"LA TRAVIATA" το θρυλικό μουσικό δράμα του GIUSEPPE VERDI στον κινηματογράφο από τον μεγάλο FRANCO ZEFFIRELLI

 Αγαπητές φίλες και φίλοι,

επανέρχομαι σε μια ακόμα παρουσίαση ταινίας και μάλιστα από έναν ιδιαίτερο χώρο, αυτόν του λυρικού μουσικού θεάτρου της Όπερας.

Ο υπέροχος κόσμος των κλασικών θρυλικών μουσικών δραμάτων στο λυρικό θέατρο, οι μεγάλες Όπερες, πάντα αναδεικνύουν ένα ηχηρό και συναισθηματικά φορτισμένο δράμα. Τις περισσότερες φορές ερωτικό, κάποιες άλλες πολιτικό και κοινωνικό. άλλες επίσης σε συνάντηση και των δύο.

Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, ακόμα και αν δεν έχετε την παραμικρή μύηση στον κόσμο της Όπερας, θα έχετε ακούσει για τη θρυλική

 "TRAVIATA"

("Παραστρατημένη")

Το μεγάλο μουσικό δράμα ενός μουσικού, που σημάδεψε την παγκόσμια ιστορία. 

Giussepe Verdi

Η γένεση

Στις 6 Μάρτη 1853, στο Θέατρο της Βενετίας, ανεβαίνει μια Όπερα, από αυτές, που θα σημάδευαν την παγκόσμια ιστορία της μουσικής. 

Το Λιμπρέτο (στίχοι) έγραψε ο: FRANSESCO MARIA PIAVE, βασισμένο πάνω στο επίσης ιστορικό μυθιστόρημα του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΟΥΜΑ (Υιού)

Τι πραγματεύεται

Η "Τραβιάτα" πραγματεύεται και θίγει: Τις ταξικές διακρίσεις, την αβάσταχτη κοινωνική υποκρισία πίσω από αυτές, την αντίθεση ανάμεσα στην επιφανειακή ζωή της διασκέδασης και την πραγματική ανθρώπινη ευτυχία και τέλος τη ΘΥΣΙΑ της ΜΕΓΑΛΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

Η καταξίωση του έργου στο χώρο της τέχνης

Η "Τραβιάτα" είναι μια Όπερα, ένα λυρικό μουσικό δράμα, από τα μεγάλα εκείνα αριστουργήματα, που σημάδεψαν το χώρο της τέχνης στο πέρασμα των χρόνων. Ο συνδυασμός της υπέροχης μουσικής του Ιταλού συνθέτη, Βέρντι με τους έντονα φορτισμένους στίχους και το θέμα αυτό καθ' εαυτό, άπλωσαν τη φήμη του έργου στα πέρατα της γης και του χρόνου.

Το έργο αυτό έχει εμπνεύσει: Το θέατρο, το Μιούζικαλ και τέλος φυσικά τον Κινηματογράφο. Και πάνω εκεί θα σταθώ σήμερα. Στην κινηματογραφική μεταφορά του.

Οι μεγάλες πρωταγωνίστριες στην Όπερα

Πέντε (5) μεγάλες σοπράνο θεωρούνται ότι έδωσαν στην "Τραβιάτα" την καλύτερη μορφή και έκφρασή της επί λυρικής σκηνής:

1. ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΛΑΣ: Η μεγάλη μας ερμηνεύτρια! Η παράσταση το 1955 στη Σκάλα του Μιλάνο, θεωρείται ιστορική. 

2. ΤΖΟΑΝ ΣΑΝΤΕΡΛΑΝΤ: Δεκαετία 1960. Η Αυστραλιανή σοπράνο, έδωσε μια ερμηνεία γεμάτη τεχνική τελειότητα και δύναμη στο ρόλο.

3. ΡΕΝΑΤΑ ΣΚΟΤΟ: Δεκαετία 1970-80. Η Ιταλίδα σοπράνο έδωσε απαράμιλλη εκφραστικότητα και λυρισμό.

4. ΑΝΝΑ ΡΕΤΡΕΜΠΚΟ: 2005 Η διάσημη Ρωσίδα σοπράνο, στην παράσταση στο Σάλσμπουργκ έκανε ένα από τα πλέον φημισμένα σύγχρονα ανεβάσματα

5. ΝΤΙΑΝΑ ΝΤΑΜΡΑΟΥ: 2018  Γερμανίδα σοπράνο, δραματική ένταση σε ένα τελευταίο ανέβασμα της παράστασης.

Η "ΤΡΑΒΙΑΤΑ" στον Κινηματογράφο

Όπως σε κάθε μεγάλο έργο τέχνης, που έχει σκηνική δράση, έτσι και η θρυλική αυτή δραματική όπερα, δεν ήταν δυνατόν να αφήσει ασυγκίνητο τον κινηματογράφο. Έτσι στο πέρασμα της ιστορίας, είχαμε πολλές μεταφορές του λυρικού αυτού έργου στη μεγάλη οθόνη. Ενδεικτικά να αναφέρω:

1953 Σε σκηνοθεσία: Vittorio Cottafavi

με την Barbara Laage, τον Armando Fancioli & Eduardo de Filippo

1967 Σε σκηνοθεσία: Mario Lanfranci

με τους:  Anna Mofo, Franco Bonisolli, Gino Bechi

2005 σε σκηνοθεσία Brian Large

με τους: Anne Netrebko, Rolando Villazon, Thomas Hampson

2007 σε σκηνοθεσία:  Maria Paola Longobardo

με τους:  Αγγελική Γεωργίου, Ramon Vargas, Roberto Frontali

2009 σε σκηνοθεσία:  Rhodri Huw

με τους:  Renee Fleming, Joseph Calleja, Thomas Hampson

Φυσικά και αφήνω τελευταίο, το μεγάλο κινηματογραφικό δημιούργημα ενός δημιουργού, καταξιωμένου στην ιστορία της έβδομης τέχνης.

Μιλώ για τον 

FRANCO ZEFFIRELLI

Αυτήν ακριβώς τη μεταφορά θα σάς παρουσιάσω, αγαπητές φίλες και φίλοι

Συντελεστές και παραγωγή

Πρεμιέρα: 18 Φεβρουαρίου 1983 στην Ιταλία

Παραγωγή:  ACCENT FILMS BV-RAI ITALIANA  (Ολλανδία και Ιταλία)

Γλώσσα: Ιταλική

Κινηματογράφιση: ENNIO GUARNIERI

Μοντάζ:  FRANCA SILVI-PETER TAYLOR

Ενδυματολογία:  PIERO TOSI

Ερμηνείες

TERESA STRATAS στο ρόλο της VIOLETTA VALERY (La traviata)

Το κεντρικό πρόσωπο του δράματος. Νεαρή καλλονή, με ελεύθερη και μποέμ ζωή, η οποία ναι μεν είναι πόλος έλξης της αριστοκρατίας στις μοναδικές της βραδιές και γιορτές αλλά παράλληλα προκαλεί την υποκριτική ηθική της ολιγαρχίας.

Γεννημένη το 1938 στο Οντάριο, Καναδά με Ελληνικές ρίζες καταγωγής (Αναστασία Στρατάκη), η εξαίρετη σοπράνο, έχει μια εκπληκτική παρουσία, μουσική εκτέλεση και υποκριτική δεινότητα, που θα τη ζήλευαν και φτασμένες αναγνωρισμένες ηθοποιοί.

Η παρουσία της είναι καταλυτική και "γεμίζει" όλη την οθόνη με το υποκριτικό και ερμηνευτικό της "εκτόπισμα". Όμορφη αισθητικά στα εξωτερικά της χαρίσματα, γεμάτη πάθος, με υπέροχη φωνή, δίνει ολάκερη την ψυχή της στην ερμηνεία της Βιολέττας.

PLACIDO DOMINGO στο ρόλο του  ALFREDO GERMONT 

Ο νεαρός άνδρας που αγαπά την Βιολέττα

Νομίζω συστάσεις για έναν από τους μεγαλύτερους τενόρους της εποχής μας, δεν χρειάζονται. Γεννημένος το 1941 στη Μαδρίτη, έχει ερμηνεύσει 144 ρόλους και φυσικά είναι και συνθέτης.

Στην ταινία, ως Αλφρέντο, είναι εκπληκτικός. Αισθητικά με την επιβλητική του παρουσία, υποκριτικά με την άψογη ερμηνεία του, τη συναισθηματική του ένταση, που απογειώνεται στις μεγάλες στιγμές του φιλμ και φυσικά μουσικά καθώς το λυρικό του τραγούδι αγγίζει τον ουρανό.

CORNELL MACNEIL στο ρόλο του GIORGIO GERMONT, πατέρα του Alfredo

Ένας διάσημος τενόρος, που δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή. Αμερικάνος, γεννημένος το 1922, πέθανε το 2011. Μια τεράστια καριέρα με διεθνή αναγνώριση.

Στην ταινία, είναι το τρίτο κεντρικό πρόσωπο του δράματος, ο πατέρας του Αλφρέντο. Με ρόλο καταλυτικό στην πλοκή, θα δώσει μια εκπληκτική ερμηνεία. Επιβλητικός, εξαιρετικός υποκριτικά και στη μουσική του ερμηνεία υπέροχος.

ALLAN MONK στο ρόλο του Βαρόνου DOUPHOL

Ένα ακόμα σημαντικό πρόσωπο από τους χαρακτήρες της πλοκής. Σε δεύτερο πλάνο, ερμηνεία άψογη, πειστική όπως και το τραγούδι του ανάλογο. 

Η Πλοκή

Πράξη 1

Η Βιολέτα, διάσημη εταίρα του Παρισιού, δίνει μια λαμπερή δεξίωση. Παράλληλα όμως έχει και θανάσιμα κλονισμένη υγεία, κάτι που ελάχιστοι το γνωρίζουν. Η νεαρή γυναίκα έχει έναν λαμπερό εξωτερικό κόσμο, ικανό να προσφέρει γέλιο, χαρές, γλέντια και ερωτικές στιγμές ενώ ο πραγματικός εσωτερικός της κόσμος είναι ένας σπασμένος καθρέφτης. Ευάλωτη, μόνη, πάντα αναζητεί την πραγματική αγάπη και στήριξη. Ο ερχομός του λαμπερού νεαρού Αλφρέντο, αλλάζει τα πάντα. Αυτός εκδηλώνει τον έρωτά του γι’ αυτήν με την άρια "Un dì, felice, eterea". Παρότι αρχικά διστάζει, συγκινείται από την αγάπη του και τραγουδά την εμβληματική "Sempre libera", αμφιταλαντευόμενη ανάμεσα στον έρωτα και την ανεξαρτησία της.

Πράξη 2

Η Βιολέτα και ο Αλφρέντο ζουν μαζί ευτυχισμένοι στην εξοχή, αλλά η οικονομική τους κατάσταση είναι δύσκολη. Ο πατέρας του Αλφρέντο, Τζόρτζιο Ζερμόν, ζητά από τη Βιολέτα να εγκαταλείψει τον γιο του, καθώς η σχέση τους δυσφημίζει την οικογένεια. Με βαριά καρδιά, η Βιολέτα αποχωρεί και γράφει ένα γράμμα στον Αλφρέντο, αφήνοντάς τον να πιστέψει ότι τον εγκατέλειψε για κάποιον άλλο. Οργισμένος, ο Αλφρέντο τη συναντά σε μια δεξίωση και τη ντροπιάζει δημόσια, πετώντας της χρήματα ως "πληρωμή". Η ήδη βαριά κατάσταση της υγείας της επιδεινώνεται κάτω από τη συναισθηματική κατάρρευση.

Πράξη 3

Η Βιολέτα, σοβαρά άρρωστη από φυματίωση, βρίσκεται στο κρεβάτι της, μόνη και εγκαταλελειμμένη. Ο Ζερμόν αποκαλύπτει στον Αλφρέντο την αλήθεια, και εκείνος τρέχει κοντά της, αλλά είναι πολύ αργά. Η Βιολέτα αναπολεί στιγμές ευτυχίας, ενώ τραγουδά "Addio del passato". Λίγο πριν ξεψυχήσει στην αγκαλιά του αγαπημένου της, έχει μια στιγμή ψεύτικης ανάκαμψης και πεθαίνει τραγικά.

---

Η σκηνογραφία είναι πραγματικά και εκτυφλωτικά, θα έλεγε κανείς, εντυπωσιακή. Το μπαρόκ στυλ, οι τεράστιοι χώροι, η διακόσμηση είναι κάτι, που πραγματικά καθηλώνει το μάτι του θεατή. Εδώ διακρίνω όμως και ένα είδος υπερβολής καθώς όλος αυτός ο επιδεικτικός πλούτος, παραπέμπει σε βασιλικά ανάκτορα, κάτι που δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα ενός πλούσιου σπιτιού.

Ο ρυθμός στη σκηνοθεσία είναι αυτός ακριβώς που πρέπει και απαιτεί το όλο δράμα. Ακολουθεί τις εξάρσεις και αποσύρσεις μαζί με τα συναισθήματα, την ένταση, το πάθος, τον έρωτα, την απογοήτευση, την απελπισία αλλά και την υπέρτατη θυσία.

Όσο προχωρά η πλοκή, η ταινία με τα πλάνα της γίνεται όλο και πιο ανθρωποκεντρική. Η κάμερα θα εστιάσει πάνω στα πρόσωπα, στα οποία σταδιακά, κυριαρχεί η Βιολέττα καθώς εκείνη είναι που σηκώνει το μεγάλο βάρος του δράματος και της τελικής κορύφωσης.

Οι σκηνές που μένουν προς το μεγάλο τέλος είναι πραγματικά συγκλονιστικές. Η Βιολέτα βιώνει τον ερχομό του τέλους, αναμετριέται με τον εαυτό της στον καθρέφτη και στο χώρο. Αναζητά τη χαμένη αγάπη, τον ερχομό που αγαπημένου της.

Εκείνος θα φτάσει αλλά θα είναι αργά για εκείνη.

H Βιολέτα, λίγο πριν το τέλος, μπροστά στον καθρέφτη

Η θρυλική άρια "Addio del passato", είναι στην ουσία και επί λέξη ένα "Αντίο στο παρελθόν". Η Βιολέτα νιώθει ότι "φεύγει" και σε αυτή τη συγκλονιστική της άρια, γράφει τη δική της ιστορία:

Κρατά στα χέρια της το γράμμα του πατέρα του αγαπημένου της, με το οποίος εκείνος την πληροφορεί ότι είπε στο γιο του όλη την αλήθεια. Ότι του αποκάλυψε τη θυσία της, ζητώντας συγχώρεση. Ο Αλφρέντο έρχεται. Έρχεται και εκείνος. Και ζητάει από τη Βιολέτα να μείνει δυνατή να τους περιμένει. Εκείνη νιώθει απελπισμένη, νιώθει αδύναμη, νιώθει νικημένη από τη μοιραία ασθένεια και έτσι μονολογεί:

"Είναι αργά! 

περιμένω, περιμένω και ποτέ δεν έρχονται σε μένα.

Αχ πόσο έχω αλλάξει (κοιτάζεται στον καθρέφτη).

Ο γιατρός όμως με προτρέπει να ελπίζω.

Αχ με αυτήν την αρρώστια, κάθε ελπίδα έχει πεθάνει.

Αντίο χαρούμενα όνειρα του παρελθόντος,

τα τριαντάφυλλα στο πρόσωπό μου είναι ήδη χλωμά,

Μού λείπει η αγάπη του Αλφρέντο

παρηγοριά, στήριγμα της κουρασμένης μου ψυχής.

Αχ, χαμογέλα στην επιθυμία της παραστρατημένης,

σε αυτήν, ω δώσε συγχώρεση, καλωσόρισέ την Θεέ μου.

Τώρα, όλα τελείωσαν,

οι χαρές και οι λύπες θα τελειώσουν σύντομα,

για τους θνητούς, ο τάφος, είναι το όριο των πάντων.

Δεν θα έχει δάκρυα, μήτε λουλούδια,

Κανένας σταυρός με όνομα, που να καλύπτει αυτά τα οστά.

Αχ, χαμογέλα στην επιθυμία της παραστρατημένης,

σε αυτήν , ω δώσε συγχώρεση, καλωσόρισέ την Θεέ μου.

Τώρα όλα τελείωσαν"

Αυτή, φίλες και φίλοι ήταν η μεταφορά στη μεγάλη οθόνη της "Τραβιάτας" από τον Φράνκο Τζεφιρέλι. Μια ταινία, γεμάτη δυνατά συναισθήματα, υπέροχη μουσική, εξαίρετες ερμηνείες.

Δυστυχώς δεν βρήκα απόσπασμα από την ταινία για τη θρυλική άρια "Addio del Passato"

Θα σάς τη δώσω με την ερμηνεία της εξ ίσου εκπληκτικής Άννα Ρετρέμπκο 

και ένα απόσπασμα από την ταινία

Η Βιολέτα Βαλερύ, η θρυλική "Τραβιάτα" εξακολουθεί να συγκινεί, αιώνες μετά. Και ο Φράνκο Τζεφιρέλι, εξακολουθεί να είναι ο σκηνοθέτης των μεγάλων κλασικών δραμάτων, μάς έδωσε μια ακόμα κινηματογραφική του δημιουργία. ("Ρωμαίος και Ιουλιέτα", "Αμλετ", "Η στρίγκλα που έγινε αρνάκι", "Ιησούς από τη Ναζαρέτ")