"Η ΦΟΝΙΣΣΑ" της Εύας Νάθενα-ένα ακόμα κόσμημα για τον σύγχρονο Ελληνικό κινηματογράφο
Ένα ακόμα αριστούργημα για το σύγχρονο Ελληνικό κινηματογράφο, φίλε και φίλοι. Ένα φιλμ, που παίρνει ένα από τα πιο θρυλικά μυθιστορήματα της κλασικής μας λογοτεχνίας για να το φέρει κοντά μας ως έργο πλέον της έβδομης τέχνης.
"Η ΦΟΝΙΣΣΑ"
Η μεταφορά στη μεγάλη οθόνη του αθάνατου στο χρόνο, έργου του μεγάλου ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ
Είναι αλήθεια ότι, πολλές φορές, η Ελληνική λογοτεχνία έχει "υποφέρει" πολύ στις μεταφορές έργων της τόσο στο σινεμά όσο και στην τηλεόραση, ως σειρές. Το φαινόμενο των άναρχων και βίαιων διασκευών έχει πληγώσει, κατά πολύ, πολλά πνευματικά πρωτότυπα έργα. Όμως εδώ, έρχεται μια παραγωγή, με επικεφαλής μια γυναίκα, για να δώσει τον καλύτερό της εαυτό σε αυτή τη μεταφορά ενός δύσκολου και πολύ σκληρού, θεματολογικά, έργου.
Η Εύα Νάθενα, σκηνοθετεί την κινηματογραφική "Φόνισσα". Ενδυματολόγος, σκηνογράφος και σκηνοθέτης, στο θέατρο και στον κινηματογράφο, έχει και δηλώνει μια ιδιαίτερη σχέση με το βιωματικό έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Έναν συγγραφέα και έργο, που άσκησε μεγάλη επιρροή στην ίδια της την αυτογνωσία. Άρα το "στοίχημα" αυτής της μεταφοράς για την ίδια ήταν προσωπική υπόθεση.
Το σενάριο της ταινίας έχει δουλέψει, η εξαιρετική Κατερίνα Μπέη, έχοντας στις επιτυχίες της και το σενάριο στη μεγάλη επιτυχία "Ευτυχία"
Και οι δύο δημιουργοί είναι Γυναίκες! Συνεπώς έχουν πλήρη τα βιώματα των συμβολισμών και των μηνυμάτων, που περνάει ο Παπαδιαμάντης στη "Φόνισσα". Η Εύα Νάθενα, κουβαλάει στις μνήμες της, τα βιώματα της μητέρας της, όντα εκείνη μητέρα δύο κοριτσιών και μια μεγάλη τραυματική εμπειρία του "σταυρού", που κουβαλούσαν οι γυναίκες ακόμα και νεότερων εποχών, που είχαν την "κατάρα" να γεννήσουν κορίτσια.
"Μπήκα πολύ τίμια δειλά και με συνέπεια να κάνω αυτή την ταινία..." μάς λέει η ίδια στη συνέντευξή της (news247/Magazine/Εύα Νάθενα-συνέντευξη) για να συνεχίσει:
"...Υπήρχε η βάση, είχα δουλέψει μοναχικά δέκα χρόνια. Μού έκανε παρέα αυτό το αφήγημα. Είχα πολλές σημειώσεις, πολλές πολλές εικόνες. Όλα αυτά τα μέρη που βλέπετε στην ταινία τα είχα συλλέξει ένα ένα. Έχω χιλιάδες ασπρόμαυρες φωτογραφίες μιας άλλης εποχής..."
Καρυοφυλλιά Καραμπέτη: "Για ποια ισότητα μιλάμε, όταν η γυναίκα χτυπιέται στο κύτταρό της, ακόμα και σήμερα;"
To κοινωνικό περίγραμμα της ταινίας
"Η Φόνισσα", δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο περιοδικό "Παναθήναια" το 1903 και, κατά τον Παπαδιαμάντη, είναι ένα κοινωνικό μυθιστόρημα, που καταδεικνύει με τρόπο έντονο, περιγραφικό και εμφαντικό τη θέση της ΓΥΝΑΙΚΑΣ στην κοινωνία και δη στην ακραία Ελληνική περιφέρεια.
Εκείνη την εποχή, η γέννηση μιας γυναίκας σε μια φτωχή λαϊκή οικογένεια, αποτελούσε κάτι σαν κατάρα! Ο Παπαδιαμάντης θα ανασύρει στο φως, με την ηρωίδα του, τη Φραγκογιαννού, τι σήμαινε για μια γυναίκα να γεννήσει κορίτσια. Κάτι, που ισοδυναμούσε με κατάρα και εφιάλτη.
Ο θεσμός της ΠΡΟΙΚΑΣ, αποτελούσε για τις οικογένειες νεαρών κοριτσιών, μια θηλειά στο λαιμό. Και να σκεφτεί κανείς ότι ο θεσμός της προίκας, καταργήθηκε εν Ελλάδι από την πρώτη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επί Ανδρέα Παπανδρέου, ΧΩΡΙΣ την ψήφιση της Δεξιάς. Λίγο μετά το 1981.
Για να επανέλθουμε στο κλίμα της ταινίας, η Φραγκογιαννού, έχοντας η ίδια υποστεί, από την ίδια της τη μάνα, το "μπουλιγκ" της τρομοκρατίας και του εξευτελισμού λόγω του φύλου της, βρίσκεται μπροστά στη κλίνη του μικρού εγγονού της. Ένα φιλάσθενο κοριτσάκι. Και εκεί θα αρχίσει ο χορός των αναμνήσεων για την τραγική αυτή μορφή του συγγραφέα αλλά και ο χορός της ανατριχιαστικής εσωτερικής παρακίνησης, που θα οδηγήσει την τραγική αυτή γυναίκα στο κατέβασμα του ολέθρου και της καταστροφής.
Οι συντελεστές
Σενάριο: Κατερίνα Μπέη
Σκηνοθεσία: Εύα Νάθενα
Μουσική: Δημήτρης Παπαδημητρίου
Κινηματογράφιση: Παναγιώτης Βασιλάκης
Μοντάζ: Αγγέλα Δεσποτίδου
Production design-Art direction-Ενδυματολογία: Εύα Νάθενα
ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ
Καρυοφιλλιά Καραμπέτη στο ρόλο της Χαδούλας-Φραγκογιαννού
Μαρία Πρωτόπαππα στο ρόλο της Δελχαρώς, μητέρας της Χαδούλας
στο ρόλο της Δελχαρώς, κόρης της Χαδούλας
Στο ρόλο του Δαδή, συζύγου της νεαρής Δελχάρως
στο ρόλο της νεαρής Χαδούλας
στο ρόλο της Αμέρσας, ανύπαντρης κόρης της Χαδούλας
στο ρόλο του Παπά-Νικόλα
στο ρόλο του Καμπαναχμάκη
στο ρόλο του Λυρίνγκου
ΟΛΓΑ ΔΑΜΑΝΗ στο ρόλο της Παπαδιάς
ΕΡΣΗ ΜΑΛΙΚΕΝΖΟΥ στο ρόλο της πεθεράς του Λυρίνγκου
ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΣΙΟΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ στο ρόλο του άντρα της Ρηνιώς
Πρώτη προβολή: 30 Νοέμβρη 2023
Η Σκηνοθεσία της Εύας Νάθενα είναι αριστουργηματική καθώς τοποθετεί άμεσα το θεατή στο χωρόχρονο της πλοκής. Τα σπίτια, το περιβάλλον, η ενδυματολογία, οι άνθρωποι, σε απόλυτη πιστότητα. Τα κάδρα προκαλούν δέος. Η αγριάδα της φύσης, δένει απόλυτα με την τραχύτητα των δρώμενων, τα πλάνα θυμίζουν πολύ πίνακες ζωγραφικής του Αγγελόπουλου.
Όλα έχουν προσεχθεί στην απόλυτη λεπτομέρειάς τους έτσι ώστε να μην υπάρχει καμία απόκλιση από αυτό που αφηγείται ο Παπαδιαμάντης στο βιβλίο του.
Στην εξέλιξη της πλοκής, ο θεατής θα βουλιάξει στην κυριολεξία στο σκοτεινό κόσμο, που ζει η γυναίκα της εποχής. Συγκεκριμένα περιστατικά και σκηνές, κάνουν σαφή και την κακοποίηση αλλά και την στερεότυπη συμπεριφορά των αντρών, που στο άκουσμα της είδησης ότι η γυναίκα τους, φέρνει στον κόσμο κορίτσι. Κάτι σαν το άκουσμα θανατικού.
Άρα το θρίλερ αναδεικνύει τον ψυχικό κόσμο της Φραγκογιαννούς. Κατεβαίνουμε στην ψυχή της, βήμα το βήμα, όπως γίνεται και στο βιβλίο, με συγκεκριμένα flash back, στα οποία βλέπουμε τη σχέση της με τη μητέρα της. Μια σχέση, την οποία παρακολουθούμε μέχρι την τελευταία σκηνή.
Οι ερμηνείες
Έτσι κι αλλιώς, κεντρικό πρόσωπο στο δράμα είναι η Φραγκογιαννού. Το βάρος πέφτει σε εκείνη. Έτσι και στην ταινία, έρχεται μια από τις πλέον εμβληματικές Ελληνίδες ηθοποιούς του καιρού μας, η Καρυοφιλλιά Καραμπέτη, όπου αμέσως μετά την "Ευτυχία", δίνει μια εκθαμβωτική συγκλονιστική ερμηνεία στο πρόσωπο, που σημαδεύει την πλοκή.
Ερμηνεία ζωής στην κυριολεξία από μια ηθοποιό, που το ερμηνευτικό της υπόβαθρο είναι εκπληκτικό.
Μαζί της έχει επίσης μια μεγάλη πρωταγωνίστρια.
Η Μαρία Πρωτόπαππα, στο ρόλο της μητέρας της, είναι δίπλα της, κοντά της, σαν σκιά που βαραίνει μοιραία τη ζωής μέχρι τη τραγική κορύφωση.
Ένα γυναικείο ερμηνευτικό δίδυμο, που σαρώνει κάθε όριο ποιότητας. Πρόσωπο με πρόσωπο, παρουσία την παρουσία.
Εξαιρετικό και όλο το υπόλοιπο καστ. Γυναίκες και άντρες.
Η Πηνελόπη Τσιλύρα υπέροχη, όπως και η Έλενα Τοπαλίδου, στο ρόλο της "γεροντοκόρης" Αμέρσας.
Ο Δημήτρης Ήμελλος, στο ρόλο του συζύγου, βγάζει απόλυτα την "παγωνιά" της ψυχής του απέναντι στα όσα συμβαίνουν, καθώς το μόνο, που προσμένει είναι ο γιος και τίποτα άλλο.
Οι δύο άλλοι άντρες, ο Στάθης Σταμουλακάτος και ο Γιάννης Τσορτέκης, επίσης εξαιρετικοί καθώς και ο Χρήστος Στεργιόγλου, στο ρόλο του τυφλού ιερέα.
Δείτε τη συγκεκριμένη σκηνή. Η Χαδούλα, κρατά στα χέρια της το κοριτσάκι, που λίγα λεπτά πριν, έφερε στον κόσμο η κόρη της, η Δελχαρώ. Δείτε την έκφρασή της! Δείτε τα αισθήματά της! Η συγκεκριμένη φωτογραφία της Μαριλένας Αναστασιάδου, είναι ΟΛΗ η ταινία! Ένας μοναδικός πίνακας ζωγραφικής βγαλμένος από τους πιο μεγάλους κλασικούς ζωγράφους του κόσμου.
Ένα πλάνο έργο τέχνης
Η Υποδοχή του κοινού
"Η Φόνισσα" έτυχε θριαμβευτικής υποδοχής από το σινεφίλ Ελληνικό κοινό. Η ταινία έκανε πάταγο αμέσως με την πρώτη προβολή της.
Πάνω από 105.000 εισιτήρια την πρώτη βδομάδα προβολής! Η ταινία στη συνέχεια απογειώθηκε στην κυριολεξία και θα ξεπερνούσε το στόχο των 500.000 εισιτηρίων, βάζοντας πλώρη να συναγωνιστεί τα 600.000 εισιτήρια της "Ευτυχίας".
Οι βραβεύσεις
"Η Φόνισσα" έχει ήδη στην κατοχή της 6 βραβεία από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Στις 26/6/2024, θα απονεμηθούν τα βραβεία ΙΡΙΣ της Ελληνικής ακαδημίας κινηματογράφου. Η ταινία έχει προταθεί για 16 βραβεία (!)
Η Μουσική
Κάνω ειδική μνεία στη μουσική της ταινίας, που έχει γράψει ο εξαίρετος Δημήτρης Παπαδημητρίου, δίνοντας ένα εξαίρετο soundtrack
Στους τίτλους τέλους της ταινίας ακούγεται ένα συγκλονιστικό μοιρολόι, με παγκόσμια ιστορία, το οποίο αξίζει να ακούσετε, να μελετήσετε, να μάθετε την ιστορία του.
Το δε συγκεκριμένο είναι αφιερωμένο στην ΕΛΙΣΣΑΒΕΤ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, την νεαρή mezzo-soprano, που ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΗΚΕ στο ατύχημα των ΤΕΜΠΩΝ, μόλις στα 26 της χρόνια.
Είμαστε πραγματικά περήφανοι για αυτό το κινηματογραφικό έργο τέχνης, που κάλλιστα παίρνει τη θέση μιας από τις καλύτερες ταινίας στο σινεμά της πατρίδας μας. Και αποδίδει την πρέπουσα τιμή στην κλασική πεζογραφία, η οποία υποφέρει από τις σεναριακές αποδόσεις.
Δεν το έχω δει. Οι ηθοποιοί είναι εγγύηση του ήδη υπέροχου μυθιστορήματος του Παπαδιαμάντη. Λογικό να την δέχτηκε με ''ανοικτές αγκάλες'' το κοινό. Τελικά έχω διαπιστώσει ότι τελευταία αποζητούν οι άνθρωποι ποιότητας ταινίες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΧρόνια πολλά Γιάννη μου ξανά
Είναι πολύ θετικά τα μηνύματα, Άννα μου. Το κοινό πλέον έχει απαιτήσεις, αναζητεί ποιότητα, δεν κάνει εύκολα εκπτώσεις. Και ένα επίσης μεγάλο μήνυμα είναι ο απόλυτος σεβασμός του σεναρίου στο βιβλίο. Εδώ δεν έχουμε "δολοφονία" στο βιβλίο, όπως συνήθως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις. Διασταύρωσα πολύ προσεκτικά και τα δύο.
ΔιαγραφήΧρόνια πολλά, Άννα μου. Με την καρδιά μου. Χριστός Ανέστη.
Γιάννη μου Χριστός Ανέστη! Χρόνια πολλά!
ΑπάντησηΔιαγραφήΠοιος διάβασε τη Φόνισσα του Παπαδιαμάντη και δεν συγκλονίστηκε! Διαχρονικό και επίκαιρο, όσον αφορά τη βία και την υποταγή των γυναικών. Μπορεί να μην υπάρχει πια η πατριαρχική κοινωνία, στο βαθμό της εποχής της Φραγκογιαννούς, όμως οι κοινωνικές προσταγές για την αντιμετώπιση της γυναίκας -ιδιαίτερα στο χώρο της εργασίας, αλλά και στα ζευγάρια- που θεωρείται ιδιοκτησία, δεν έχει εκλείψει. Γι αυτό και η Χαδούλα επαναστατεί, όχι αβασάνιστα όμως. Δεν την έχω δει την ταινία. Ωστόσο αν και πρόκειται για ηθογραφικό, ψυχογραφικό δράμα (κρίνοντας απ’ το βιβλίο αλλά και την παρουσίαση σου) θα επιδιώξω να τη δω. Εξαιρετικό το καστ, αγαπημένη η Καραμπέτη!
Σ’ ευχαριστούμε για την ενημέρωση! Να είσαι καλά!
Να το κάνεις στην πρώτη ευκαιρία, Αννίκα μου! Στο εγγυώμαι ως προς το σεβασμό του σεναρίου προς το βιβλίο αλλά και στην ποιότητα όλης της παραγωγής.
ΔιαγραφήΝαι, οι καιροί άλλαξαν. Αλλά για σκέψου! Η προίκα καταργήθηκε το ...1982, επί ΠΑΣΟΚ, χωρίς να ψηφίσει η Δεξιά! Σκέψου πόσο βάθος έχουν οι άρρωστες νοσηρές ιδέες στην πατρίδα μας καλή μου φίλη.
Η Καρυοφιλιά είναι εγγύηση.
Ευχαριστώ, καλή μου φίλη. Να είσαι καλά και Χριστός Ανέστη.
Για κάποιο λόγο δεν την έχω δει την ταινία. Ακόμα. Γιατί μετά το αριστουργηματικό σου αφιέρωμα, θα γίνει σε πρώτη ευκαιρία. Όντως η συγκεκριμένη φωτογραφία, είναι ζωγραφικός πίνακας! Έχω διαβάσει ότι η ταινία έγινε με σεβασμό στο έργο του Παπαδιαμάντη και οι ερμηνείες είναι ανυπέρβλητες. Οπότε, έχουμε να βλέπουμε, Γιάννη μου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ ταινία, Μαρία μου, ακολουθεί απόλυτα πιστά, κατά γράμμα, το βιβλίο του Παπαδιαμάντη με μια μοναδική εξαίρεση, που δεν είναι ουσίας. (Δεν σου λέω λόγω ...σπόιλερ, θα την καταλάβεις).
ΔιαγραφήΠολύ μεγάλη δουλειά, Μαρία, ανεβάζει τον πήχη σε μεγάλα ύψη για τον κινηματογράφο μας. Να το κάνεις, κορίτσι μου.
Ευχαριστώ πολύ για τα σχόλια. Να είσαι καλά.
Περιμένω πως και πως να την δω, Γιάννη μου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι μετά την καταπληκτική σου παρουσίαση, περιμένω ακόμη πιο ανυπόμονα!
Να το κάνεις, Κική μου! Θα δικαιωθείς απόλυτα.
ΔιαγραφήΕυχαριστώ, κοπέλα μου για το σχόλιο και τα καλά σου λόγια. Στέλνω φιλιά.
Γιάννη, τώρα εγώ για να σε κουφάνω τελείως, θα σου πω ότι έχω δει μεν την ταινία, αλλά... εκείνη που γυρίστηκε το 1974! Οκ, δεν την είδα τότε (είμαι βέρι βέρι μικρή άλλωστε 😊), αλλά είχα πάει με τους γονείς μου, άγνωστο ποιά χρονική στιγμή, και την είχα δει. Τώρα άμα σου πω ότι θυμάμαι ακόμα την σκηνή τού πηγαδιού, τί θα πεις;.. 🙃Δεν ξέρω όμως γιατί, έχει καταγραφεί ως ασπρόμαυρη η ταινία στις αναμνήσεις μου, αλλά μάλλον δεν ήταν ασπρόμαυρη. Σημασία έχει ότι δεν έχω δει την σύγχρονη, γιατί πάντα προηγείται στο μυαλό μου το θέατρο, με αποτέλεσμα να χάνω και τα θεατρικά έργα (οικονομία αφού..), αλλά και τα κινηματογραφικά.. Ευελπιστώ όμως να την "πετύχω" στην μικρή οθόνη, γιατί πέρα από όσα τέλεια διάβασα -και πάλι- σήμερα εδώ από εσένα που πάντα κεντάς στα αφιερώματα, έχω διαβάσει κι άλλες εξίσου θετικές κριτικές. Καλημερούδια και καλή Κυριακή!
ΑπάντησηΔιαγραφήΥ.Γ Η έβδομη τέχνη εντέλει, είναι μεγάλη Τέχνη! 🌷🌸🌺
Ξεκινώ απ' το τέλος, Πέτρα μου. Ναι, η έβδομη τέχνη, είναι μια ξεχωριστή τέχνη με τη δική της οντότητα. Φυσικά δεν κάνουμε συγκρίσεις με το θέατρο γιατί δεν μπορεί να μπουν κατ' αντιπαράσταση, είναι δύο διαφορετικές τέχνες.
ΔιαγραφήΗ ταινία ήδη παίζεται στην Cosmote, μην ελπίζεις ότι θα παιχτεί σε άλλο κανάλι, δεν δίνουν δεκάρα για δικαιώματα οι άλλοι.
Την πρώτη ταινία, την έχω ακουστά αλλά δεν την έχω δει φυσικά.
Η σκηνή του πηγαδιού ε; Πωπωπω ανατριχιαστική.
Πέτρα μου, ευχαριστώ, αγαπημένη φίλη για τα καλά σου λόγια, τα κρατώ στην καρδιά μου. Να είσαι καλά. Καλή βδομάδα.
Γιάννη μου, συνυπογράφω κάθε σου λέξη σε αυτή σου την παρουσίαση!
ΑπάντησηΔιαγραφήΕκπληκτική δουλειά! Φυσικά και δε θα την έχανα με τίποτα στη μεγάλη οθόνη!
Τέτοιες καλλιτεχνικές δημιουργίες θα έπρεπε να προβάλλονται σε όλο τον κόσμο και να μεταφέρουν μια αξιοπρεπή και υψηλού επιπέδου εικόνα του τόπου μας, η οποία χάνεται με τόση καφρίλα που κυκλοφορεί!
Δε γνώριζα για την κοπέλα που αναφέρεις και ειλικρινά λυπάμαι πάρα πολύ. Κρίμα κι άδικο για όλα τα παιδιά. Ελπίζω και το εύχομαι από την ψυχή μου να αποδοθεί πραγματική δικαιοσύνη.
Η Ελισσάβετ Χατζηβασιλείου ήταν μεγάλο ταλέντο σε κάτι σπάνιο για τα Ελληνικά δρώμενα. Ήταν μέτζο σοπράνο, το κορίτσι και έλαμπε με τη φωνή της. Δυστυχώς αφανίστηκε κι αυτή μαζί με τόσα άλλα όνειρα στο βωμό του κέρδους των ιδιωτών "επενδυτών".
ΔιαγραφήΗ ταινία είναι αριστούργημα και δικαιούται ασυζητητί τη διεθνή προβολή. Έχουμε πήξει στις διεθνείς δηθενιές τάχα μου και Ελληνικά έργα θάβονται με πρόθεση. Δεν είναι μόνο ο Λάνθιμος που κάνει σινεμά, άλλωστε εκείνος στο Χόλιγουντ το κάνει, όχι στην πατρίδα του.
Την καλησπέρα μου και ευχαριστώ πολύ, καλή μου φίλη.