Περί Σεναρίου ο Λόγος (Μέρος 5ο): Η Σημασία της κρίσιμης σκηνής στο Σενάριο


Καιρός φίλες και φίλοι είναι να θυμηθούμε λίγο τις παλιές μας μελέτες πάνω στο ΣΕΝΑΡΙΟ. Καιρός είναι να ξεσκονίσουμε λίγο τα "βιβλία" μας εδώ. Να κάνουμε κάποιες αναδρομές, σύντομες επαναλήψεις και να προχωρήσουμε σε επόμενα βασικά επίπεδα.

ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ τι ΕΧΟΥΜΕ ΔΕΙ μέχρι τώρα στις προηγούμενες παρουσιάσεις:

Περί Σεναρίου ο Λόγος

Μέρος 3ο
Μέρος 4ο

Θα κάνουμε μια σημαντική μικρή επανάληψη στο πιο βασικό κομμάτι, που το διαβάσαμε στο 3ο μέρος και αφορούσε την ίδια τη δομή ενός Σεναρίου


ΣΥΝΟΨΙΖΟΥΜΕ-ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ

Μια ταινία κινηματογραφική διάρκειας 120' πατάει πάνω σε ένα Σενάριο, το οποίο είναι γραμμένο σε 120 σελίδες στην συντριπτική πλειοψηφία.
Αυτό σημαίνει ότι Μία σελίδα του γραπτού σεναρίου αντιστοιχεί σε Ένα λεπτό Κινηματογραφικού χρόνου.

ΟΡΙΣΜΟΣ: Σενάριο=Μια Ιστορία ειπωμένη με Εικόνες

Ο κινηματογράφος δραματοποιεί έναν Μύθο (Αυτό να το θυμάστε)

ΔΟΜΗ του ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Αρχή Σεναρίου---------> Πράξη 1η  Εδώ έχουμε τη Δέση της Ιστορίας μας, Το τμήμα αυτό αντιστοιχεί στις σελίδες 1-30

ΠΡΩΤΗ ΚΡΙΣΙΜΗ ΣΚΗΝΗ---------> Την συναντάμε περίπου στην 25η σελίδα η στο 25' της ταινίας μας. Διεθνώς αναφέρεται και με τον όρο PLOT POINT.

Μέση Σεναρίου------>Πράξη 2η  Εδώ έχουμε την Σύγκρουση στην Ιστορία μας. Το τμήμα αυτό αντιστοιχεί στις σελίδες 30-90 και κατ αναλογία στα λεπτά αυτά της ταινίας.

Στο τέλος της Δεύτερης πράξης έχουμε την

ΔΕΥΤΕΡΗ ΚΡΙΣΙΜΗ ΣΚΗΝΗ

Λύση Σεναρίου---------->Πράξη 3η.  Αντιστοιχεί στις σελίδες 90-120 του σεναρίου



Η ΣΗΜΑΣΙΑ της ΚΡΙΣΙΜΗΣ ΣΚΗΝΗΣ στο ΣΕΝΑΡΙΟ

Τι Ονομάζουμε "ΚΡΙΣΙΜΗ ΣΚΗΝΗ"

 "Ονομάζουμε εκείνο το επεισόδιο ή το συμβάν που μπαίνει μέσα στην δράση και στρέφει την ροή του μύθου σε άλλη κατεύθυνση. κινεί δηλαδή το μύθο προς τα πρόσω"

(Syd Field:  "Το Σενάριο: η τέχνη και η τεχνική, Σελίδα 140)

Δεν υπάρχει Σενάριο χωρίς "Κρίσιμες Σκηνές". Στην παραδοσιακή του Δομή, υποχρεωτικά είναι δύο. Πιθανότατα να είναι και περισσότερες ανάλογα με το θέμα του σεναρίου. Να πούμε ότι ο χρονικός προσδιορισμός στη δομή του σεναρίου μπορεί να είναι αυστηρά καθορισμένος στις 2ωρες ταινίες, κύρια τις ξένες αλλά στις ταινίες των 90' που είναι ο συνήθης χρόνος στον Ελληνικό κλασικό κινηματογράφο αλλάζει ο χρόνος της δομής στο σενάριο χωρίς όμως να αλλάζει η ουσία του.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ:
Για να πάρουμε μια λατρεμένη μας ταινία:   "ΛΟΛΑ" του Ντίνου Δημόπουλου.
Το Σενάριο είναι του Βαγγέλη Γκούφα.

1η ΚΡΙΣΙΜΗ ΣΚΗΝΗ: 



Είναι το 10' της ταινίας. Ο Μπράβος του Στέλιου (Διονύσης Παπαγιαννόπουλος), ιδιοκτήτη του Cabaret, του αναγγέλλει ότι ο Άρης (Νίκος Κούρκουλος), έφτασε στο μαγαζί ύστερα από την αποφυλάκισή του.
Ένα ΣΟΚ διαπερνά τον Στέλιο και τους ανθρώπους του. Βρίσκονται πλέον αντιμέτωποι με μια νέα ωμή πραγματικότητα. Πρέπει να αντιμετωπίσουν πρόσωπο με πρόσωπο τον ριγμένο πρώην συνεργάτη τους, που επιστρέφει με άγριες διαθέσεις.
Ο "Μύθος" του σεναρίου μας κινείται προς τα εμπρός ! Χωρίς την επιστροφή του Άρη στο cabaret δεν θα υπήρχε το σενάριό μας.

2η ΚΡΙΣΙΜΗ ΣΚΗΝΗ:



Είμαστε στο 31' της ταινίας. Ο Άρης (Νίκος Κούρκουλος), παίρνει την Λόλα (Τζένη Καρέζη) και φεύγει από το cabaret σε μια ντε φάκτο βίαιη κίνηση και απαίτησή του.
Η Σκηνή είναι ΚΡΙΣΙΜΗ καθώς αυτή ακριβώς ανοίγει και όλη τη συνέχεια της ταινίας. Αν δεν έπαιρνε την Γυναίκα μαζί του, δεν θα είχαμε την υπόλοιπη εξέλιξη.

Είδαμε λοιπόν δύο παραδείγματα Κρίσιμων Σκηνών στην ίδια ταινία για να αντιληφθούμε τη σημασία τους.
Είναι αυτό το "Κάτι" που θα σκαρφιστείτε ως συγγραφείς ή σεναριογράφοι για να πάτε την ιστορία σας μπροστά ή να της αλλάξετε ροή εντελώς.

3η ΚΡΙΣΙΜΗ ΣΚΗΝΗ (Προς την Τρίτη Πράξη του Σεναρίου)



Βρισκόμαστε στο 69' της ταινίας. Ο Άρης μονομαχεί με τον "Μαύρο" (Σπύρος Καλογήρου) ενώ η Λόλα τον περιμένει. Εκεί βρίσκει τον φίλο του χτυπημένο. Οι μπράβοι του Στέλιου έχουν αρπάξει και απαγάγει τη Λόλα. Ο Άρης δια φωνής Νίκου Κούρκουλου αναφωνεί:

"Μπορεί να θυμηθώ τον παλιό Άρη...."

Η Σύγκρουση δραματοποιείται κατακόρυφα. Η Ιστορία ανεβάζει στροφές απότομα καθώς ο Άρης πλέον δεν έχει άλλο δρόμο από αυτόν της μετωπικής σύγκρουσης με την συμμορία του Στέλιου, που θα οδηγήσει στην κορύφωση του δράματος.

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΚΡΙΣΙΜΗ ΣΚΗΝΗ

Από τις λατρεμένες μου σκηνές στην ταινία. Σας την παραθέτω αυτούσια με το video που έχω δημιουργήσει:


Η Ύστατη κρίσιμη σκηνή στην ταινία. Η Σκηνή που κάνει την Ανατροπή. Ο Άρης πηγαίνει στο cabaret να χτυπηθεί με τον Στέλιο. Η Λόλα επιστρέφει στον Πατέρα της (Παντελής Ζερβός), ύστερα από πολλά χρόνια που την έδιωξε. Ο Πατέρας της αποφασίζει να παρέμβει στην σύγκρουση αυτή, να προλάβει.

"Θα τινάξω την Τρούμπα στον αέρα" αναφωνεί στο φινάλε της σκηνής ο Παντελής Ζερβός αλλάζοντας τα πάντα στην εξέλιξη του σεναρίου. ΑΥΤΟΣ θα είναι που θα χτυπηθεί με τον Στέλιο παραμερίζοντας τον Άρη την ύστατη στιγμή.

Είναι ίσως η πιο κρίσιμη σκηνή της ταινίας.


Δεν ξέρω αν κατάφερα να σας παρουσιάσω τη σημασία των κρίσιμων σκηνών σε ένα Σενάριο για τη ροή μιας Κινηματογραφικής ταινίας. Τώρα έχετε αντιληφθεί τη σημασία τους και τη δυναμική τους. Και τέτοιες σκηνές μπορείτε να τις εμπνευστείτε και σε άλλα είδη γραφής, εκτός σεναρίου. Σε ένα μυθιστόρημα, σε μια νουβέλα, σε ένα διήγημα που έχει δράση, χαρακτήρες και πλοκή.

Να πούμε ότι υπάρχουν και Σεναριογράφοι και ταινίες παράλληλα που οι Κρίσιμες σκηνές στο σενάριο δεν είναι τόσο της δράσης ή τόσο οπτικοποιημένες σαν αυτές που αναφέραμε.

Τέτοια περίπτωση πιο "θεματικών" Κρίσιμων σκηνών είναι αυτές που βλέπουμε στην ταινία:

"ΣΤΕΝΕΣ ΕΠΑΦΕΣ ΤΡΙΤΟΥ ΤΥΠΟΥ" 

Εδώ τι έχουμε: Για προσέξτε την δομική ανάλυση


Στενή επαφή, πρώτου τύπου είναι η οπτική θέα ενός Α.Τ.Ι.Α., δευτέρου τύπου είναι η φυσική μαρτυρία ενός Α.Τ.Ι.Α. και τρίτου τύπου είναι η επαφή με ένα Α.Τ.Ι.Α.
Θέα, φυσική μαρτυρία και επαφή. Η ταινία δραμα- τοποιεί οπτικά αυτό το σχήμα. Η πρώτη πράξη είναι η οπτική θέα του Α.Τ.Ι.Α.. η δεύτερη η φυσική μαρτυρία και η τρίτη η επαφή.
Ας κάνουμε, τώρα, το διάγραμμα της σεναριακής δομής:


(Στο ίδιο Βιβλίο, σελίδα 157)



Πηγη:  "Το Σενάριο: η τέχνη και η τεχνική" του SYD FIELD. 1979, Εκδόσεις Κάλβος. Σεναριογράφος στο Hollywood στην εταιρεία CINEMOBIL SYSTEM, Καθηγητής Σεναρίου

(Έχω την τύχη να έχω αυτό το υπέροχο βιβλίο στα χέρια μου από μια εξαίρετη φίλη σπουδάστρια Σεναριογραφίας-Σκηνοθεσίας, Θεατρολόγο), την οποία και ευχαριστώ θερμά. 

Άσκηση για τον εαυτό σας:
Σε κάποια ταινία που θα δείτε. Προσπαθείστε να βρείτε τις κρίσιμες σκηνές που αλλάζουν το Σενάριο. Επίσης δώστε την προσοχή σας στα πρώτα 25' της ταινίας. Σημειώστε αυτό το σημαντικό που θα συμβεί και θα κινήσει το μύθο του σεναρίου μπροστά.




Σχόλια

  1. Όταν αποφασίσω να γίνω σεναριογράφος θα μου κάνεις ιδιαίτερα μαθήματα ναι; Πολύ ενδιαφέροντα όλα...Μάθημα κανονικό που με άγχωσε λίγο μια και παρασύρθηκα διαβάζοντας και νόμιζα ότι θα ακολουθήσει διαγώνισμα...Δεν έπεσα και έξω έτσι; Τώρα θα ρωτήσω μια απορία...υπάρχει ταινία χωρίς κρίσιμες στιγμές; Τι ενδιαφέρον θα είχε τότε;( Σου πάει η διδασκαλία το ξέρεις;)
    Μια αγκαλιά σου κάνω σήμερα ημέρα αγκαλιάς
    Καλημέρα σου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είδα την εκπληκτική σου "Αγκαλιά" Άννα μου και πραγματικά το θεωρώ ότι καλύτερο για ξεκίνημα της βδομάδας μας.
      Σε άγχωσα ε ; όχι δεν έβαλα άσκηση ! και, προς το παρόν, δεν θα βάλω. Ίδομεν στο μέλλον.
      Ταινία χωρίς κρίσιμη σκηνή δεν υπάρχει. Το θέμα είναι πόσο αυτή είναι αξιόπιστη ή έχει τη δυναμική να προσφέρει ένα εξαίρετο σενάριο.
      Διδασκαλία ε ; αχ βρε Άννα. Πολλά ήθελα να κάνω στη ζωή μου αλλά τίποτα από αυτά δεν έγινε.
      Προς γνώση και συμμόρφωση στο πότε διεκδικούμε τη ζωή μας.
      (Με μελαγχολία αυτό)
      Σε φιλώ και ευχαριστώ.

      Διαγραφή
  2. Αγαπημενε μου σου υποσχομαι πως ενα σκ θα διαβαζω ολα τα μερη με πολλη προσοχη!
    Μου ειναι πολυτιμες αυτες οι αναρτησεις και σε ευχαριστω απο καρδιας!!


    καλημερα και καλη εβδομαδα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα σου Κική μου. Ευχαριστώ καλή μου φίλη. Είναι όλα στη διάθεσή σου ανά πάσα στιγμή. Να έχεις καλή βδομάδα.

      Διαγραφή
  3. Φυσικά και κατάφερες να μας δώσεις και μέσα από την ανάλυση, αλλά και τα παραδείγματα σου, να καταλάβουμε τι είναι η κρίσιμη στιγμή και ποια η σημασία της.
    Να 'σαι πάντα καλά, να μοιράζεσαι μαζί μας τις γνώσεις σου!
    Σε φιλώ! Καλή βδομάδα! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μαρίνα μου, ευχαριστώ πολύ.
      Χαίρομαι αν έδωσα κάτι θετικό και κατ΄επέκταση χρήσιμο. Μπορούμε έτσι να προσεγγίζουμε την θέαση μιας ταινίας με έναν πιο αναλυτικό τρόπο.
      Καλή βδομάδα με φιλιά καλή μου.

      Διαγραφή
  4. Καλησπέρα Γιάννη μου! Καταπληκτική η ανάλυση σου,και πολυ σωστά ειναι πολυ σημαντική η κρίσιμη στιγμή σε κάθε ταινία! Καλή συνέχεια και Καλη εβδομαδα σου εύχομαι! Φιλιά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δήμητρα καλησπέρα.
      Πράγματι έτσι είναι. Να έχεις τους χαιρετισμούς μου και τα γιλιά μου για μια καλή βδομάδα.Ευχαριστώ πολύ.

      Διαγραφή
  5. ΠολυΠολύ ενδιαφέρον έχει αυτή η ανάρτηση. Θα το κάνω στην επόμενη ταινία που θα δω. Ευχαριστούμε Γιάννη !!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χαίρομαι Ειρήνη μου, που σου έδωσα κάτι χρήσιμο για να το δεις και να το απολαύσεις.
      Θα επανέλθω με μια σειρά τέτοιες παρατηρήσεις που βοηθάνε στην αποκρυπτογράφηση μιας ταινίας.
      Καλή βδομάδα καλή μου φίλη.

      Διαγραφή
  6. Ήταν μιά καλή ευκαιρία να θυμηθώ και πάλι κάποιες σκηνές από την "Λόλα", από τις πιο αγαπημένες μου ταινίες όπως ξέρεις. Σε επόμενη ταινία θα κάνω το "κόλπο" που μας είπες στο τέλος! Καλό βράδυ και καλή εβδομάδα Γιάννη ✿

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα σου Πέτρα μου,
      είναι μιας πρώτης τάξης ευκαιρία να συγκεντρώσεις την προσοχή στο φιλμ με μια άλλη ματιά πιο αναλυτική.
      Η "Λόλα" το έχουμε ξαναπεί, λατρεία μας.
      Καλή βδομάδα καλή μου φίλη.

      Διαγραφή
  7. θα τινάξω την Τρούμπα στον αέρα. Διαγώνια διάβασα έτσι και πέσει διαγώνισμα την έβαψα !!
    Φιλι καλημέρα :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ατάκα από τις λίγες Μάνια μου ! απίστευτη !
      Αεράτη καλημέρα και από εμένα με πολλά φιλιά !!!

      Διαγραφή
  8. Ξαναπιάνουμε το σενάριο Γιάννη;
    Πολύ ενδιαφέρον.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Το ξαναπιάνουμε Μαρία μου. Και να θυμηθούμε, να φρεσκάρουμε και φυσικά να προχωρήσουμε.
      Ευχές για ένα όμορφο βράδυ με το ζεστό μου ευχαριστώ.

      Διαγραφή
  9. Μπράβο σου Γιάννη!!!
    Μα τι εξαιρετική ανάλυση!!!
    Θα το κάνω αυτό, αν και νομίζω πως τις περισσότερες φορές το κάνω γενικότερα όταν βλέπω ταινίες
    Πολύ καλημέρα εύχομαι
    🌼

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Σοφοκλή φίλε !
      σωστά το κάνεις. Σε βάζει συμμέτοχο στη δημιουργία του σεναρίου και στη δομή του. Θα το δεις.
      Θα έχουμε την ευκαιρία να πούμε πολλά ακόμα πάνω σε αυτά τα θέμα συνεχίζοντας τα "μαθήματά" μας και τις συζητήσεις μας.
      Σε ευχαριστώ πολύ, όμορφο απόγευμα.

      Διαγραφή
  10. πώς τα ξέρεις όλα! μπράβο
    λάικ Λόλα, καιλάικ η τρίτη κρίσιμη στιγμή
    Εντυπωσιάστηκα με το ...( ΜΟΝΟΝ;;;... ) "120 σελίδες";... ουαου...

    γεια και χαρά...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Λαμπρινή μου,
      δεν ξέρω πολλά κορίτσι μου. Διαβάζω όπως όλοι αυτό που αγαπώ. Σε ευχαριστώ πολύ και εύχομαι να περνάς καλά.

      Διαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις τελευταίου μήνα

Χρυσά ζευγάρια στο Ελληνικό σινεμά: Δεκαετία 1960-Μέρος 1ο

Ηλίας Λογοθέτης: Στο δρόμο της αθανασίας

"ΑΝΤΙΓΟΝΗ" του Γιώργου Τζαβέλλα. Το Αρχαίο δράμα στον ελληνικό κινηματογράφο