"MADAMA BUTTERFLY": Το αριστούργημα του ΤΖΑΚΟΜΟ ΠΟΥΤΣΙΝΙ στον Κινηματογράφο

 Η Όπερα, (πληθυντικός του λατινικού όρου opus=έργο), ενσωματώνει, όπως ξέρετε, το θέατρο, το χορό, τη σκηνογραφία. Φυσικά και τη μουσική με το λυρικό τραγούδι. Το όλον έργο αποτελεί μια ζωντανή θεατρική παράσταση, η οποία εκτελείται μπροστά στο κοινό, παρουσία κλασικής ορχήστρας.

Από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της τέχνης του θεάματος και του ακροάματος, δεν θα μπορούσε ποτέ να αφήσει ασυγκίνητη την έβδομη τέχνη και τους δημιουργούς της.

Από τις μεγάλες όπερες, που μεταφέρθηκαν στο μαγικό κόσμο του κινηματογράφου, είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα ενός τεράστιου μουσικού δραματουργού

ΤΖΑΚΟΜΟ ΠΟΥΤΣΙΝΙ

"MADAMA BUTTERFLY"

Γένεση του έργου

Στις αρχές του 20ου αιώνα, η Αμερικανίδα Jennie Correll, θα βρεθεί στην Ιαπωνία των μεγάλων αλλαγών, ακολουθώντας το σύζυγό της, που ήταν μέλος μιας θρησκευτικής αποστολής Μεθοδιστών. Τα όσα σημαντικά βίωσε στη μακρινή χώρα, τα διηγήθηκε έντονα και με συναισθηματική έπαρση, κατά την  επιστροφή της στις ΗΠΑ, στον αδελφό της, δικηγόρο και συγγραφέα

John Luther Long

Εκείνος, με την επιρροή αυτών των διηγήσεων, θα γράψει τη Νουβέλα: Madame Buttefly

η οποία και θα έρθει στο φως με τη έκδοσης στο περιοδικό "Century magazine", το 1903 και ανέβηκε και στο θέατρο. Μία από αυτές τις θεατρικές διασκευές, είδε στο Λονδίνο, ο Τζάκομο Πουτσίνι. Το συναισθηματικό και καλλιτεχνικό σοκ ήταν μεγάλο και ο λυρικός δραματουργός αποφάσισε να μελετήσει την Ιαπωνική κοινωνία της εποχής για να κατανοήσει χαρακτήρες, βιώματα και παραδόσεις. Από την άλλη, η φωτιά, που άναψε στην καρδιά του δεν είχε σταματημό. Ζήτησε από τους: Λουίτζι Ίλικα και Τζουζέπε Τζακόζα να γράψουν το λιμπρέτο (Σενάριο) και έτσι γεννήθηκε η όπερα του Πουτσίνι σε δύο πράξεις.

Η πρεμιέρα έγινε το 1904 στη Σκάλα του Μιλάνο, με εξαίρετους όντως ερμηνευτές αλλά η υποδοχή του κοινού ήταν κρύα.

Ο Πουτσίνι έκανε διασκευές στην Όπερα και τρεις μήνες μετά παρουσιάστηκε στη Μπρέσια με ενθουσιώδη υποδοχή. Ο συνθέτης συνέχισε να δουλεύει πάνω στο έργο, με συνεχείς παρεμβάσεις, για να φτάσει στα 1907, όπου και πήρε την τελική της μορφή.

Τα πρόσωπα του έργου

Τσο-Τσο-Σαν ή Μαντάμ Μπατερφλάι, νεαρή γκέισα από το Ναγκασάκι (Υψίφωνος)

Μπένζαμιν Φράνκλιν Πίνκερτον, Αμερικάνος αξιωματικός, σύζυγός της (Τενόρος)

Γκόρο, προξενητής, διεκπεραιωτής γάμου, (Τενόρος)

Σάρπλες, Αμερικάνος διπλωμάτης, πρόξενος, (Βαρύτονος)

Σουζούκι, υπηρέτρια της Μπατερφλάι, (Μεσόφωνος)

Μπόνζο, Βουδιστής μοναχός, θείος της Μπατερφλάι, (Βαθύφωνος)

Ντολόρε, γιος της Μπατερφλάι και του Πίνκερτον, (Βουβός)

Γιαμαντόρι, τοπικός άρχοντας, ερωτευμένος με την Μπατερφλάι (Τενόρος)

Κέητ, δεύτερη σύζυγος του Πίνκερτον, (Μεσόφωνος)

Η κεντρική υπόθεση του έργου

Η νουβέλα εξιστορεί την τραγική πορεία προς την αυτοκτονία της νεαρής γκείσας, Τσο-Τσο-Σαν, που αποκαλείται χαϊδευτικά "Μαντάμ Μπατερφλάι" (Πεταλούδα), από τον Αμερικάνο αξιωματικό, Μπένζαμιν Φράνκλιν Πίνκερτον, ο οποίος άσκησε πάνω της μια επίμονη επιρροή για να την κατακτήσει. Μάλιστα φτάνει μέχρι την πραγματοποίηση γάμου, με όλες τις παραδοσιακές Ιαπωνικές παραδόσεις, φτάνοντας στο σημείο να γίνει Χριστιανή, κάτι που είναι απόλυτα αντίθετο στις οικογενειακές της παραδόσεις και αναγκάζεται να κρατήσει κρυφό μυστικό. Όμως ο Πίνκερτον αποδεικνύεται δεινός τυχοδιώκτης. Αφού έχει εφήμερες ερωτικές σχέσεις μαζί της, την εγκαταλείπει για να φύγει στην πατρίδα του.

Η "Πεταλούδα" μένει μόνη, με τον καρπό της σχέσης τους, το μικρό παιδί τους, τον Ντολόρε. Η "Πεταλούδα" υφίσταται την απόλυτη περιφρόνηση των δικών της, ακόμα και της μητέρας της, καθώς το μεγάλο της μυστικό έρχεται στο φως. Μένει στο περιθώριο, με την πιστή της υπηρέτρια και το μικρό παιδί της. Παρά την πίεση της υπηρέτριάς της, η "Πεταλούδα" μένει με την ελπίδα της επιστροφής του άντρα της, διατηρώντας τις υποσχέσεις του περί επιστροφής του.

Ο πρίγκηπας Γιαμαντόρι, δηλώνει το άμεσο ενδιαφέρον του, καθώς αγαπά την "Πεταλούδα" για να την αποκαταστήσει σαν γυναίκα του. Η "Πεταλούδα" ζει με την ελπίδα και το πάθος της επιστροφής του αγαπημένου της. Κάποια στιγμή, μετά από χρόνια, κάποιο Αμερικάνικο πλοίο θα φτάσει στο λιμάνι και μαζί μ' αυτό ο Πίνκερτον με την νέα σύζυγό του, την Κέητ.

Ο Πίνκερτον, παρά τις όποιες τύψεις του για τη συμπεριφορά του απέναντί της, υπαναχωρεί μπροστά στην κρίσιμη απόφαση να επιστρέψει κοντά της. Και μάλιστα προχωρά σε κάτι πιο οδυνηρό. Θα ζητήσει από την "Πεταλούδα" το παιδί τους για να το πάρουν στις ΗΠΑ με την Κέητ.

Η "Πεταλούδα" αποφασίζει να δώσει η ίδια την κάθαρση στο αδιέξοδο. Ξεκρεμά το σπαθί του πατέρα της διαβάζοντας στη λεπίδα: "Πεθαίνει με τιμή αυτός που δεν μπορεί να ζήσει με τιμή".

Θα κάνει χαρακίρι και θα συρθεί μπροστά στο μικρό παιδί της, ξεψυχώντας στην αγκαλιά του ενώ έξω ακούγονται τα βήματα του Πίνκερτον, που έρχεται να πάρει το παιδί.

Η "Μαντάμα Μπατερφλάι" στον Κινηματογράφο

Όπως ανέφερα και παραπάνω, θα ήταν αδύνατον, οι δημιουργοί του κινηματογράφου να μείνουν ασυγκίνητοι μπροστά στο υπέροχο αυτό λογοτεχνικό και μουσικο-θεατρικό δράμα. Έτσι πάρα πολλές ταινίες από το λυκαυγές του 20ου αιώνα, ήρθαν να δώσουν το δικό τους στίγμα στο συγκλονιστικό αυτό δράμα. 

Θα κάνω μια αναφορά πάνω σε αυτές τις ταινίες:

1915 "MADAME BUTTERFLY"

Βουβή ταινία σε σκηνοθεσία του SIDNEY OLCOTT 

Αμερικάνικη παραγωγή διάρκειας 61' της Paramount pictures

Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, η MARY PICKFORD και ο MARSHALL NEILAN. 

Επίσης η OLIVE WEST-----Suzuki

1919 "HARAKIRI" 

Μια ακόμα βουβή ταινία σε σκηνοθεσία του μεγάλου FRITZ LANG.

Γερμανικό φιλμ, σε σενάριο MAX JUNGK, όπου στις ΗΠΑ, παίχτηκε με τον κλασικό τίτλο της "Μαντάμ Μπατερφλάι".

Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους η LIL DAGOVER και ο NIELS PRIEN

1922  "THE TOLL OF THE SEA"

Μια ακόμα βουβή ταινία, Αμερικάνικη παραγωγή της Technicolor στην Ν.Υόρκη. Σε σενάριο της FRANCIS MARION και σκηνοθεσία του CHESTER FRANKLIN

Στους βασικούς ρόλους οι: ANNA MAY WONG & KENETH HARLAN

Εδώ το σενάριο ακολουθεί τα βήματα της αρχικής νουβέλας αλλά τα ονόματα των ηρώων έχουν αλλαχτεί και ο χώρος δράσης είναι στην Κίνα.

1932  "MADAME BUTTERFLY"

Εδώ πλέον μπαίνουμε στην προκλασική περίοδο του Χόλιγουντ. Παραγωγή της Paramount σε σκηνοθεσία MARION GERING και σενάριο: DAVID BELASCO & HARRY HERVEY.

Οι βασικοί χαρακτήρες επιστρέφουν ατόφιοι στο φιλμ αυτό και οι κεντρικοί πρωταγωνιστές είναι οι:

SYLVIA SIDNEY και ο πολύς CARY GRANT. 

1954  "MADAME BUTTERFLY"

Εδώ πάμε σε μια Ιαπωνο-Ιταλική παραγωγή, από τις πιο αξιόλογες στη διεθνή ιστορική παραγωγή. 

Σε σκηνοθεσία του Ιταλού CARMINE GALLONE και σενάριο του ίδιου και του IWAO MORI.

Στους κεντρικούς ρόλους η KAORU YACHIGUSA και ο NICOLA FILACURIDI

Η διάρκεια της ταινίας είναι 1:54' ώρες, η γλώσσα είναι Ιταλική και Ιαπωνική και θεωρείται αντικειμενικά από τις καλύτερες προσαρμογές του δράματος στον κινηματογράφο

1995  "MADAME BUTTERFLY"

Η παραγωγή αυτή είναι και η τελευταία, που ανέβηκε στον κινηματογράφο και θεωρείται ότι πληροί πολύ καλές προδιαγραφές σε όλα τα επίπεδα

Η παραγωγή είναι Ευρωπαϊκή και σε επίπεδο συμπαραγωγής, Γαλλίας, Αγγλίας και Γερμανίας. Η ομιλούσα γλώσσα είναι Ιταλικά. Η διάρκεια της ταινίας είναι 105' 

Σενάριο και Σκηνοθεσία:  FREDERIC MITTERAND

Στους βασικούς ρόλους οι:  YING HUANG  στο ρόλο της Butterfly και RICHARD TROXELL στο ρόλο του Pinkerton.

Αυτές, φίλες και φίλοι, είναι οι κινηματογραφικές καθαρά μεταφορές του μεγάλου μουσικού δράματος του Πουτσίνι. (Υπάρχουν και εκδοχές σε TV MOVIE).

Απερίφραστα, θα έλεγε κανείς ότι θα περίμενε πολλά περισσότερα από τους παραγωγούς και συντελεστές του σινεμά για αυτό το ιστορικό κλασικό δράμα. Το έργο, σε αντίθεση με άλλες μεταφορές κλασικών έργων, έχει υποτιμηθεί καθαρά και αυτό αφορά λόγους που δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε.

Προσωπικά, ήθελα να δώσω μια παρουσίαση κύρια στο πρωτότυπο αυτό μουσικό δράμα, που θεωρείται ένα αληθινό στολίδι στο χώρο της τέχνης.

Και θα κλείσω αυτήν την ανάρτηση, για να σάς αποζημιώσω με τον καλύτερο τρόπο.

Δείτε, ακούστε, ανατριχιάστε, απολαύστε τη μεγάλη ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΛΑΣ στην ερμηνεία της στην άρια του δράματος:

Και διαβάστε και την απόδοσή του στα Ελληνικά

Μια όμορφη μέρα θα δούμε
να υψώνεται καπνός στον ορίζοντα,
κι έπειτα θα φανεί ένα πλοίο
να μπαίνει στο λιμάνι.

Θα περιμένω,
θα μείνω στην κορυφή του λόφου,
και μόλις φτάσει,
θα του φωνάξω: «Εδώ είμαι!»

Θα κατέβει
και θα με πλησιάσει,
όπως συνήθιζε κάποτε.
Και τότε... τότε θα με κοιτάξει,
θα μου πει μια λέξη γλυκιά
και θα ξαναρχίσει η ζωή μας,
όπως παλιά.

Είναι πίστη τρελή;
Ίσως, μα για μένα είναι ευτυχία.

***************

Σάς ευχαριστώ πολύ, φίλες και φίλοι, για το χρόνο, την παρουσία και τους σχολιασμούς σας.