμε, είναι εντυπωσιακό και ιδιαίτερα ποιοτικό για τον στηρίξει στην προσπάθειά του αυτή.

Η ταινία έχει δύναμη, ρυθμό, ένταση. Δεν είναι μια φτηνή και πρόχειρη παραγωγή που προσπαθεί επιπόλαια και επιδερμικά να προσπεράσει τους στόχους της. Δεν φείδεται χρημάτων και μέσων με λίγα λόγια. Ο σκηνοθέτης, με την βοήθεια της καλής φωτογραφίας, της άριστης ενδυματολογίας, της καλής μουσικής, κάνει μια ταινία που θα αγγίξει όμορφα και θα καλύψει τις απαιτήσεις ενός μέσου θεατή.

Δεν βάζει μεν υψηλές απαιτήσεις και ιδιαίτερα σινεφίλ χαρακτηριστικά ούτε όμως από την άλλη αδιαφορεί για την ποιότητα και τις ψηλές απαιτήσεις. Αυτήν την ισορροπία ο Μανουσάκης και οι συνεργάτες του την καταφέρνουν.

Να πούμε ότι η ταινία, παρά το ότι είναι εποχής,  δεν διστάζει να ανοιχτεί ευρέως σε εξωτερικά πλάνα, μεγάλης μάλιστα δράσης, που έχουν, εκ των πραγμάτων, πολύ μεγάλες και τεχνικές και γενικές απαιτήσεις (κόστος, παρέμβαση στο χώρο, πλήθος χαρακτήρων)Γιάνν

ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ

Το καστ των ηθοποιών που πλαισιώνουν την ταινία είναι εξαιρετικό αφού έχουμε μια, τρόπον τινά, "επιστράτευση" τόσο παλιών και καταξιωμένων ηθοποιών του κινηματογράφου μας (Αλμπέρτο Εσκενάζυ, Λάκης Κομνηνός). τόσο ήδη καταξιωμένων ερμηνευτών (Γιάννης Στάνκογλου, Ανδρέας Κωνσταντίνου, Μιχάλης Αεράκης) όσο και πολύ νέων ηθοποιών που δίνουν, επάξια τις δικές τους εξετάσεις με πολύ μεγάλη επιτυχία (Χριστίνα Χειλά Φαμέλη, Χάρης Φραγκούλης, Γιάννης Αϊβάζης αλλά και άλλοι).

Η ταινία κατορθώνει να αναδείξει το ουζερί αλλά και τον ίδιο τον Τσιτσάνη ως μοιραίο χαρακτήρα εκείνης της εποχής, όπου ολόγυρά του αλλά και από την ίδια την ψυχή του, διέρχονται όλα εκείνα τα τραγικά γεγονότα του καιρού του. Η ερμηνεία του Ανδρέα Κωνσταντίνου είναι μια ακόμα φορά εξαιρετική. Τον βλέπουμε να συνθέτει, νότα τη νότα τη θρυλική "Συννεφιασμένη Κυριακή", τραγούδι γέννημα της τραγωδίας της εποχής του.

Ο Χάρης Φραγκούλης με την Χριστίνα Χειλά Φαμέλη, συγκροτούν το βασικό ερμηνευτικό δίδυμο με πολύ μεγάλη επιτυχία. Η εξωτερική τους λάμψη, η ερμηνευτική τους απλότητα αλλά συνάμα και δύναμη, δίνει την πρέπουσα αληθοφάνεια αλλά και τραγικότητα στην ερμηνεία τους μέχρι το ανατρεπτικό ή μάλλον απρόσμενο φινάλε.

Επίσης ιδιαίτερη αναφορά να κάνουμε στην εξαιρετική Βασιλική Τρουφάκου, σε δεύτερο γυναικείο ρόλο, ως Λέλα. Μια ερμηνεία που επίσης συγκίνησε και ξεχώρισε.

ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ-ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ

Η ταινία ήταν, το 2016, υποψήφια για έξι κατηγορίες στα Βραβεία Ελληνικής ακαδημίας κινηματογράφου (Α αντρικό-Χάρης Φραγκούλης, Β αντρικό ρόλο-Ανδρέας Κωνσταντίνου, Β Γυναικείο-Βασιλική Τρουφάκου, μακιγιάζ, ενδυματολογία και σκηνογραφία.

Τελικά τιμήθηκε με Βραβείο Β΄Γυναικείου Ρόλου για την εξαίρετη ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΡΟΥΦΑΚΟΥ.

Επίσης η ταινία τιμήθηκε με Βραβείο Κοινού στο 13ο Ελληνικό κινηματογραφικό φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο.

Διαβάστε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα του σημειώματος του Μανούσου Μανουσάκη για την ταινία και των θεμάτων που αγγίζει:

"Αυτή η ιστορία, παρ' όλη την χρονική τοποθέτησή της, εμβαθύνει σε σύγχρονα γεγονότα, όπως ο ρατσισμός, η ξενοφοβία, ο νεοναζισμός που ελλοχεύουν απειλητικά στην ελληνική και διεθνή κοινωνία. Γυρίζοντας αυτήν την ταινία, στόχος μου είναι να θυμίσω εκείνα τα εγκλήματα σε όσους αποφάσισαν να τα ξεχάσουν και να τα μάθουν όσοι δεν τα γνωρίζουν. Εγκλήματα που έγιναν από ανθρώπους της διπλανής πόρτας. 

Σαν άνθρωπος πιστεύω ότι από τη στιγμή που γεννιόμαστε μέχρι την τελευταία μας ώρα πάνω στη Γη, έχουμε ένα και μόνο καθήκον.  Να παίρνουμε θέση απέναντι τα γεγονότα. Να συνειδητοποιήσουμε ότι εάν δεν είμαστε μέρος της λύσης, είμαστε μέρος του προβλήματος"

Πραγματικά συγκλονιστικά λόγια και προσέγγιση!

ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ της ΤΑΙΝΙΑΣ

Όσα πρέπει να ξέρετε για την ταινία   (Kulturosupa.gr)

Η ταινία, αφηγηματικά, καλύπτει χρονική περίοδο 10 μηνών.

Τα γυρίσματα κράτησαν 12 ολάκερους μήνες σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, σε ιστορικά μέρη και σημεία. Χρειάστηκε να δουλέψουν περίπου 60 ηθοποιοί μαζί με 2500κομπάρσους ενώ συγκεκριμένες σκηνές είχαν την ανάγκη τεχνικής παρέμβασης για να διαμορφωθεί το περιβάλλον, π.χ. οι σκηνές με το χιόνι το χειμώνα. 6000 ήταν τα κοστούμια που χρησιμοποιήθηκαν για να καλύψουν τις ανάγκες και παραγγέλθηκαν σε οίκους του εξωτερικού. Ο συρμός που δείχνει να μεταφέρει τους Εβραίους στο Άουσβιτς είναι ο πραγματικός και βρέθηκε διάσπαρτος σε πολλά σημεία της Ελλάδας. Συγκεντρώθηκε και μάλιστα λειτούργησε και η ατμομηχανή, με τη βοήθεια του ΟΣΕ.

Η Εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης, μιλούσε μια ιδιόμορφη διάλεκτο, την Λαντίνο, καθώς διώχτηκαν από την Ισπανία, τον 15ο αιώνα. Ένα κράμα Ισπανικών και Εβραϊκών στοιχείων, διάλεκτο στην οποία μυήθηκαν οι πρωταγωνιστές.

Κλείνοντας την παρουσίαση, φίλες και φίλοι, είναι φανερό ότι το "Ουζερί Τσιτσάνης" είναι μια αξιέπαινη προσπάθεια του σύγχρονου Ελληνικού σινεμά να συνεχίζει να δημιουργεί σε ψηλά ποιοτικά και ανταγωνιστικά στάνταρντς. Παραγωγή που, δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από αντίστοιχες παραγωγές του Ευρωπαϊκού κινηματογράφου.

Τέλος, όσον αφορά τα εισιτήρια που έκοψε η ταινία. Σύμφωνα με το Box office 2015 είναι στην 3η θέση ανάμεσα σε 10 ελληνικές ταινίες με 102.828 εισιτήρια. Θα το έλεγε κανείς καλή παρουσία.