ΤΑΙΝΙΑ ΣΤΑΘΜΟΣ: DAVID LYNCH: **MULHOLLAND DRIVE**
Αγαπητές Φίλες και Φίλοι
ήρθε η ώρα σήμερα, στα πλαίσια του Φιλμ της Εβδομάδας, να παρουσιάσουμε μια ΤΑΙΝΙΑ-ΣΤΑΘΜΟ στην σύγχρονη Ιστορία του Παγκόσμιου Κινηματογράφου.
Μια ταινία που με την προβολή της ξεκίνησε μια ολάκερη ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΚΕΨΗΣ-ΑΝΑΛΥΣΗΣ-ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ
που κράτησε ολάκερους μήνες, απασχόλησε ιστοσελίδες, αναλυτές, έχτισε
γύρω της forums συζήτησης και αναζήτησης ερμηνείας των καθολικών
συμβολισμών της.
Η Ταινία είναι δημιούργημα του Μεγάλου Αναρχικού Σκηνοθέτη
DAVID LYNCH
ο οποίος είναι γνωστός θιασώτης του ΑΦΗΡΗΜΕΝΟΥ ΑΝΑΡΧΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ
φημισμένος για τις συγκλονιστικές του δημιουργίες που κανείς θα μπορούσε εύκολα να χαρακτηρίσει
ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ ΔΟΚΙΜΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ πάνω στην τέχνη του Κινηματογράφου
Κυρίες και Κύριοι
σήμερα "βλέπουμε" το "Μυθικό"
"MULHOLLAND DRIVE"
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Συγγραφέας-Σκηνοθεσία:
DAVID LYNCH
ΜΟΥΣΙΚΗ: ANGELO BANDALAMENTI
ΕΝΔΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ: LUCINDA CAMPBELL
VISUAL EFFECTS: MINKY BILLUPS
PRODUCTION MANAGER: JULIE ANDERSON
COSTUME: AMY STOFSKY
CASTING: JOHANNA REY
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΣΗ: PETER DEMING
ΗΘΟΠΟΙΟΙ
NAOMI WATTS στο ρόλο της BETTY ELMS/ DIANE SELWYN
LAURA HARRING στο ρόλο της RITA
JUSTIN THEROUX στο ρόλο του ADAM KESHER
ANN MILLER στο ρόλο της CATHERINE LENOIX
DAN HEDAYA στο ρόλο του VINCENZO CASTIGLIANE
CATHARINE TOWNE στο ρόλο της CYNTHIA JENSEN
Ξέρουμε καλά ότι οι ταινίες του DAVID LYNCH δεν ακολουθούν τις κλασικές σταθερές ενός "κλασικού" Κινηματογραφικού έργου.
Στις ταινίες του μεγάλου δημιουργού κυριαρχούν οι:
- Άναρχοι χρόνοι
- Σωρεία σημαντικών συμβολισμών
- Αλληγορικά σύμβολα και παραλληλισμοί
- Βαριά και μυστηριακή ατμόσφαιρα
- Ξαφνικές εκρήξεις και εναλλαγές ρυθμού
Οι ταινίες του DAVID LYNCH δεν είναι κάτι το "εύπεπτο" για να περάσουμε 2 ώρες Κινηματογραφικής χαλάρωσης.
Οι ταινίες του είναι ΣΚΛΗΡΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΣΚΕΨΗΣ, ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ, ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΑΦΟΣΙΩΣΗΣ μέχρι και στην τελευταία λεπτομέρεια.
Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει εδώ στο MULHOLLAND DRIVE
Έτσι λοιπόν για να μπορέσει ο ΘΕΑΤΗΣ
να αντιληφθεί το νόημα του έργου και να μπορέσει εισαγωγικά να μπει στα
ΑΔΥΤΑ της ταινίας οφείλει να χρησιμοποιήσει τον παρακάτω ΚΑΤΑΛΟΓΟ με τις
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ "ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ" για το τι ακριβώς πρέπει να προσέξει:
ΤΑ ΔΕΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΟΧΗΣ πριν δείτε την ταινία
σύμφωνα με τις οδηγίες του ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
1. Δώσε ιδιαίτερη προσοχή στην έναρξη της ταινίας. Τουλάχιστον δύο στοιχεία αποκαλύπτονται πριν από τα credits.
2. Σημείωσε τις εμφανίσεις του Κόκκινου Αμπαζούρ.
3. Μπορείς να ακούσεις τον τίτλο της ταινίας που ο σκηνοθέτης ADAMKESHERδοκιμάζει ακροάσεις ηθοποιών ; αναφέρεται ο τίτλος αυτός ξανά ; ("SILVIANORTHSTORY" είναι ο τίτλος)
4. Ένα ατύχημα είναι ένα τρομερό γεγονός. Σημείωσετηντοποθεσίατουατυχήματος.
5. Ποιος δίνει ένα κλειδί και γιατί ;
6. Σημείωσε τη Ρόμπα, το τασάκι και το φλυτζάνι του καφέ.
7. Τι είναι αισθητό, αντιληπτό και συγκεντρωμένο στο CLUB"SILENCIO".
8. Την CAMILAτην βοήθησε μονάχα το ταλέντο ;
9. Σημείωσε τα συμβάντα γύρω από τον άντρα πίσω από του Winkie's
10. Που είναι η Θεία Ruth?
ΟΙ ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ
Η Απήχηση της ταινίας ήταν καθολική και τεράστια.
40 ΔΙΕΘΝΗ ΒΡΑΒΕΙΑ και 33 ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ
Ανάμεσά τους:
- ΒΡΑΒΕΙΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΑΝΝΩΝ Καλύτερης Σκηνοθεσίας
- ΒΡΑΒΕΙΟ CESAR ΓΑΛΛΙΑΣ Καλύτερης Σκηνοθεσίας
- ΒΡΑΒΕΙΟ EDGAR ALAN POE Καλύτερης Σκηνοθεσίας
- BAFTA ΒΡΑΒΕΙΟ
OI ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ
Πραγματικά στις ταινίες του DAVID LYNCH δεν έχουμε πάντα ερμηνείες των καλουμένων "γνωστών ηθοποιών πρώτης γραμμής".
Επίσης όπως έχουμε ήδη πει, σε άλλο άρθρο για τον Μεγάλο Σκηνοθέτη, πάντα στις ταινίες του είναι παρούσες κάποιες ΣΗΜΑΙΝΟΥΣΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΡΟΛΟΙ.
Εδώ λοιπόν το όλο έργο συγκρατεί το δίδυμο της NAOMI WATTS & LAURA HARRING
Οι ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ τους, παρά το ότι δεν ανήκουν στη σειρά των λεγόμενων "αστέρων πρώτης γραμμής" είναι
επιεικώς ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΕΣ.....!!!
Ρόλοι βγαλμένοι από τα βαθύτερα
άδυτα της συνείδησής μας απαιτούν επιστράτευση κατά 100% όλων των
αισθήσεων αλλά και της αφοσίωσης στο συγκεκριμένο έργο.
Ιδιαίερα η NAOMI WATTS ξεπερνάει τα όρια του συγκλονιστικού με ρόλο που την "σπάει στα δύο" όπως επίσης και την LAURA HARRING αναδεικνύοντας δυο διαφορετικούς κόσμους, δύο διαφορετικές ηθικές και αξιακές καταστάσεις.
Και
να σκεφτεί κανείς πως η εταιρεία ABC είχε αντιρρήσεις για την επιλογή
τους καθώς τις θεωρούσε αρκετά μεγάλες ηλικιακά για να παραστήσουν τους
συγκεκριμένους ρόλους των star....
Πραγματικά ερμηνείες για ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΤΕΧΝΗΣ και ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ.
Επίσης ο JUSTIN THEROUX εκπληκτικός στο σύνολό του, σαν τη βασική Αντρική παρουσία στο Φιλμ.
Η ΜΟΥΣΙΚΗ της ΤΑΙΝΙΑΣ του ANGELO BADALAMENTI, βαθύτατα "σκοτεινή" και βαθιά αποδίδει αυτό που πρέπει ακριβώς για να μας βάλλει στο κόσμο του MULHOLLAND DRIVE
Για τον σκηνοθετικό και φωτογραφικό κόσμο της ταινίας δεν χρειάζεται να προσθέσουμε κάτι:
Η Απόλυτη καταβύθιση σε χρώματα, πάθη, έκφραση, υποβολή.
Το ΦΙΛΜ αφιερώθηκε στην JENNFER SYME
(1972-2001): μιας νεαρής Ηθοποιού, της οποίας η ζωή "κούμπωσε" πάνω σε
αυτή της ηρωίδας της BETTY και η οποία έφυγε πρόωρα από τη ζωή με
τραγικό τρόπο
Η ΑΝΑΛΥΣΗ της ΤΑΙΝΙΑΣ
Το κείμενο που ακολουθεί είναι εξαιρετικά ΜΕΓΑΛΟ.
Κάναμε πολλές προσπάθειες να το συντομεύσουμε
και να κρατήσουμε τα περισσότερο περιεκτικά, που θα σας βοηθήσουν να
μπείτε για τα καλά στα .....βαθιά νερά της σκέψης του DAVID LYNCH και του έργου του "MULHOLLAND DRIVE"
Το κείμενο που ακολουθεί θαρρώ είναι το πιο ΠΕΙΣΤΙΚΟ για την εξήγηση της ταινίας.
Ανήκει στον ALLEN B.RUCH
Έχει δημοσιευθεί εδώ: http://www.themodernword.com/mulholland_drive.html
Η Απόδοση στα Ελληνικά έχει γίνει από την:
ΕΥΑ ΠΙΤΑΡΟΚΟΙΛΗ
ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ
Το MulhollandDriveείναι ένα puzzle μιας ταινίας,που παρουσιάζει παραισθήσεις και πραγματικότητα σαν ίσους και δυσδιάκριτους συνεργάτες.
Γυρίζεται στο Λος Άντζελες, ενωμένο με ερωτικά χρώματα και σκοτάδι.
H ταινία γυρίζεται μέσα σε ένα ονειρικό τοπίο
όπου το υπερπραγματικό είναι σε αντίδραση με το φανταστικό. Οι
ταυτότητες μετακινούνται, συνδυάζονται, ψεύτικα ίχνη προβάλουν και
εγκαταλείπονται και η αντίληψη των θεατών είναι πάντα όμηρος στις ψευδαισθήσεις των πρωταγωνιστών.
Όπως ακριβώς τα περιεχόμενα του αινιγματικού, μπλε κουτιού στο μέσο της ταινίας, ο Lynchεπιτρέπει τον λογικό πυρήνα του MulhollandDriveνα
παραμείνει κλειδωμένος μακριά, πίσω από την μεταβαλόμενη πρόσοψη της
ομαλής, δροσερής επιφάνειας. Φοβισμένος κάτω από την συναισθηματική
πραγματικότητα των χαρακτήρων, αντιλαμβανόμαστε ένα είδος συνεκτικής
αίσθησης. Αλλά η λογική μόνη της δεν είναι αρκετή για να καταλάβουμε
ακριβώς τι συμβαίνει.
Η ταινία είναι ένα όνειρο, μια ψευδαίσθηση, αλλά όχι στο συνηθισμένο, φτηνό αίσθημα του χρόνου- είναι μια λωρίδα του Mobius, ένας πίνακας του Escher, μια σελίδα από το FinnegansWake. Αντιστέκεται στην λογική και παρόλα αυτά, εμφανίζεται απίστευτα ολοκληρωμένη και μάταιη.
Οι
ταυτότητες μετακινούνται και συνδυάζονται και η «ιστορία» αποκαλύπτεται
σε επιτυχημένα σπιράλ ψευδαίσθησης και άπιαστης στρωμάτωσης.
Επίσης, όπως στο FinnegansWake, τα στρώματα και οι συνελίξεις κάνουν το MulhollandDriveλίγο δύσκολο να εξηγηθεί.
Για να φωτίσει την ταινία, ένας κριτικός θα πρέπει πρώτα να την ξεμπερδέψει σε ξεχωριστά κομμάτια.
Ευτυχώς, ο αναγνώστης θα ακολουθήσει τον καθένα μέχρι το τέλος, όπου
ένα διαισθητικό «πήδημα» μπορεί να χρειαστεί για να τα ξανασυνδυάσουμε
απ' την αρχή.
Για να βοηθήσω, έχω χωρίσει αυτή την αναφορά σε πέντε σημεία.
Πρώτα, αναλύω την βασική ιστορία που σερβίρεται σαν πηγή για την
επιτυχή επανάληψη της ταινίας. Ενώ αυτή η «πλοκή» αποκαλύπτεται στο
τελευταίο τέταρτο της ταινίας, δεν καθορίζεται ποτέ μπροστά σε μία
γραμμική μόδα κι έτσι θα ξεκινήσω με το μπερδεμένο χρονοδιάγραμμα του. Αυτό ακολουθείται από την «ψευδαισθητική» αφήγηση της Μπέτυ/Ρίτα, η οποία μπορεί να φαίνεται σαν μια φανταστική επεξεργασία της βασικής ιστορίας. Μετά έρχεται η «αληθινή» αφήγηση της Diane/Camilla, στην οποία η βασική ιστορία θα επαναληφθεί στη μη-γραμμική μορφή, όπως παρουσιάζεται από τον Lynch. Μετά από αυτό, περικλύω ένα κομμάτι, όπου αναλύω κάποια από τα κεντρικά μυστήρια της ταινίας, όπως για παράδειγμα το μπλε κουτί και το κλαμπ Silencio. Και τελικά, σαν υστερόγραφο κάνω μια λίστα με τα σημεία της ταινίας που ακόμα και τώρα με κρατάνε μπερδεμένο.
Η ΒΑΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Η DianeSelwyn (NAOMI WATTS) είναι ένα μπερδεμένο κάπως, αλλά φαινομενικά όμορφο κορίτσι από το DeepRivers, Ontario, η οποία μπορεί πιθανότατα να έχει κάποια σοβαρά, ψυχολογικά προβλήματα. Αφού κέρδισε σε έναν διαγωνισμό jitterbug, άρχισε να ενδιαφέρεται για την υποκριτική. Ο θάνατος της θείας της, της Ruth, της αφήνει αρκετά χρήματα για να ταξιδέψει στο Λος Άντζελες, όπου μένει σε μια κατοικία, σε ένα δίπατο μπάνγκαλόου, στη SierraBonita.
Περνάει ακρόαση για τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο "TheSilviaNorthStory", που σκηνοθετείται από τον BobBrooker. Δυστυχώς χάνει τον ρόλο από μια γυναίκα, ονόματι CamillaRhodes.
Παρόλο που είναι γεμάτη με ζήλεια, νιώθει μία έλξη για την Camillaκαι οι δυο τους ξεκινούν μία Ερωτική λεσβιακή σχέση. Όσο το αστέρι της Camillaσυνεχίζει να λάμπει, εξασφαλίζει περιστασιακούς, μικρούς ρόλους στην Dianeστις ταινίες της. Μέχρι τώρα, η Dianeέχει ερωτευτεί παράφορα την Camilla, παρόλο που τα αισθήματά της είναι μπερδεμένα μαζί με θυμό και ίσως κάποια πιο σκοτεινά αισθήματα-υπάρχει ένα σημείο που η Dianeθέλει να καταναλώσει το αντικείμενο του πόθου της. Η Camillaδεν είναι άγγελος βέβαια και η Dianeδεν είναι η μοναδική της ερωμένη που προσπαθεί να αναδείξει σε «αστέρι». Είναι φανερό ότι χρησιμοποιεί το σεξαπίλ της για να προχωρήσει.
Τα γεγονότα παίρνουν μια δραματική εκδοχή, όταν η Camillaερωτεύεται έναν πρόσφατα ανακαλυφθέντα σκηνοθέτη, ονόματι AdamKesher, ο οποίος φτιάχνει μια ταινία που παίζουν και η Camillaκαι η Diane.
Η Camillaκάνει μια προσπάθεια να χωρίσει με την Diane,
η οποία την διώχνει από το διαμέρισμα χωρίς δεύτερη σκέψη. Παρόλα αυτά,
τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσο η αλλαγή στις αγάπες. Για ένα
πράγμα, η σχέση του Adamκαι της Camillaδεν περιορίζεται μόνο στην «άγρια» πλευρά της, και φαίνεται να απολαμβάνουν να χλευάζουν την Diane. Ενώ προσπαθούν να την δελεάσουν σε ένα ερωτικό τρίο, η Dianeπαραμένει με την εμμονή της για την Camilla, η οποία ακόμα διατηρεί κάποια αγάπη και τρυφερότητα για την παλιά ερωμένη της.
Επιστρέφοντας στην SierraBonita, προσπαθεί να εξηγήσει στην Dianeτην συμπεριφορά της, αλλά αυτή την απορρίπτει και η Dianeεμφανίζεται απεγνωσμένη, καθώς το δωμάτιο αρχίζει να σκοτεινιάζει. Ακόμα και τότε, η Camillaπροσπαθεί να επικοινωνήσει και παρακαλάει την Dianeνα έρθει σε ένα λουσάτο πάρτι στο σπίτι του Adam. Τότε εκπλήσσει την Dianeεμποδίζοντας την λιμουζίνα της στο MulhollandDrive, οδηγώντας την στο πάρτι μέσα από μια μικρή, ρομαντική διαδρομή στο δάσος. Εδώ, η Dianeαντιμετωπίζει μερικούς ραδιούργους ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένου κι έναν Ιταλό(που τον παίζει ο AngeloBadalamenti),
έναν άντρα που φοράει συνέχεια ένα καουμπόικο καπέλο και μία ξανθιά
σταρλέτα, η οποία προφανώς έχει κι αυτή κάποια αισθήματα για την Camilla. Γνωρίζει, ωστόσο, και την μητέρα του Adam, την Coco, η οποία αμέσως πιάνει την συναισθηματική κατάσταση της Dianeκαι νιώθει μια μικρή λύπηση γι' αυτήν.
Αφού η Dianeνευρικά εξηγεί τις εμπειρίες της στο Hollywoodκαι την «επαγγελματική» της σχέση με την Camilla, οι λέξεις της Coco«Καταλαβαίνω» και τα νεύματα της είναι καταστροφικά. Είναι φανερό ότι την Dianeτην αποδέχονται σαν τον κανένα, μία αξιολύπητη χαμένη που υποφέρει από έναν απλήρωτο έρωτα και της αξίζει μόνο οίκτος. Όταν ο Adamκαι η Camillaγελώντας ανακοινώνουν τον αρραβώνα τους, η γελοιοποίηση της Dianeολοκληρώνεται.
Γεμάτη από οργή και ζήλεια, η αυξανόμενα ασταθής Dianeαποφασίζει να σκοτώσει την Camilla. Γνωρίζει τον Joe, έναν ατημέλητο άντρα στο Winkie'sDiner,
όπου μία σερβιτόρα ονόματι Betty της σερβίρει τον καφέ κι ένας
περίεργος, νέος άντρας την κοιτάζει συνέχεια απ' το ταμείο. Καθισμένη
στο σκληρό φωτισμό, κάτω απ' το παράθυρο, η Dianeσφραγίζει την συμφωνία και διατάζει την εκτέλεση της ερωμένης της, δείχνοντας στον εκτελεστή την φωτογραφία της Camilla(«Αυτό
είναι το κορίτσι», λέει, σε μία φράση που επαναλαμβάνεται συνέχεια στην
ταινία) και του δίνει έναν σωρό από κατοστάρικα. Την πληροφορεί ότι θα της αφήσει ένα σημάδι όταν ολοκληρώσει τον στόχο του- ένα μπλε κλειδί. Αφελέστατα τον ρωτάει τι ανοίγει αυτό το κλειδί, και δέχεται μόνο σκληρό, κοροϊδευτικό γέλιο για αντάλλαγμα.
Σύντομα, η εκτέλεση λαμβάνει μέρος και το μπλε κλειδί αφήνεται πάνω στο τραπεζάκι της Diane.
Μπλεγμένη μέσα σε ένα σπιράλ από ενοχή και φόβο, η Diane πέφτει
περισσότερο σε κατάθλιψη και μαθαίνει από μια γειτόνισσα πως ένα
ζευγάρι ντετέκτιβ την ψάχνουν για ανάκριση. Καθώς υποφέρει από
παραισθήσεις με την δολοφονημένη ερωμένη της, κάθεται στον καναπέ και
κοιτάζει το μπλε κλειδί, με κόκκινα μάτια και τρέμοντας.
Ξαφνικά, ένα χτύπημα στην πόρτα προκαλεί τις κατασταλμένες ενοχές και απελπισία και παθαίνει έναν νευρικό κλονισμό.
Νικημένη από ένα όραμα των γονιών της ή των παππούδων της, με διαπεραστικό γέλιο και χέρια με μεγάλα νύχια, τρέχει ουρλιάζοντας στο μπάνιο. Πέφτοντας στο κρεβάτι, τραβάει ένα όπλο από ένα συρτάρι και αυτοπυρπολείται στο στόμα.
Η «ΦΑΝΤΑΣΙΑ»- Η ΑΦΗΓΗΣΗ ΤΗΣ BETTY/RITA
Η
παραπάνω βασική ιστορία διαμορφώνει το παλίμψηστο σε μία ολόκληρη,
δευτερεύουσα αφήγηση, μία εναλλακτική μορφή της πραγματικότητας που
δημιουργείται από την Dianeκατά την διάρκεια των τελευταίων, απελπισμένων ημερών της.
Αυτός ο εγωκεντρικός κόσμος
της παρέχει μία διαφυγή στην εκπλήρωση της ευχής, στην οποία όλοι οι
πόθοι της είναι συνειδητοποιημένοι και τα γεγονότα είναι πιο πάνω από
τον «ξυπνητό» έλεγχό της, δίνονται εξηγήσεις.
Παρόλο που παρουσιάζεται από τον Lynchσαν μία ρευστή και συνεπή αφήγηση, δεν πιστεύω πως λαμβάνει μέρος σε μία οποιαδήποτε στιγμή στην ζωή της Diane, όπως θα ήταν ένα απλό όνειρο ή φαντασία.
Είναι μάλλον ή συσσώρευση πόθων και προβολών, ένας παράλληλος εσωτερικός κόσμος γεμάτο από την πιθανή σχιζοφρένια της Dianeκαι προχωρημένο κατά την διάρκεια των στιγμών όπου «αποσυνδεόταν» από τον πραγματικό κόσμο.
Ούτε ο Lynchτο
παρουσιάζει σαν ένα παραδοσιακό, συνεχόμενο όνειρο. Υπάρχει σαν
οντότητα στον εαυτό του και χωρίς ραφή διαπερνά την πραγματική αφήγηση
της Dianeσε
διάφορες συνδέσεις, που λειτουργούν σε ένα συναισθηματικό επίπεδο έξω
απ' τη λογική, συγχωνεύοντας τις δύο μεριές της λωρίδας του Mobiusσε ένα.
Λέγοντας όλα αυτά, για χάρη της απλότητας θα συνεχίσω να ονομάζω την αφήγηση της Betty/Ritaμία «φαντασία», η οποία ανιχνεύει κάτι καλύτερο από «πιθανή σχιζοφρένια που βρίσκεται σε εσωτερικό κόσμο».
Παρόλο που χρειάζεται πολύ από την έμπνευση των ταινιών του Hollywood σε όρους τόνων και πλοκής-δομών, η αφήγηση της Betty/Rita τραβάει πολύ από το ακατέργαστο υλικό της πραγματικής ζωής της Diane.
Σημαντικοί άνθρωποι επενδύουν με ενισχυμένη σημασία, καθημερινές
φιγούρες εμφανίζονται σαν σκιώδεις χειριστές, τοποθεσίες αντηχούν σε
υψηλής ενέργειας επίπεδα και στηρίγματα όπως ποτήρια του εσπρέσσο,
βιβλία διευθύνσεων και φωτογραφίες επανεμφανίζονται σε διάφορα επίπεδα.
Ίσως ο καλύτερος σινεματικός πρόδρομος σ' αυτό είναι ο «Μάγος του Οζ», όπου η Dorothy γεμίζει τον Οζ με ανθρώπους και αντικείμενα, που προέρχονται από την καθημερινή ζωή και τις εμπειρίες. Αλλά η Diane δεν είναι η Dorothy. Παρόλη τη γενική αυτοβράβευτη φύση της φαντασίας της, δεν μπορεί ποτέ να δραπετεύσει τους δίδυμους εφιάλτες της από όλα αυτά που έχει κάνει και αυτά που έχει χάσει.
Αυτή
η αίσθηση της αποφευγμένης πραγματικότητας κρύβεται στην γωνία της
παράνοιάς της, ασκώντας την σκούρα βαρύτητα σαν μία δύναμη αποσύνθεσης,
πάντα σπρώχνει την ψευδαίσθηση στο μέρος της αποκαλυπτικότητας. Σε δύο
σημεία που μοιάζουν αυτή η δύναμη χρειάζεται φυσική εκδήλωση-το κλαμπ Silencio και το μυστήριο μπλε κουτί. Και οι δύο μορφές φθορίζουν με πολλαπλά στρώματα σημασίας και θα συζητηθεί αργότερα, με περισσότερες λεπτομέρειες.
Η ταινία αρχίζει με ένα σουρεαλιστικό διαγωνισμό jitterbug στον οποίο βλέπουμε μία λαμπερή, νέα Diane πλαισιωμένη
από ένα χαμογελαστό γέρικο ζευγάρι, πιθανώς οι παππούδες της. Είναι
σίγουρα ένα μοντέλο έφηβου και προφανώς πολύ αγαπητή. Μετά από ένα αργό
γύρισμα της κάμερας που αργότερα θα αποκαλυφθεί σαν το κρεβάτι θανάτου
της Diane, βουλιάζουμε στο μαξιλάρι της(ίσως συμβολικά της αρχής του ονείρου) και η ταινία αρχίζει όπως πρέπει.
Μπαίνουμε στην φαντασία της μέσα σε ένα σύννεφο επωάζουσας μουσικής, που γλιστράει απ' το MulhollandDrive-την τοποθεσία που η Camillaσυνάντησε κρυφά την Diane πριν της διαλύσει για πάντα τις ελπίδες της.
Εκεί μία μαύρη λιμουζίνα σταματάει σε ένα στοπ και δύο δολοφόνοι είναι έτοιμοι να πυροβολήσουν τον επιβάτη της, μία όμορφη μελαχρινή σε ένα μαύρο, γυαλιστερό φόρεμα. (Αυτή η γυναίκα είναι η Camilla που κρύβεται από μας μέχρι που αργότερα στην ταινία, την βλέπουμε όταν μπαίνουμε στον «πραγματικό» κόσμο.)
Παρόλο που τώρα βρισκόμαστε στην φανταστική αφήγηση, δεν έχουμε κανένα τρόπο για να το μάθουμε- ο Lynch δεν προσφέρει κανένα απ' τα στάνταρ σινεματικά κόλπα για να υποθέσουμε ότι βρισκόμαστε σε μία φαντασία.
Οι αντιλήψεις μας είναι όμηροι των προσταγών της φαντασίας και αρχικά συγκεντρωμένοι στην Camilla/Rita αντί για την Diane/Betty, ο Lynch μας κάνει να πιστέψουμε λανθασμένα ότι η μελαχρινή έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο, μία από τις έξυπνες τεχνικές της ταινίας μας κάνει να αλλάζουμε την προσοχή μας.
Και φυσικά, το γεγονός ότι ο Lynch ξεκινάει την ταινία με την φαντασία της Diane μας αποπροσανατολίζει. Μέχρι το σημείο που το μπλε κουτί ανοίγει στα μισά της ταινίας, μπορούμε απλά να υποθέσουμε πως αυτό που βλέπουμε είναι αληθινό.
Οι προσδοκίες μας χρησιμοποιούνται εναντίον μας και πέφτουμε στις
παγίδες των αντιλήψεων και των λογικών σκέψεων. Είναι ένα μάθημα που θα
πάρουμε αργότερα στο κλαμπ Silencio.
Για να ξεκινήσουμε την φαντασία της, η Diane πρέπει να σώσει την Camilla από τη μοίρα που η ίδια η Diane της έχει φτιάξει. Παρόλο που ποτέ δεν μαθαίνουμε πραγματικά πού (ή αν) το ατύχημα λαμβάνει μέρος, αν υποθέσουμε ότι η Diane έπεσε
όπως η ζωή της τελείωσε την βραδιά του πάρτι, είναι κατανοητό ότι θα
μετατρέψει την λιμουζίνα σε όχημα θανάτου. Άλλωστε, δεν την μετέφερε
στην ίδια της την «μοίρα»; Αλλά η Camilla επιτρέπεται
να ξεφύγει απ' την καταστροφή της μέσα από την επέμβαση των χαρούμενων
εφήβων, που τρακάρουν στην λιμουζίνα, σκοτώνοντας έτσι τους εκτελεστές
της ταινίας. Η Camillaξεφεύγει ζαλισμένη, αλλά ζωντανή.
Αυτή η καταστροφή, όμως, εξυπηρετεί κι έναν άλλον σκοπό. Ενώ το αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο WildatHeart ήταν μόνο μια παρεκτροπή, σχεδιασμένη να αποπροσανατολίσει την Sherilyn Fenn για χάρη της στοιχειωμένης εικόνας, εδώ το ατύχημα κουβαλάει την σέξι επιβάτη της αποπροσανατολισμένη και σε ολική αμνησία.
Στο όνειρο της Diane, θα πάρει την Camilla που
θέλει: μία μαύρη εικόνα πάνω στην οποία μπορεί να φτιάξει τις φαντασίες
της. Φοβισμένη και μουδιασμένη, η τωρινή κοπέλα χωρίς όνομα
περιπλανιέται σε όλο το δρόμο πίσω στην λεωφόρο Sunset. Βρίσκοντας ένα μπάνγκαλοου, μπαίνει κρυφά εκεί μέσα και πέφτει κατευθείαν για ύπνο.
Μετά απ' αυτό, ο Lynchμ περδεύει τα πράγματα πολύ περισσότερο, προσθέτοντας επιπλέον αφηγήσεις πριν επιστρέψουμε στην μελαχρινή μας.
Η
πρώτη είναι περισσότερο προβληματική και περιέχει έναν νέο άντρα, ο
οποίος έχει «στοιχειωθεί» από ένα όνειρο. Η τοποθεσία είναι το Winkie'sDiner, το οποίο αυτός που την βλέπει πρώτη φορά δεν γνωρίζει ακόμα ότι είναι η τοποθεσία που η Diane κανονίζει τον θάνατο της Camilla.
Εδώ
βλέπουμε ένα νέο άντρα με μεγάλα μάτια, που μιλάει αγχωμένα με έναν
μεγαλύτερο άντρα, ο οποίος θα μπορούσε να είναι ο ψυχίατρός του. Το
πρόβλημα του είναι ένας επαναλαμβανόμενος εφιάλτης, στον οποίο φεύγει απ' το Diner και
πάει σε μία διπλανή αλέα και βλέπει ένα τέρας με απαίσια όψη. Μετά από
προτροπή του ψυχιάτρου του, ο άντρας περπατάει ως την γωνία και, σε μία
παγωμένη σκηνή, βλέπει το πλάσμα αυτό και λιποθυμάει.
Πρώτα από όλα, τι είναι αυτό το τέρας; Και δεύτερον, γιατί μας προβληματίζει αυτή η απειλή;
Παρόλο που το τέρας θα συζητηθεί με περισσότερες λεπτομέρειες παρακάτω, προς το παρόν αρκεί να πω ότι αντιπροσωπεύει μία δύναμη του κακού και μίας εντροπίας που προκαλείται όταν η Diane δίνει την διαταγή για την δολοφονία της ερωμένης της.
Ενώ η παρουσία του τέρατος μπορεί επί τόπου να μας οδηγεί στην Diane,
η ίδια η σκηνή δείχνει ένα βαθύτερο ερώτημα, επειδή περιέχει μία ασαφή
αφήγηση που επιτρέπει δύο αναγνώσεις- θα μπορούσε να ιδωθεί σαν μέρος
της φαντασίας της Diane, ή μπορεί να σταθεί μόνη της σαν ανεξάρτητη, αλλά σχετική αφήγηση.
Ξέρουμε πως ο θορυβημένος άνθρωπος ήταν παρών στο Winkie's την ημέρα που η Diane διέταξε την επίθεση. Τον ενσωματώνει σχεδόν στο όνειρό της σαν πιθανό «οδηγό», που πρέπει να την οδηγήσει στο τέρας της ίδιας της της δημιουργίας;
Ή
μήπως αυτή η συνέχεια υπάρχει πραγματικά στον «αληθινό» κόσμο; Θα
μπορούσε αυτός ο άντρας να είναι ένα μέντιουμ που ένιωσε την ρήξη στην
σκληρή πραγματικότητα της Diane εκείνη την μέρα και έχει στο μεταξύ στοιχειωθεί από την εμφάνιση αυτού του όντος;
Εγώ
από μόνος μου προτιμώ αυτήν την εξήγηση. Όχι μόνο προσθέτει μία
επιπλέον κάθετη οδό στην ιστορία, αλλά φτιάχνει και μία «Λυντσιακή»
αίσθηση και αντηχεί στον κόσμο του TwinPeaks.
Στο σύμπαν του Lynch,
πράξεις του κακού μπορούν να φανερώνονται σαν πνεύματα στον υλικό
κόσμο, τα οποία σαν αντάλλαγμα μπορούν να αλληλεπιδρούν σε όσους είναι
αρκετά ευαίσθητοι για να τα δεχτούν.
Αμέσως μετά από αυτά τα περιστατικά, η ίδια η Diane επιτέλους μπαίνει στην φανταστική αφήγηση με την μορφή της Betty, ένα όνομα που δανείστηκε από την σερβιτόρα της στο Winkie's. Η Betty είναι η ιδανική μορφή της Diane και εμφανίζεται ως μία απίστευτα ζωηρή, ξανθιά, γεμάτη με αίσθηση ευγένειας και μία σκληρή συμπεριφορά.
Οι σκηνές της άφιξής της έχουν σκόπιμα μια αναγκαστική πτυχή- τα πάντα είναι υπερβολικά. Η Betty είναι
πολύ ζωηρή, το Λος Άντζελες είναι πολύ φωτεινό, ο ταξιτζής είναι πολύ
ευγενικός και τα λοιπά. Αυτή η υπερ-πραγματικότητα αναδείχνουν όχι μόνο
τις πρώτες εντυπώσεις της Diane για
το Λος Άντζελες, αλλά λειτουργεί και ως ένα προστατευτικό καπλαμά που
καλύπτει την οικτρή πραγματικότητα, στην οποία αργότερα ενδίδει.
Πριν φύγει απ' το αεροδρόμιο, βλέπουμε την Betty να αποχαιρετάει ένα γέρικο ζευγάρι που γνώρισε στο αεροπλάνο. Ένας έξυπνος παρατηρητής θα προσέξει ότι αυτή είναι η δεύτερη φορά που εμφανίζεται στην ταινία- είναι οι παππούδες των παιδιών που συμμετείχαν στον διαγωνισμό.
Παρόλο
που εμφανίζονται ξανά σαν ένα ανώνυμο, αλλά ευγενικό ζευγάρι στην
φανταστική αφήγηση, γίνονται πολύ γρήγορα πιο επενδυμένα με δυνάμεις πάνω στην Diane και θα επιστρέψουν στο τέλος, όταν θα την οδηγήσουν στην αυτοκτονία.
Ένα στοιχείο γι' αυτό τον πιο σκοτεινό στόχο μπορεί να ιδωθεί όταν φεύγουν απ' το αεροδρόμιο και απομακρύνονται από την Betty.
Καθισμένοι μαζί στην πίσω θέση ενός ταξί, κάνουν τρελά νεύματα μεταξύ
τους, τα πρόσωπά τους παίρνουν περίεργες μορφές σαν κούκλες, που
ετοιμάζονται να συντριβούν κάτω από μεγάλη πίεση. Είναι μία άβολη σκηνή,
σαν να προσπαθεί ο Lynch να μας δώσει ένα κρυφό στοιχείο πίσω απ' την κουρτίνα,
όπου βλέπουμε τους χαρακτήρες σαν να είναι σκλαβωμένοι, αυτόματοι,
απαλλαγμένοι από την ελευθερία, και θα απαλλαγούν απ' τον ρόλο τους στην
σκηνή της Diane.
Πριν συναντηθούν η Camilla και η Betty, ο Lynch παρουσιάζει το τελευταίο σημαντικό νήμα αυτής της μπερδεμένης φαντασίας-την ιστορία του σκηνοθέτη Adam Kesher.
Αντίθετα από τον στοιχειωμένο απ' το τέρας άντρα στο Winkie's, αυτό το νήμα μπορεί να γίνει κατανοητό σαν δημιουργία της Diane και αντιπροσωπεύει την πιο ελεύθερη μορφή από όλες τις μπαρόκ εφευρέσεις της. Ουσιαστικά, ο Adam είναι ένας αντικαταστάτης όλων των σκηνοθετών και είναι εμποτισμένος με ένα σχεδόν παρωδιακό αίσθημα εγωισμού και μεγαλοφυΐας.
Ο σκοπός του στην φανταστική αφήγηση είναι απλός- να γίνει θύμα μιας σκευωρίας που κρατάει την Diane/Bettyμακριά απ' το να έχει μεγάλους ρόλους.
Ανίκανη να αποδεχτεί το γεγονός ότι έχασε τον πρωταγωνιστικό ρόλο εξαιτίας της Camilla, η φαντασία της Dianeτην μονώνει από την αποτυχία, κατασκευάζοντας μία Βυζαντινή συνομωσία. Ενώ φυσικά η Betty Elmsθα ήταν μία φυσιολογική για τον πρωταγωνιστικό ρόλο της ταινίας του Adam, αυτός είναι εξαναγκασμένος από αυτές τις σχεδόν εξωπραγματικές δυνάμεις να κάνει πρωταγωνίστρια μία άγνωστη ηθοποιό, ονόματι Camilla Rhodes.
Αυτή η φανταστική βερσιόν της Camilla, όμως, είναι ξανθιά. Και «παίζεται» από μια ξανθιά σταρλέτα, που η Diane συνάντησε στο πάρτι του Adam, μία ηθοποιός που έδωσε στην Camilla ένα παραπάνω από φιλικό φιλί.
Αυτή η έξυπνη αντικατάσταση επιτρέπει στην Diane να δαιμονοποιήσει την εχθρό της, ενώ διατηρεί την αγνότητα της ιδανικής Camilla. Λέει, επίσης, πως η φανταστική συνομωσία της Diane είναι ευθυγραμμισμένη για την Camilla, κι όχι εναντίον της Betty. Αυτό συντηρεί την αξιαγάπητη Betty, ενώ ταυτόχρονα υπονοεί πως η Camilla δεν έχει το ταλέντο που χρειάζεται για να κερδίσει τον ρόλο από μόνη της.
Δεν μας κάνει έκπληξη το ότι η Diane ενσωματώνει πολλούς περισσότερους από τους καλεσμένους του πάρτι στην συνομωσία της, ξαναφέρνοντας τους βοηθούς του Adam σαν επιζήμιες δυνάμεις που εμποδίζουν την επιτυχία της. Αυτό το φανταστικό επανακάστινγκ δίνει στον Lynch την άδεια να συνδυάσει όλες τις περιέργιές του.
Ο
καουμπόι μετατρέπεται σε κρυφή δύναμη με την βαρύτητα που έχει ένας
έκπτωτος άγγελος. Ο αυστηρός Ιταλός είναι τώρα ένας μαφιόζος, που
απαιτεί ένα αδύνατα τέλειο ποτήρι εσπρέσο. Κι ακόμα και ο Michael Andersonκάνει μια εμφάνιση σαν «κύριος Roque», έναν εγκέφαλο, «δεμένο» σε μία αναπηρική καρέκλα και κλειδωμένος σε έναν υπόγειο θάλαμο, από γυαλί και κόκκινο βελούδο.
Οι
εμφανίσεις αυτών των συνωμοτών χτυπούν μία ενοχλητική ισορροπία ανάμεσα
στο απαίσιο και την κωμωδία, σπρώχνοντας την φαντασία στην άκρη του
σουρεαλισμού, καθώς ασκούν την πίεση τους στον σκηνοθέτη.
Το μόνο φυσιολογικό γεγονός στην μέρα του Adam το λαμβάνουμε από ένα σχόλιο που κρυφάκουσε η Diane,
και λέει πως αυτός έπιασε την γυναίκα του να κοιμάται με τον καθαριστή
της πισίνας. Αλλά ακόμα και το γεγονός ότι ο εραστής της κυρίας Kesher παίζεται από τον Billy Ray Cyrus προσθέτει ένα στοιχείο προσωρινού σφετερισμού, σαν η Diane να πρόσθετε μία εικόνα ενός μπλε κολάρου, που «μαδήθηκε» από την μουσική της Αμερικάνικης κουλτούρας.
Παρά τους εντυπωσιακούς χαρακτήρες που περιβάλλουν τον Adam, η αληθινή ιστορία περιπλέκεται γύρω απ' τις δύο γυναίκες. Η Betty φτάνει στο σπίτι της «θείας» της, στη SierraBonita. Εκεί γνωρίζει την Κόκο, την μητέρα του Adam, που τώρα παίζει τον ρόλο της ευγενικής, αλλά αδιάκριτης διαχειρίστριας. Με το που μπαίνει στο διαμέρισμα, η Betty τρομάζει όταν ανακαλύπτει την μελαχρινή, με αμνησία στο μπάνιο.
Βλέποντας μία παλιά αφίσα της Rita Heyworthστην Gilda, διαλέγει το όνομα "Rita".
Οι μεταμορφώσεις είναι τώρα ολοκληρωμένες- η Camilla έχει γίνει η μυστηριώδης, αλλά όμορφα εξαρτημένη Ρίτα, η Diane έχει γίνει η ιδανική Betty και ο Adam πρέπει να προσλάβει μια άλλη Camilla Rhodesγια να ευχαριστήσει μια σκιερή σκευωρία.
Είναι αχρείαστο να πούμε ότι η Ρίτα και η Betty τα βρήκαν πολύ εύκολα.
Αλλά ακόμα κι αυτή η δυνατή ένωση περιέχει τους καρπούς της ίδιας της
της διάλυσης και η απόφασή τους να ανακαλύψουν την πραγματική ταυτότητα
της Ρίτα μπορεί να οδηγήσει μόνο σε μία κατεύθυνση.
Σχεδόν αμέσως, στοιχεία της πραγματικότητας εισέρχονται μέσα στο όνειρο, μετατρεπόμενα σε συμβολικές ή φανταστικές φιγούρες.
Καθώς ανοίγει το υψηλά ραμμένο πορτοφόλι της, η Ρίτα, ανακαλύπτουν 50000 δολλάρια σε σωρούς- τα μετρητά που η Diane έδωσε
στον εκτελεστή, τώρα ενισχυμένα σε μία άλλη ταινία, σαν να βρήκαν μία
μυστήρια κυρία στο διαμέρισμα κάποιου. Αλλά ακόμα πιο σημαντικό, το μπλε
κλειδί έκανε επίσης μία μετάβαση, που προκύπτει από τα βάθη του μαύρου
πορτοφολιού και με μία λάμψη που μοιάζει με τις ίντριγκες της Σφίγγας.
Όχι
πια ένα φτηνό κενό, είναι τώρα ένα στυλιστικό, τριγωνικό ραβδί από
οράματα του μέλλοντος. Άλλη μία σημαντική εισβολή συμβαίνει στο Winkie's Diner, όπου σε μία αντανάκλαση καθρέφτη δράσης και αντίδρασης, οι δύο γυναίκες σερβίρονται πρωινό από μία σερβιτόρα, ονόματι Diane.
Όπως ακριβώς και η αφίσα, είναι άλλη μία ηχώ από τον πραγματικό κόσμο, σαν το μυαλό της Diane να
προσπαθεί να ελευθερωθεί απ' τις αυταπάτες. Στην πραγματικότητα, το
όνομα είναι το πρώτο αληθινό στοιχείο για να λύσουν το μυστήριο- η Ρίτα
ξαφνικά θυμάται το όνομα "Diane Selwyn".
Θα μπορούσε να είναι το πραγματικό όνομα της Ρίτα; Συμβουλευόμενες τον
τηλεφωνικό κατάλογο, ετοιμάζουν σχέδια για να ερευνήσουν. Αυτό ξεκινάει
την μία από τις σημαντικότερες αναδρομικές εξετάσεις της ταινίας. Τα
κορίτσια τηλεφωνούν στην Diane Selwyn. Αλλά είναι η Betty, και όχι η Ρίτα, που παρατηρεί «Είναι περίεργο να καλείς τον εαυτό σου».
Η Ρίτα απαντάει «Ίσως να μην είμαι εγώ». Αλλά το μόνο που παίρνουν
είναι μία φωνή στον τηλεφωνητή, μία φωνή την οποία η Ρίτα «γνωρίζει».
Ένα ακόμα πιο δυνατό στοιχείο που δεν είναι όπως φαίνεται έρχεται αργότερα το βράδυ, όταν η Louise Bonner, ένα τρομακτικό μέντιουμ επισκέπτεται την Betty, στην πόρτα της, σαν μία βερσιόν του τέρατος που μιλάει.
Ενημερωμένη από τις πνευματικές της πηγές που λένε πως κάτι δεν πάει καλά στο σπίτι της Ruth, προσπαθεί να ανοίξει το δρόμο της μέσα, όπου φαίνεται να διαισθάνεται πως η Ρίτα είναι κρυμμένη. Όταν η ανιψιά της Ruth λέει στην Louise πως το όνομά της είναι «Betty», η γριά κουνάει το κεφάλι και αναστενάζει. «Όχι, δεν είναι ...»
Όπως ο αναγνώστης στο Jacob'sLadder(«Είσαι ήδη νεκρός!»), το μήνυμά της διαπερνάει την φαντασία με μία απαίσια ανάμνηση της αλήθειας, αλλά η Κόκο οδηγεί αυτή την Κασσάνδρα μακριά, προτού οι προειδοποιήσεις της αποκρυπτογραφηθούν.
Πέρα από την αναζήτηση της ταυτότητας της Ρίτα και την ιστορία του Adam, η φανταστική αφήγηση γίνεται στρόβιλος. Όλα αυτά ενσωματώνουν υλικά από την πραγματική αφήγηση της Diane και, όπως σε ένα όνειρο, οι ταυτότητες αλλάζουν, τα γεγονότα συγχωνεύονται και κάποια στοιχεία δεν οδηγούν πουθενά.
Μία σκηνή νωρίτερα μας δείχνει ένα ζευγάρι από ντετέκτιβ της τηλεόρασης. Αλλά η Diane φαντάζεται
πως κυνηγάνε την Ρίτα, ενώ στον πραγματικό κόσμο είναι αυτή που
βρίσκεται υπό έρευνα. Μία βίαιη συνεχόμενη σκηνή, αποδεικνύει τον Joe σαν τον εκτελεστή, που επισκέπτεται έναν συνεργό ονόματι Ed στο μουντό γραφείο του. Βρίσκουμε τον Ed στο
τέλος της αφήγησης μιας ιστορίας του, σχετικά με ένα «απίστευτο»
τρακάρισμα και παρόλο που δεν έχει εξηγηθεί, κι οι δύο γελάνε σαν να
είχε γίνει κάτι τρομερά έξυπνο.
Και σε μία απ' τις πιο αξιομνημόνευτες σκηνές της ταινίας, η Betty αποδεικνύεται να είναι καταπληκτική ηθοποιός- η οποία υποθέτω, μας εκπλήσσει μόνο, επειδή δεν είναι η Diane!
Μία σκηνή που ακολουθεί επιτρέπει στην Betty και τον Adamνα ανταλλάξουν κάποιες περίεργες ματιές, ίσως αποκαλύπτοντας ότι η ζήλεια της Diane είναι περισσότερο περιπλεκόμενη και θα φανεί αργότερα. Δεν μιλάνε ποτέ, όμως, καθότι η ξαφνική εμφάνιση της Camilla Rhodesκάνει την Betty να φύγει απροσδόκητα, γρήγορα στο σπίτι της. Ο Adam βλέπει την οντισιόν της Camilla και διατάζει τους συνεργάτες της συνομωσίας: «Αυτό είναι το κορίτσι».
Σύντομα, η Ρίτα και η Betty αποφασίζουν να επισκεφτούν την οικία της Diane Selwyn, η οποία αποδεικνύεται πως είναι ένα διαμέρισμα στην SierraBonita. Μία γειτόνισσα τις βεβαιώνει την υποψία πως η Ρίτα δεν είναι η Diane και τις δείχνει το σωστό σπίτι. Είναι, φυσικά, το πραγματικό σπίτι της Diane Selwyn. Κι έτσι τα δύο κορίτσια ανοίγουν την πόρτα από το όνειρο σε μία μερική πραγματικότητα.
Μέσα, βρίσκουν το πτώμα μίας «άγνωστης» ξανθιάς γυναίκας να
αποσυντίθεται στο κρεβάτι. Τρομαγμένη, η Ρίτα τρέχει φωνάζοντας έξω απ'
το σπίτι.
Ενώ το πτώμα είναι σχεδόν σίγουρο ότι είναι της Diane, αφού είχε αυτοκτονήσει, μπορούμε να παρατηρήσουμε ακόμα ένα σημάδι που η πραγματικότητα του ονείρου ξεφεύγει από την ξύπνια λογική:
πώς θα μπορούσε η Diane να έχει την παραίσθηση του ίδιου του πτώματός της, στην ακριβή θέση που θα βρεθεί αργότερα;
Και πώς θα μπορούσε ο ίδιος της ο θάνατος να είναι ένα μέρος της φανταστικής αφήγησης;
Και συνεχίζεται έτσι. Πάλι, η λουρίδα του Mobius ξεφεύγει από τον έλεγχο μας, αλλά θα το συνειδητοποιήσουμε αυτό μόνο στο τέλος της ταινίας, όταν η ταυτότητα του πτώματος αποκαλύπτεται επιτέλους. Και παρόλα αυτά, ακόμα κι αυτό τίθεται υπό αμφιβολία. Παρόλο που βλέπουμε την Diane να αυτοκτονεί στο κρεβάτι, στον φανταστικό κόσμο, το πτώμα είναι ντυμένο διαφορετικά- έχει τα μαλλιά της Diane, αλλά το μαύρο φόρεμα της Camilla!
Ακόμα, η λουρίδα του Mobiusγ λιστράει, είναι δύο-σε-ένα και υπονοεί την ένωση της Betty/Rita, και τα δύο πλάσματα της ψευδαίσθησης της Diane.
Αυτό
θα εξηγούσε επίσης τον λόγο που η Ρίτα έπαθε πανικό βλέποντας το πτώμα:
αν το πτώμα είναι ένας συνδυασμός και των δύο πραγματικών θανάτων, οι
αισθήσεις της Diane σαν Ρίτα νιώθουν το παρελθόν της Camilla και το μέλλον της Diane.
Συνειδητοποιώντας ότι μπορεί να βρίσκεται σε κίνδυνο, η Ρίτα επιτρέπει στην Betty να κόψει τα μαλλιά της και να τα αντικαταστήσει με μία ξανθιά περούκα. Αυτό θολώνει τις ταυτότητες τους ακόμα περισσότερο, ενισχύοντας την ζήλεια της Diane για την Camilla, στην οποία η βαμπιρική ενοχή της διατάζει να ενωθούν οι δύο σε ένα.
Παρόλα
αυτά η μία αισθάνεται έναν βαθύτερο λόγο από την αδρανή επανένωση-
γιατί τώρα η Ρίτα επιθυμεί να μοιάζει με το πτώμα; Και γιατί η Μπέτυ
βοηθάει σ' αυτό; Θα μπορούσε να είναι αυτό το μυαλό της Diane που προσπαθεί να εξορκίσει την ίδια της την έλλειψη του ξανθού, προσπαθώντας να μετακινήσει τον θάνατό της πάνω στην Ρίτα/Camilla; Δεν θα ήταν αξιαγάπητο αν η Camilla έδινε την ζωή της για την Diane;
Δεν έχει σημασία τι υπόγειοι λόγοι κρύβονται πίσω από την αλλαγή, αλλά η Betty και η Ρίτα τώρα μοιάζουν περισσότερο. Σχεδόν προς έκπληξή μας, η τραυματική μέρα φέρνει τις δύο γυναίκες πιο κοντά κι εκείνο το βράδυ κάνουν έρωτα. Είναι αρκετά τρυφερή στιγμή κι όταν η Bettyρωτάει την Ρίτα αν το έχει ξανακάνει στο παρελθόν, η ερωμένη της απαντάει: «δεν ξέρω». Η Bettyομολογεί ότι είναι ερωτευμένη μαζί της και οι δυο τους ολοκληρώνουν τον έρωτά τους.
Κάτι παραπάνω από μία φοβερά ερωτική σκηνή, είναι το γύρισμα της φανταστικής αφήγησης.
Η Betty έχει ακριβώς αυτό που η ίδια-ή η Diane- θέλει: μία Camillaε λεύθερη από τις εμπειρίες του παρελθόντος, δεκτική στην αγάπη της κι έτοιμη να θυσιαστεί και να απορροφηθεί. Και μάλιστα, το γεγονός ότι αυτή η αφήγηση είναι μία ψευδαίσθηση αμφισβητεί ακόμα κι αυτό, γιατί και η Ρίτα και η Betty είναι «φανταστικές», συμπληρωματικές προβολές του χωρισμένου εαυτού της Diane.
Η ολοκλήρωσή τους δεν είναι απλά ανώμαλη, είναι και αυνανιστική, παραισθητική. Είναι πολύ πιθανόν πως ο οργασμός τους συνυπάρχει μαζί με την αυνανιστική απελευθέρωση που έφτασε η Diane στον
πραγματικό κόσμο- μετά από αυτό τον κορυφούμενο «μικρό θάνατο», τα
πάντα ξεκινούν να γκρεμίζονται στις ραφές και των δύο κόσμων και το
όνειρο διαλύεται από το ισχυρό χέρι της πραγματικότητας.
Λίγο αργότερα που σταμάτησαν να κάνουν έρωτα, η Ρίτα αργά ξυπνάει απ' τον ύπνο της και η λέξη "Silencio" έρχεται στα χείλη της, σαν ραδιοφωνική μετάδοση που ακούγεται από μίλια μακριά. Κι άλλες ισπανικές λέξεις ακολουθούν: «Nohaybanda», δεν υπάρχει μπάντα. (Η Ρίτα μιλάει ισπανικά, γιατί και η Camilla μιλούσε, ένα γεγονός που καθιερώνεται αργότερα στην σκηνή του πάρτι). Ξυπνώντας, η Ρίτα επιμένει να την πάει η Betty κάπου, σε ένα μέρος που φαίνεται να θυμήθηκε στον ύπνο της: στο κλαμπ Silencio.
Παρόλο που οι θεωρίες για το κλαμπ Silencio θα συζητηθούν αργότερα, προς το παρόν λίγα λόγια για τον ρόλο του στην ταινία είναι απαραίτητα.
Το κλαμπ Silencio είναι ένα σουρεαλιστικό καμπαρέ, τοποθετημένο στο βάθος μιας μακριάς αλέας και διαφημίζεται από μια μπλε επιγραφή. Καθισμένες στο θέατρο, η Bettyκαι η Ρίτα παρακολουθούν μια ανησυχητική παράσταση στην οποία ο θάνατος και η μοναξιά είναι βασικές αρχές,
η παραίσθηση είναι κράχτης έναντι της πραγματικότητας και το κοινό
συνεχώς ξεγελιέται πιστεύοντας πως το ψεύτικο είναι αυθεντικό.
Μετά από μία κίνηση του Μάγου, που κάνει την Betty να αρχίζει να τρέμει ανεξέλεγκτα, η σκηνή πλημμυρίζει από ένα τρεμάμενο, μπλε φως. Το φως χλομιάζει και μία τραγουδίστρια τραγουδάει την ερωτική βερσιόν του τραγουδιού «Crying» του Roy Orbisonστα ισπανικά (Llorando).
Όμως, πριν τελειώσει το τραγούδι, η τραγουδίστρια λιποθυμάει στην σκηνή και καταλαβαίνουμε πως τόση ώρα τραγουδούσε από Playback. Αργά, αλλά εσκεμμένα, η Betty πιάνει την τσάντα της. Εκεί, λες και κατακρημνίστηκε από το μπλε φως, βρίσκεται ένα νέο αντικείμενο: ένα μαλακό, μπλε κουτί με τριγωνική κλειδαριά.
Οι
δύο γυναίκες, γυρίζουν βιαστικά στο σπίτι, αλλά όπως η Ρίτα ανακτά το
κλειδί της από την ντουλάπα της κρεβατοκάμαρας, ανακαλύπτει πως η Betty έχει εξαφανιστεί. Μόνη της, η Ρίτα βάζει το μπλε κλειδί στην κλειδαριά και το κουτί ανοίγει, αποκαλύπτοντας μόνο ένα μαύρο και άδειο εσωτερικό.
Η κάμερα τρέχει προς τα μέσα και περνάει δίπλα, αλλά η Ρίτα έχει
εξαφανιστεί. Το κουτί πέφτει στο πάτωμα, πέφτοντας στο σημείο που
στεκόταν εκείνη πριν. Το δωμάτιο είναι άδειο.
Κι άλλα περίεργα πράγματα συμβαίνουν καθώς η φαντασία αποσυντίθεται κι έρχεται η πραγματική αφήγηση. Πρώτα, βλέπουμε την θεία Ruth, η οποία υποτίθεται πως είναι νεκρή στον κόσμο της Diane, να επισκέπτεται τον Καναδά σ' αυτόν της Betty. Μπαίνει στο δωμάτιο και φαίνεται προβληματισμένη- και βλέπουμε πως δεν υπάρχει πουθενά το κουτί.
Τότε βλέπουμε όσο μετατρέπεται το δωμάτιο σ' αυτό που έμενε η Diane στην Sierra Bonita, ενώ μετά διστάζει: οι παραισθήσεις τελειώνουν σιγά-σιγά. Αυτό ξανασυμβαίνει, και βλέπουμε μία υγιή Diane να κοιμάται στο κρεβάτι της, ακριβώς στην ίδια θέση όπως το πτώμα της. Ο Καουμπόι ανοίγει την πόρτα και λέει «ομορφούλα, ώρα να ξυπνήσεις». Κοιτάμε ξανά- το σώμα της τώρα έχει πάρει τη μορφή πτώματος και ο καουμπόι φεύγει. Παρατηρούμε το πτώμα της Diane να
αλλάζει σε σώμα που κοιμάται και ξυπνάει διστακτικά για να ανοίξει την
πόρτα που χτυπάει. Είναι η γειτόνισσά της, που ήρθε να ζητήσει πίσω
κάποια πράγματά της. Βρισκόμαστε τώρα στην πραγματική αφήγηση, στο πρωινό που η Diane αυτοκτονεί.
Η «ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ»- Η ΑΦΗΓΗΣΗ ΤΗΣ DIANE/CAMILLA
Το υπόλοιπο της ταινίας έχει να κάνει με τον πραγματικό κόσμο, ουσιαστικά ακολουθώντας την πλοκή που περιγράφεται πιο πάνω στην «Βασική Ιστορία».
Δεν μπορούμε να πούμε πως η ταινία ακολουθεί μόνο την Diane και πως μένει βασισμένη στην αντικειμενική πραγματικότητα. Σε μερικά σημεία ο Lynch επιτρέπει στο όνειρο να εισβάλει, υπενθυμίζοντας μας πως είμαστε ακόμα συνδεδεμένοι με το ασταθές σύμπαν της Diane.
Ακόμα κι αν η Dianeδεν μπορεί να δει το μπλε κουτί και το τέρας, εμείς, σαν παρατηρητές, είμαστε βραβευμένοι με μια πιο προνομιούχα θέα. Ο Lynch αφηγείται αυτό το κομμάτι της ιστορίας χρησιμοποιώντας αρκετά φλασμπακ, που έχουν εισέλθει μέσα στην βασική συνέχεια του ξυπνήματος της Diane και της επιστροφής του τασακιού στην γειτόνισσά της, βλέποντας ένα όραμα της Camilla να φτιάχνει καφέ, να κοιτάει το κλειδί και να αυτοπυρπολείται.
Αυτές οι σκηνές μας μπερδεύουν συχνά, καθώς ο Lynch κάνει
μια πονηρή χρήση επαναλαμβανόμενων στοιχείων για να υπονοήσει μία
ψεύτικη αίσθηση συνέχειας: τηλέφωνα που χτυπάνε, ποτά στα χέρια και
περαστικοί απ' το ένα δωμάτιο στο άλλο, όλοι να φαίνονται να «συνδέουν»
μη-παρακείμενες σκηνές.
Ο καλύτερος τρόπος για να ακολουθήσουμε αυτό είναι παρατηρώντας τι φοράει η Diane σε κάθε σκηνή(στο παρόν φοράει πάντα μία βρώμικη ρόμπα) και ρίχνοντας μια ματιά σε σπάνια αντικείμενα στο δωμάτιο της.
Το τελευταίο τέταρτο της ταινίας ξεκινάει με την Diane να ξυπνάει για να χαιρετήσει τον γείτονα της. Βλέπουμε το μπλε κλειδί του εκτελεστή στο τραπέζι της-η Camilla είναι νεκρή. Κουρασμένη και αλλόφρων, η Diane βλέπει ένα ξαφνικό όραμα της Ρίτα/Camillaνα στέκεται στο διαμέρισμά της.
Ξεσπώντας σε δάκρυα, φωνάζει: «Camilla, επέστρεψες». Σταματάει προς στιγμήν, καταλαβαίνοντας πως μόλις τώρα είχε παραίσθηση της ερωμένης της.
(Αυτό είναι πολύ μπερδεμένο γι' αυτούς που βλέπουν την ταινία πρώτη φορά. Όχι μόνο δεν γνωρίζουμε πως η Diane και η Betty είναι το ίδιο πρόσωπο, αλλά έχουμε οδηγηθεί στο να πιστέψουμε πως η Ρίτα και η Camilla Rhodesείναι εντελώς δύο διαφορετικές γυναίκες! Τότε λοιπόν, γιατί αυτή η Diane φωνάζει την Ρίτα μας όπως εκείνη την ξανθιά που έκλεψε τον ρόλο της Betty; Και η Diane είναι πραγματικά η ίδια ηθοποιός που έπαιξε την Betty; Και τι συμβαίνει μ' αυτό το μπλε κλειδί; Ωχ όχι, ο Lynchετοιμάζει κάτι ...)
Αφού ανακτά τις αισθήσεις της, η Dianeξεκινάει
να φτιάχνει ένα φλιτζάνι καφέ. Αλλά ένα ξαφνικό φλασμπακ πιάνει
απροετοίμαστο τον θεατή και τώρα βρισκόμαστε στο παρελθόν, το φλιτζάνι
του καφέ μετατρέπεται σε ποτήρι ουίσκι. Η Camilla είναι ξαπλωμένη γυμνή στον καναπέ της Diane και αφήνει το ποτήρι της δίπλα στο τασάκι της γειτόνισσας. Η Diane ξεκινάει τα ερωτικά παιχνίδια. Παρόλο που η Camilla φαίνεται να το απολαμβάνει, μετά από μερικά δευτερόλεπτα σπρώχνει πίσω την ερωμένη της. Παρόλη την δυσαρέσκεια της Diane, η Camilla επιμένει πως «δεν πρέπει να το συνεχίσουν άλλο αυτό».
Ετοιμαζόμαστε να μάθουμε γιατί η Camilla άλλαξε τα συναισθήματα της προς εκείνη. Μετά την σκηνή του καναπέ, βρισκόμαστε στο στούντιο της ταινίας του Adam, όπου πρωταγωνιστεί η Camilla και η Diane έχει ένα μικρό ρόλο. Διώχνοντας τους πάντες απ' την σκηνή, καλούν την Diane να δει την Camilla και τον Adam να κάνουν πρόβα μια σκηνή, που φιλιούνται.
Δεν χρειάζεται να πούμε πως ταπεινώνεται. Μετά, η Camilla πάει στο σπίτι της Diane για να εξηγήσει, όμως εκείνη την διώχνει και επιστρέφει στον καναπέ της, όπου αυνανίζεται λυπημένη. Σταματάει όταν χτυπάει το τηλέφωνο.
Μετά
από αυτό ακολουθεί ακόμα ένα φλασμπακ, συνδεόμενο ρευστά με την
προηγούμενη σκηνή, ενός τηλεφώνου που χτυπά. (πρέπει να σημειώσουμε πάλι
πως η Diane είναι ντυμένη διαφορετικά)
Τώρα βρισκόμαστε στην σκηνή μετά τον αυνανισμό. Ίσως την ίδια μέρα, αλλά πιθανότατα βδομάδες αργότερα. Αυτό είναι το κρίσιμο φλασμπακ, το κλειδί όλης της ταινίας: το ταξίδι με την λιμουζίνα της Diane στο MulhollandDrive και η επόμενη ταπείνωση της στο πάρτι του Adam.
Σ' αυτό το κρίσιμο σημείο, μαθαίνουμε την αληθινή ιστορία της Diane, συναντάμε τους περισσότερους ανθρώπους που χρησιμοποιεί στην φαντασία της και γινόμαστε μάρτυρες της συναισθηματικής καταστροφής της, που έχει σαν αποτέλεσμα την απόφασή της να σκοτώσει την Camilla.
Αφού βλέπουμε την Diane να καταρρέει στο πάρτι, φεύγουμε γρήγορα για το Winkie'sDiner, όπου η Diane προσλαμβάνει τον εκτελεστή, γνωρίζει μία σερβιτόρα που την λένε Bettyκαι ανταλλάσει ματιές με αυτό το μέντιουμ.
Εδώ είναι το σημείο που η Diane παίρνει αποφάσεις που θα την αναγκάσουν να καταστέλλει συντριπτικά αισθήματα ενοχής και απώλειας. Εδώ είναι που η Diane δημιουργεί το τέρας, το μπλε κουτί και τις δικές της βασανιστικές ενοχές.
Για να υπογραμμίσω αυτό, ο Lynch φεύγει από την πραγματική αφήγηση σ' αυτό το σημείο για να μας πάει έξω από το Winkie'sDiner.
Βλέπουμε το τέρας, τώρα απογυμνωμένο από την γκλαμουριά του ονείρου και
να μοιάζει βρώμικο. Βάζει το μπλε κουτί μέσα σε μία τσάντα. Τότε βλέπουμε τους παππούδες της Diane, μανιακούς, να ξεκινούν την αποστολή τους.
Τελικά, επιστρέφουμε στο παρόν. Τυλιγμένη στην ρόμπα της, η Diane κάθεται και βλέπει το μπλε κλειδί, τρεμάμενη λίγο, όπως έτρεμε στο Κλαμπ Silencio κατά τη διάρκεια του χειροκροτήματος.
Τρομαγμένη από ένα άγριο σφυροκόπημα στην πόρτα, η Diane παρακολουθεί τρομαγμένη την σκηνή που οι
παππούδες της γλιστράνε κάτω απ' την πόρτα σαν μινιατούρες και
επεκτείνονται σε μέγεθος, ένα ζευγάρι από τρομακτικά τέρατα, που την
κυνηγάνε ως την κρεβατοκάμαρα.
Πέφτει
πάνω στο κρεβάτι, ανοίγει το συρτάρι της, από όπου βγάζει ένα όπλο και
αυτοπυροβολείται στο στόμα. Όμως, βλέπουμε επίσης μία αναλαμπή από κάτι
που βρίσκεται μέσα στο συρτάρι-το μπλε κουτί;
Τώρα πια γνωρίζουμε την θέση του πτώματός της και το βλέπουμε, καθώς το δωμάτιο πλημμυρίζει από καπνό και μπλε φως. Εν συντομία βλέπουμε το αινιγματικό πρόσωπο του τέρατος, μετά μία εικόνα της ευτυχισμένης Dianeκαι της Camillaνα στροβιλίζονται σε μια ονειρικό έκδοση του Λος Άντζελες. Η σκηνή μετατρέπεται στην τρεμουλιασμένη σκηνή στο Κλαμπ Silencio, όπου μία άσχημη, γριά γυναίκα με εφιαλτικά μπλε μαλλιά ψιθυρίζει «Silencio».
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΕΝΑΝ ΜΠΛΕ ΚΟΣΜΟ: ΤΟ ΚΟΥΤΙ, ΤΟ ΤΕΡΑΣ, ΤΟ ΓΕΡΙΚΟ ΖΕΥΓΑΡΙ ΚΑΙ ΤΟ ΚΛΑΜΠ
SILENCIO
Φυσικά, το μπλε κουτί είναι ένα απ' τα μεγαλύτερα μυστήρια της ταινίας και υπάρχουν πολλές θεωρίες που αφορούν την φύση του.
Πρώτα από όλα, νομίζω πως το κουτί έχει πολλές, συνδεδεμένες σημασίες και δεν είναι απαραίτητο να το περιορίσουμε σε μία.
Πιστεύω επίσης πως το κουτί, το τέρας, οι συρρικνωμένοι παππούδες της Dianeκαι το Κλαμπ Silencioσχετίζονται όλα μαζί και φτιάχνουν ένα σύστημα, όπως το σύστημα του Id(Αυτό)-superego(Υπερεγώ)-ego(Εγώ) και τα συλλογικά ασυναίσθητα αντίστοιχα.
Ένα απ' τα πιο βασικά του στοιχεία, είναι το ότι το μπλε κουτί αντιπροσωπεύει τις αναμνήσεις που έχουν κατασταλεί και την συνειδητοποίηση της πραγματικότητας πως η Dianeπρέπει να τα διώξει μακριά για να κατασκευάσει τον φανταστικό κόσμο της.
«Εγγεγραμμένη» με τον θάνατο της Camilla,
έχει καλέσει στην ύπαρξη όταν η Diane δίνει τη διαταγή για το χτύπημα,
μία απάντηση στην δική της ερώτηση, «τι ανοίγει το κουτί;». Ενσαρκωμένοι
επίσης σ' αυτό το σημείο είναι και το τέρας με τους παππούδες της. Το τέρας αντιπροσωπεύει τον παραμορφωμένο εαυτό της (το διαλυμένο εγώ της) και φαίνεται να αλλάζει εμφάνιση κάθε φορά που το βλέπουμε. Όπως στην εικόνα του DorianGray, όταν η Dianeγίνεται πιο αγνή και όμορφη όπως η Bettyστην φανταστική αφήγηση, το τέρας γίνεται από έναν δυστυχισμένο άστεγο, σε μία απαίσια γριά.
Το τέρας όμως δεν είναι αποκλειστικά μία φιγούρα του κακού. Λειτουργεί και ως μία διαβρωτική δύναμη δικαιοσύνης στην οποία η ίδια η Dianeπροσπαθεί να διαλύσει την φαντασία της και να συνειδητοποιήσει την αλήθεια.
Είναι το τέρας που πακετάρει το μπλε κουτί σε μια καφέ, χάρτινη σακούλα
και μετά στην λεία, μαύρη τσάντα. Από αυτήν την τσάντα προκύπτουν
επίσης οι παππούδες-βασανιστές, που μεταμορφώνονται από γενναιόδωρους
προστάτες της αθωότητας, σε μανιακούς, εξοπλισμένους με τα νύχια της
ενοχής. Μικροσκοπικοί και κακόκεφοι αρχικά, θα μεγαλώσουν σε ανάστημα όπως η φωνή της συνείδησης, τελικά συντρίβοντας την Dianeκαι οδηγώντας την στην αυτοκτονία.
Σε ένα μυθικό επίπεδο, το μπλε κουτί φυσικά μας θυμίζει το κουτί της Πανδώρας, με τους κινδύνους που κρύβονται αν ανοιχτεί, περιορισμένους στην καταστροφή του προσωπικού «σύμπαντος» της Diane. Και φυσικά, μία σεξουαλική ένωση βρίσκεται επίσης μέσα στο κουτί-άλλωστε, μία απ' τις πηγές του θυμού της Dianeείναι
η ερωτική και η ρομαντική μη πληρότητα και μέρος της φαντασίας της
μπορεί να απελευθερωθεί κατά την διάρκεια του αυνανισμού.
Έτσι λοιπόν, γιατί το κουτί εμφανίζεται μέσα στην τσάντα, στο Κλαμπ Silencio;
Για να απαντήσουμε σ' αυτή την ερώτηση, κάποιος πρέπει να καταλάβει την φύση του Κλαμπ Silencioκαι, όπως το κουτί, περιέχει κι αυτό πολλές μεταφορικές έννοιες.
Αρχικά,
η ίδια του η ύπαρξη σαν νυχτερινό καμπαρέ επικαλείται έναν
«οικοδεσπότη» εγκόσμιας ένωσης: είναι θέατρο, μέρος που γίνονται
παραστάσεις, κάπως δυσάρεστος δεσμός πόθου και παραίσθησης. Κανείς εκεί δεν φαίνεται απόλυτα χαρούμενος:
το Silencioείναι ένα σπίτι για ραγισμένες καρδιές, άυπνους «ναυαγούς» και πρόσφυγες της ηρεμίας του ύπνου. Το Κλαμπ Silencioδεν
χρειάζεται διαφήμιση- οι προστάτες του ξυπνούν στην μέση της νύχτας και
ξέρουν πού θα πάνε. Αλλά ενώ ένα κανονικό καμπαρέ αναπτύσσεται με
διαπραγματεύσιμες ψευδαισθήσεις, το Κλαμπ Silencioεπιθυμεί να φωτίσει το μπέρδεμα μεταξύ της πραγματικότητας και της αντίληψης και να εκθέσει την θεατρική υποκρισία.
Σε ένα σημείο, ο Μάγος του ανακοινώνει «Είναι ... αυταπάτη, ψευδαίσθηση. Ακούστε!» και ξεκινάει το χειροκρότημα. Η Dianeαρχίζει
να τρέμει ανεξέλεγκτα, λες και οι ψευδαισθήσεις της ανετράπησαν από τις
λέξεις του δημιουργού. Ο Μάγος εξαφανίζεται και η σκηνή «καίγεται» από
ένα υγρό, μπλε φως, το τετραγωνικό σχήμα της προσφέρει μία ομοιότητα με
ένα γυαλιστερό, μπλε κουτί. Πράγματι, σ' αυτό το σημείο το κουτί
πιθανότατα φανερώνεται στην τσάντα της Diane,
αλλά δεν έχει συνειδητοποιήσει ακόμα το εξής: βρέθηκε εκτεθειμένη, το
παιχνίδι ξεκίνησε κι από αυτό το σημείο, δεν μπορεί πια να βρει
καταφύγιο στην παραίσθηση.
Η RebekahDelRioέρχεται στη σκηνή, η Bettyκρατιέται απ' τη Ρίτα για μία τελευταία φορά, σαν να αφήνονται ελεύθερες στο συγκινητικό τραγούδι (Crying), με τους κατάλληλους και πονεμένους στίχους, ντυμένους στα ισπανικά. Μα, φυσικά, ακόμα κι αυτό είναι ένα ψέμα.
Όταν η τραγουδίστρια καταρρέει και ο δίσκος συνεχίζει να παίζει, η Bettyξέρει τι πρέπει να κάνει και πιάνει την τσάντα της. Εκεί,
στο μαύρο, μητρικό βάθος της βρίσκει το μπλε κουτί, που θα είναι η
ανατροπή της. Τώρα που έχει επιτύχει τον πόθο της για την ένωση με την
Ρίτα/ Camilla, η φαντασία της δεν μπορεί να την στηρίξει άλλο και η ουσιαστική κοιλότητα της είναι εκτεθειμένη πια: nohaybanda(δεν υπάρχει ορχήστρα). Πηγαίνοντάς το σπίτι, η Dianeεπιτρέπει στην «Ρίτα» να βάλει το κλειδί και αρνείται την ύπαρξή της-άλλωστε, το κλειδί πάντα περιείχε μέσα τον θάνατο της Camilla. Η φαντασία τελείωσε και ό,τι έχει απομείνει είναι η συνειδητοποίηση του τρόμου και η χλευαστική αναζήτηση των μανιών.
Με κάποιο τρόπο, το Silencioμπορεί να ιδωθεί σαν το μπλε κουτί, πιο μεγάλο. Εκεί που το μπλε κουτί αντιπροσωπεύει τις εύθραυστες ψευδαισθήσεις της Diane, το Κλαμπ καλύπτει ολόκληρο τον κόσμο- ή στο τέλος μόνο, την ίδια την ταινία.
Ο Lynch,
ο καλλιτέχνης που παίζει με το κοινό του, μας υπενθυμίζει πως ακόμα κι
αυτό που βλέπουμε είναι ένας αντικατοπτρισμός ήχου και εικόνας.
Ακόμα και αν ο Μάγος μας πληροφόρησε ότι η ορχήστρα δεν υπάρχει και ό,τι ακούμε είναι από δίσκο, σαν την Bettyκαι τη Ρίτα, παραπλανηθήκαμε από το πάθος και την ένταση της τραγουδίστριας, ξεχνώντας πολύ εύκολα πως είναι μόνο playback.
Όταν πέφτει στην σκηνή, είμαστε κι εμείς τρομαγμένοι, όπως το κοινό της- τρομαγμένοι, και για βλακώδες λόγο, επειδή επιτρέψαμε στους εαυτούς μας να εξαπατηθούν, ήμασταν πρόθυμοι συμμετέχοντες στην ίδια μας την εξαπάτηση.
Επίσης μας φέρνει και την βαθύτερη εξαπάτηση της ταινίας: nohaybanda. Κι έτσι ο Lynchδιαλέγει αυτό τον επίλογο, αυτή τη ρήξη στην αναστολή της δυσπιστίας και την κάμπτει στην τέχνη του: βλέπουμε την Bettyνα παίρνει στην κατοχή της το κουτί με την γνώση μας να έχει αλλάξει και το δέρμα μας να έχει παγώσει.
Το Κλαμπ Silencioέχει ακόμα ένα αίνιγμα να θέσει-την γυναίκα με τα μπλε μαλλιά.
Σε απόσταση από το «κουτί» της στην σκηνή, κάθεται ήσυχα, αλλά
αυταρχικά, βαμμένη εκτυφλωτικά και «στεφανωμένη» από ένα περίεργο κεφάλι
και έντονα, μπλε μαλλιά.
Ενώ
ούτε η παρουσία της ούτε ο στόχος της δεν εξηγούνται ποτέ, ο μικρός
διάλογος που έχει φέρνει την ταινία σε ένα σημείο. Μπορεί να είναι η
ερωμένη του Κλαμπ, μπορεί να είναι μία ευνοημένη προστάτιδα του, ή
μπορεί να είναι μία ιδανική μορφή του τέρατος- ειδικά αν δούμε το τέρας
σαν υπουργό μυστικών, που λειτουργεί σαν ανελέητο πράκτορα της
πραγματικότητας.
Αν το Κλαμπ είναι η παγκόσμια εικόνα του προσωπικού κουτιού της Diane, η κυρία με το μπλε μαλλί θα μπορούσε να είναι η Βασίλισσα των Τεράτων. Εξάλλου, και η γυναίκα και το τέρας ξαναεμφανίζονται στα τελευταία λεπτά της ταινίας.
Πρώτα βλέπουμε το τέρας, το πρόσωπό του να αιωρείται πάνω απ' το αχνιστό κρεβάτι της Diane.
Ο όρθιος στύλος του κρεβατιού είναι ορατός στην αστραφτερή μπλε ομίχλη
δίνει στην όλη σκηνή μία ομοιότητα με την σκηνή του Κλαμπ Silencio,
όπου το κάθετο μικρόφωνο φαινόταν στο λαμπερό, μπλε φως. Ενώ αυτή η
ομοιότητα ενισχύεται από την εμφάνιση της πραγματικής σκηνής, βλέπουμε ξανά την Γυναίκα με τα μπλε μαλλιά, να στέκεται πάνω απ' την εικόνα και να ψιθυρίζει το μοναδικό ξόρκι της: «Silencio».
Μία προκλητική λέξη για να τελειώσω, όπως το κοινό του MulhollandDriveθα κλίσει σε οτιδήποτε άλλο εκτός από ησυχία όπως φεύγουν απ' το σινεμά!
Ίσως, όπως πρότειναν κάποιοι θεατές, δεν είναι περάτωση, αλλά μία αρχή, μία διαταγή:
ησυχία- η κουρτίνα ετοιμάζεται να πέσει στο πραγματικό έργο. Αλλά ακόμα
κι έτσι, είναι η τελευταία λέξη που εμείς, οι θεατές, ακούμε.
Και είναι επιπλέον περίπλοκα συνδεδεμένη μ' αυτό που συνέβαινε πριν. Όπως ακριβώς πολλοί «δύσκολοι» καλλιτέχνες, ο Lynchείναι πολύ διστακτικός για να συζητήσει την δουλειά του.
Ίσως το «Silencio»
να μην είναι μόνο ένα καλλιτεχνικό σχόλιο, αλλά και μία εισαγωγή, που
αντηχεί τις πολλές μυστικές πεποιθήσεις, που έχουν σχέση με την ησυχία
με σοφία και κατανόηση.
Ο Lynchμπορεί να υπονοεί πως το MulhollandDriveθα
πρέπει να πρώτα να επιτραπεί να εγκατασταθεί στον υποσυνείδητο κόσμο
των ονείρων, όπου το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας ανήκει και που βρίσκει
ένα θαυμάσιο είδος αρμονίας.
Άλλωστε,
ακόμα κι αν ο πυρήνας της ταινίας αντιστέκεται στην λογική διείσδυση,
μπορεί ακόμα να έχει νόημα. Το αίνιγμά της κρατάει μία αόριστη αλήθεια
στον λογικό νου και παρόλα αυτά, έχει νόημα μέσα στην σφαίρα της
συναισθηματικής και πνευματικής εμπειρίας. Για να επιστρέψουμε σε παλιά
παραδείγματα, σκεφτείτε το ρίγος που μας έδωσε η εμπειρία της λωρίδας
του Mobius, την κατάπληξη που ήμασταν απορροφημένοι στο χαρτί του Escher, ή την χαρά που νιώσαμε διαβάζοντας δυνατά το FinnegansWake.
Ενώ
οι συνεχείς προβολές και οι προσεκτικές αναλύσεις αποκαλύπτουν ένα
εκπληκτικό ποσοστό δομής και συνεκτικότητας, σημεία του παραμένουν
παράδοξα και είμαι ικανοποιημένος που τα αφήνω να παραμείνουν έτσι. Σαν
μία άλλη διάσημα αόριστα δουλειά που ολοκληρώθηκε, «Τα υπόλοιπα είναι σιωπή».
**Θέλω ιδιαίτερα να ευχαριστήσω τη μεγάλη μου κόρη ΕΥΑ
για τις μεταφράσεις-απόδοση στα Ελληνικά του κειμένου Ανάλυσης της
ταινίας συμβάλλοντας αποφασιστικά για το στήσιμο αυτής εδώ της
παρουσίασης**
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου