Claudia Cardinale: Στα χνάρια ενός άστρου

 CLAUDIA CARDINALE

Έρχεται ο καιρός, αυτός ο αεικίνητος και αιώνιος χρόνος, που θα απλώσει το χέρι του αμείλικτα πάνω στο δρόμο των αστεριών. Και έχοντας ζηλέψει την ομορφιά τους, θα τα πάρει μαζί του και θα ξεμακρύνουν στην αιωνιότητα. Ο σημερινός κινηματογράφος, μπολιασμένος με το μικρόβιο της ψηφιακής και όχι αληθινής εικόνας, έχει χάσει από την παλιά εκείνη του αίγλη, που τη δημιουργούσαν τα αστέρια που περπατούσαν επί σκηνής για να μας δώσουν τις μονάκριβες στιγμές τους.

Η Κλαούντια δεν είναι πια κοντά μας. Τα πανέμορφα εκείνα μάτια, το χρώμα στο πρόσωπό της, η έκφραση, το χαμόγελο και η σαγήνη της, περνούν πια στην ιστορία και στο πάνθεο της αθανασίας.

Μια μεγάλη Ιταλίδα ηθοποιός από εκείνες που έδωσαν ιδιαίτερη λάμψη στο σινεμά της Ιταλικής σχολής αλλά και στον Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο κινηματογράφο, δεν είναι πια μαζί μας.

Ας προσπαθήσω να κάνω ένα μικρό και ταπεινό πέρασμα στο μεγάλο καλλιτεχνικό της αποτύπωμα, ως φόρο τιμής στα όσα μεγάλα μας εδωσε με τις στιγμές της.

Κλωντ Ζοζεφίν Ροζ Καρντινάλε

Γεννήθηκε στις 15 Απρίλη 1938 στην Τύνιδα, οι γονείς της γεννημένοι στην Αφρική, διατηρούσαν Ιταλική υπηκοότητα. Η ίδια μιλούσε Αραβικά της Τυνησίας, Γαλλικά μιας και η χώρα ήταν αποικία και Σικελικά, ντόπια διάλεκτο. Δύσκολα μιλούσε την κλασική Ιταλική, κάτι που ήταν εμφανές στις πρώτες της συμμετοχές στο σινεμά.

Έφυγε από κοντά μας στις 23 Σεπτέμβρη 2025, στο Νεμούρ, σε ηλικία 87 ετών.

Οι παππούδες της ήταν Σικελοί, ζούσαν στην Τυνησία την εποχή της Γαλλικής αποικιοκρατίας. Ξέχώρισε για τη φυσική ομορφιά της καθώς το απαράμιλλο χρώμα της έδενε με τα υπέροχα μάτια της. Το 1957, στην Εβδομάδα Ιταλικού κινηματογράφου στην Τύνιδα, κέρδισε έναν διαγωνισμό ομορφιάς, "Η πιο ωραία Ιταλίδα της Τυνησίας" με βραβείο ένα ταξίδι στη Βεντία για το μεγάλο φεστιβάλ.

Φυσικά δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη και εκεί της προτάθηκε να μπει στον κόσμο της υποκριτικής. Σχολή κινηματογράφου της Ρώμης. Δεν μιλούσε καλά Ιταλικά, δεν έδειξε και τη δέουσα απόδοση και η παραμονή της κράτησε μόνο 3 μήνες. 

Επέστρεψε στην Τύνιδα άπρακτη και δυστυχώς έγκυος μετά από μια δραματική σύντομη σχέση με έναν Γάλλο, σχέση εξαιρετικά αμφιλεγόμενη από μέρους της δικής του συμπεριφοράς. Κράτησε το παιδί της και επέστρεψε στην Ιταλία στην εταιρεία παραγωγής του Φράνκο Κριστάλντι.

Τα πρώτα της βήματα

Πρώτη της συμμετοχή στην πετυχημένη κωμωδία "Ο κλέψας του κλέψαντος", με μικρό ρόλο αλλά πολύ δυνατό εμφανισιακό αποτύπωμα. Έκτοτε ξεκινά να παίρνει κάποιους ρόλους κρατώντας κρυφή την εγκυμοσύνη της. Άσχημη ψυχολογική κατάσταση, κατάθλιψη, τάσεις αυτοκτονίας. Την βοήθησε αποφασιστικά ο παραγωγός της και δη στην οικογένειά της, η οποία δεν γνώριζε το παραμικρό. Η Κλαούντια πηγαίνει στο Λονδίνο για να γεννήσει και πιέζεται να κρατήσει την ύπαρξη του παιδιού κρυφή για λόγους καριέρας. Δυστυχώς το συμβόλαιο που έχει υπογράψει είναι ένα είδος φυλακής. Ο γιος της, Πάτρικ μεγαλώνει με την οικογένειά της σαν δήθεν αδελφός της για 7 ολάκερα χρόνια μέχρι που το μεγάλο μυστικό έρχεται στο φως από μια ροζ εφημερίδα. Η Κλαούντια δεν διστάζει και σε συνέντευξη διηγείται τα πάντα ελεύθερα.

Η δεκαετία της αναγνώρισης 1960-70

Με τον Κριστάλντι πάντα να διαφεντεύει τη ζωή και την καλλιτεχνική της καριέρα, ξεκινάει η συμμετοχή της σε μεγάλο αριθμό ταινιών αλλά και σημαντικών σκηνοθετών. Μέσα από αυτές τις συμμετοχές, η Κλαούντια θα γίνει κοινωνός της υποκριτικής και της κινηματογραφικής τέχνης.

Θα παίξει στον "Ο γατόπαρδος" του Λουκίνο Βισκόντι, το 1963

Θα μυηθεί στη σχολή του Βισκόντι , που προϋποθέτει απόλυτη αυστηρότητα και πειθαρχία επί σκηνής και προσήλωσης στο σενάριο και στο ρόλο.

Αντίθετα στο θρυλικό "Οκτώμιση" του Φεντερίκο Φελίνι

η ατμόσφαιρα ήταν εντελώς διαφορετική με χαλαρό κλίμα. Μια διαφορετική εμπειρία. Εκεί ο Φελίνι δούλευε πάνω στον αυτοσχεδιασμό και μάλιστα ακούστηκε πρώτη φορά η φωνή της. 

Η συμμετοχή της στις δυο αυτές ταινίες ήταν η απογείωση για την Καρντινάλε και το ξεπέταγμα της καλλιτεχνικής της προσωπικότητας. Ειδικά η ερμηνεία της στο "Γατόπαρδο" άφησε εποχή. Η ίδια αναφέρει ότι χρωστάει στον Βισκόντι το βλέμμα, το χαμόγελο, και την κίνηση του σώματος.

1963 "Ροζ Πάνθηρας" του Μπλέηκ Ένουαρντς

Η πρώτη της ταινία εκτός Ιταλίας και συγκεκριμένα Αμερικάνικη. Δίπλα στο μεγάλο Ντέηβιντ Νίβεν στην αξέχαστη κωμωδία.

Θα δουλέψει στο Χόλιγουντ 3 χρόνια μαζί με πολύ μεγάλα ονόματα: Ροκ Χάτσον, Μπαρτ Λάνκαστερ, Σον Κόνερι, Τζον Γουέιν, Ρίτα Χέιγουορθ και αρκετούς ακόμα.

1964  "Ένας υπέροχος κερατάς" μια εξαίρετη δραματική κομεντί του Αντόνιο Πιετραντζέλι, με τον Ούγκο Τονιάτσι 

1965  "Τα μακρινά αστέρια της Άρκτου", ένα υπέροχο δράμα μυστηρίου του Λουτσίνο Βισκόντι και αυτό.

1966  "Οι επαγγελματίες" εξαίρετο γουέστερν του Ρίτσαρντ Μπρούκς, στο πλάι των Μπαρτ Λάνκαστερ και Λη Μάρβιν

To 1967, στις ΗΠΑ, θα παντρευτεί τελικά τον Φράνκο Κριστάλντι, ο οποίος υιοθετεί και το γιο της. Ο γάμος αυτός όμως είναι κάτι σαν μια παράξενη φυλακή. Η Κλαούντια νιώθει ευγνωμοσύνη για τον άντρα της αλλά παράλληλα εκείνος την κρατάει εντελώς όμηρο στην εταιρεία παραγωγής του.

To 1968 θα έρθει μια ακόμα μεγάλη επιτυχία με το θρυλικό γουέστερν του Σέρτζιο Λεόνε  "Κάποτε στη Δύση"

Θα λάμψει ανάμεσα στους Χένρυ Φόντα, Τσαρλς Μπρόνσον, Τζέησον Ρόμπαρντς.

Η δεκαετία 1970-80, επιστροφή στην Ιταλία

Η Κλαούντια επιστρέφει στην Ιταλία. Εκεί θα την απολαύσουμε σε ταινίες του Ευρωπαϊκού κινηματογράφου. 

Κορυφαίες ερμηνείες της 

1974  "Αίμα στην κόψη του ξυραφιού" I guappi, δραματική περιπέτεια του Pasquale Squitieri με τους Φράνκο Νέρο και Φάμπιο Τέστι

Η γνωριμία της με τον Σκουιτιέρι θα σημαδέψει τη ζωή της καθώς, μαζί του, θα ζήσει την ελευθερία και την ανεμελιά, που ποτέ δεν βρήκε στη ζωή της. Θα εγκαταλείψει τον άντρα της το 1975 και για δυο χρόνια θα ζήσει την εκδίκησή του καθώς της κήρυξε έναν σκληρό πόλεμο αποκλεισμού από την παραγωγή. Το 1979 θα αποκτήσει μια κόρη με τον Σκουιτιέρι, με τον οποίο μένουν μαζί μέχρι το 1999.

1975  "Libera, amore mio"  το δράμα του Μάουρο Μπολονινι με τους Μπρούνο Τσιρίνο και Αντόλφο Τσέλι

Το 1977 θα έρθει μια μεγάλη και ώριμη στιγμή της. Θα μπει στη θρυλική σειρά του Φράνκο Τζεφιρέλι μαζί με το τεράστιο καστ ερμηνευτών ερμηνεύοντας το ρόλο της πόρνης.

Επίσης προς το τέλος της δεκαετίας του 1970, θα συμμετάσχει σε πολλές τηλεοπτικές σειρές μεγάλης βαρύτητας, όπως η προηγούμενη.

H επόμενη δεκαετία θα τη βρει σε πολλές διεθνείς παραγωγές. Θα μετακομίσει στο Παρίσι, όπου δεν έχει πρόβλημα με τη γλώσσα καθώς μιλά Γαλλικά.

1982  "Φιτζκαράλντο, ο τυχοδιώκτης του Αμαζονίου" επική δραματική περιπέτεια του Βέρνερ Χέρτζογκ με τον Κλάους Κίνσκυ.

Το 1986 θα την βρει σε μια ακόμα εξαίσια τηλεοπτική σειρά, "La Storia" μαζί τον Λαμπέρτ Γουίλσον και τον Φιορέντζο Φιορεντίνι και άλλους.

Το 1991 θα έχει μια ακόμα εξαίρετη ταινία, ένα δράμα του Γαλλικού κινηματογράφου. Σε σκηνοθεσία του Ανρί Βερνέιγ, "MAYRIG". Πρωταγωνιστεί με τον Ομάρ Σαρίφ και την Ναταλί Ρουσέλ

Με το θέατρο δεν είχε στενή σχέση, θα έλεγε κανείς δεν το τόλμησε. Το έκανε όμως το 2000 όπου σε θέατρο στο Παρίσι, έπαιξε την "Βενετσιάνα". Ακολούθησε μια τουρνέ 2002-2003 στην Ιταλία με το "Πιραντέλλο" και το 2005 συμμετείχε στα "Γλυκό πουλί της νιότης" και "Γυάλινος κόσμος" του Τένεσι Ουίλιαμς.

Η Κλαούντια άφησε πίσω της ένα πολύ μεγάλο έργο και ένα σημαντικό αποτύπωμα στον κόσμο της έβδομης τέχνης. Η φιλμογραφία της μετράει 128 ταινίες και σειρές, αριθμός, που προκαλεί ίλιγγο πραγματικά, συνεπής σε μια απόλυτη προσφορά ζωής.

Οι βραβεύσεις

1993 Χρυσός Λέων Φεστιβάλ Βενετίας

2002 Χρυσή Άρκτος Φεστιβάλ Βερολίνου για τη συνολική προσφορά της

2011 Χρυσή Λεοπάρδαλη Φεστιβάλ Λοκάρνο για τη συνολική προσφρά της

1995, 2002 Παρασημοφόρηση από την Ιταλική δημοκρατία για την καλλιτεχνική της προσφορά

Τιμή δύο βραβείων Λεγεώνα της τιμής, από τη Γαλλική πολιτεία για την προσφορά της

2000 Πρέσβειρα καλής θέλησης της UNESCO για προστασία δικαιωμάτων ΓΥΝΑΙΚΩΝ

Συνολικά έχει τιμηθεί με 43 διεθνή βραβεία και ακόμα 7 υποψηφιότητες. Το πέρασμά της αφορά διακρίσεις στα φεστιβάλ: David di Donatello, Ιταλικού συνδικάτου κινηματογράφου, Μόντρεαλ, Σάο Πάολο, Αντάλια, Ταορμίνα, Σόφια, Ρωσία και Χρυσές σφαίρες Ιταλίας.

Οι μνήμες μας πάντα θα αναζητούν τη γλυκιά της παρουσία, τα πανέμορφα μάτια της, την απαράμιλλη γοητεία της.

Καλό ταξίδι στην αιωνιότητα αγαπημένη Κλαούντια.....