YASUJIRO OZU: "ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΤΟΚΥΟ" Ένα Κλασικό αριστούργημα Τέχνης

Φίλες και φίλοι του CINEFIL σήμερα θα κάνουμε ένα ταξίδι στην άλλη άκρη του Ειρηνικού Ωκεανού...

πέρα στα βάθη της Άπω Ανατολής θα ταξιδέψουμε σε μια ΜΕΓΑΛΗ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗόπου με τη σειρά της

τίμησε την παγκόσμια Κινηματογραφική Ιστορία.

Ο ΙΑΠΩΝΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ στα μεγάλα κλασικά του χρόνια στο τελείωμα της δεκαετίας του 1950

έδωσε στην Έβδομη τέχνη αριστουργήματα που άφησαν τη δική του εποχή.

Ένας Κινηματογράφος "ξένος" και "αταίριαστος" στα δικά μας μέτρα και σταθμά, που όμως η θεματολογία του πλέον

στα χρόνια της δεκαετίας του 1950 και εντεύθεν "πατάει" και "συναντά" τα κοινά ανθρώπινα δρώμενα, πάθη και διεργασίες.

Σήμερα, θα σταθούμε σε ένα ΚΛΑΣΙΚΟ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ τέχνης, που θεωρείται παρακαλώ ανάμεσα στις 100 κορυφαίες Κινηματογραφικές ταινίες όλων των εποχών από όλους τους κριτικούς και φίλους του Κινηματογράφου

Πάμε λοιπόν να κάνουμε μια αναφορά στο δράμα του

YASUJIRO OZU

"TOKYO MONOGATARI"   

 (TOKYO STORY)

(ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΤΟΚΥΟ)

O YASUJIRO OZU,γεννημένος στις 12/12/1903 στο ΤΟΚΥΟ, Ιάπωνας σκηνοθέτης, θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες μορφές του Κινηματογράφου της χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου και όχι μόνο.

Μαζί με τους AKIRO KUROSAWA & KENJI MIZOGUCHI θεωρούνται οι μεγάλοι κορυφαίοι Κινηματογραφιστές της Ιαπωνίας.

Ο OZU μάλιστα θεωρείται πιο αυθεντικός εκφραστής της Ιαπωνικής σχολής με την χαρακτηριστική ΛΙΤΗ και ΑΠΕΡΙΤΤΗ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ του ΓΛΩΣΣΑ

Στις 3 Νοεμβρη του 1953

ο μεγάλος σκηνοθέτης, μαζί με τον KOGO NODA, γράφει και σκηνοθετεί, κατά τη γνώμη των ειδικών και του κοινού, μια ΘΡΥΛΙΚΗ ΤΑΙΝΙΑ, ή ύπαρξή της οποία και μόνο, ΟΜΟΡΦΑΙΝΕΙ τον ΚΟΣΜΟ.

"ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΤΟΚΥΟ" έχει δίκαια μια θέση σε όλες τις ΜΕΓΑΛΕΣ ΛΙΣΤΕΣ των μεγάλων ταινιών της ιστορίας του Κινηματογράφου.

(Γεώργιος Ρούσσος, Πηγή:  TVXS.GR)

TO KOIΝΩΝΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ της ΤΑΙΝΙΑΣ

Βρισκόμαστε στην ΙΑΠΩΝΙΑ αμέσως μετά το Βιβλικό τέλος του Β' Παγκόσμιου πολέμου. 

Ένα φασιστικό μοναρχικό καθεστώς έχει φύγει στα ερείπια της ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΚΟΛΑΣΗΣ που άφησε πίσω του η Αμερικάνικη .....κτηνώδης και απάνθρωπη επίδειξη μιας βιολογικής κόλασης στη ΧΙΡΟΣΙΜΑ και ΝΑΓΚΑΣΑΚΙ.

Η ΙΑΠΩΝΙΑ προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της. Ξαναζωντανεύει....... Ένας λαός, στα δικά του μέτρα και σταθμά, δουλεύει ασταμάτητα να ξεπεράσει τον όλεθρο, να γυρίσει σελίδα.

Η ΙΑΠΩΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ έχει δεχτεί πλέον τα πρώτα Δυτικά στοιχεία επιρροής, κύρια στους νέους. 

Πολύ δουλειά, τρέξιμο, άγχος, κυνήγι της επιτυχίας.... και όλο αυτό προκαλεί ανάμεσα στα άλλα, τι ;

το χάσιμο του ενδιαφέροντος για τους ΓΟΝΕΙΣ....!

ΤΟ ΘΕΜΑ της ΤΑΙΝΙΑΣ

Στα παραπάνω πλαίσια, δύο ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ φτάνουν από το μακρινό χωριό τους στο πολύβουο ΤΟΚΥΟ για να συναντήσουν επί τέλους τα τρία τους παιδιά.

Εκεί τους περιμένει μια ΔΥΣΑΡΕΣΤΗ ΕΚΠΛΗΞΗ και ένα ΒΙΩΜΑ στα όρια της ΑΠΟΓΝΩΣΗΣ.

Η ΑΠΟΡΡΙΨΗ και η ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ των παιδιών τους για την παρουσία τους είναι έκδηλη και μονάχα η Νύφη τους η NORIKO, στέκεται δίπλα τους, φωτεινή εξαίρεση.

Τα παιδιά τους δεν μπορούν να διαθέσουν χρόνο για να δουν ή ζήσουν λίγες στιγμές με τους γονείς τους καθώς είναι παντελώς αφοσιωμένα στην καρριέρα και στη δουλειά τους και έτσι καταφεύγουν στην "εύκολη λύση" στέλοντας τους γέροντες σε τουριστικό θέρετρο.

Αρχικά τους ηλικιωμένους, τους φιλοξενεί ο μεγάλος γιος KOICHI με τη γυναίκα του. Όμως, ενοχλούνται από την παρουσία τους και τους διώχνουν για την κόρη τους ΣΙΓΚΕ. Αυτή με τη σειρά της, σε συμφωνία με τον αδελφό της τους στέλνει σε υποχρεωτικές διακοπές στα ΛΟΥΤΡΑ ΑΤΑΜΙ. Ένα μέρος πολύβουο, με κόσμο και θόρυβο που οι δύο ηλικιωμένοι δεν βρίσκουν γαλήνη. 

Έτσι ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΥΝ στο ΤΟΚΥΟ για να βρουν ένα κατάλυμα για τη νύχτα.

Το ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ που δείχνει πραγματικό ενδιαφέρον για αυτούς είναι η ΝΟΡΙΚΟ, η γυναίκα του σκοτωμένου στον πόλεμο γιου τους. Με την επιστροφή σπίτι η Ηλικιωμένη ΤΟΜΙ αρρωσταίνει και μετά από λίγο καιρό ΠΕΘΑΙΝΕΙ και η μοναδική σύντροφος του ΓΕΡΟ-ΠΑΤΕΡΑ παραμένει η ΝΟΡΙΚΟ....

Μια συγκλονιστική ταινία πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις σε έναν ΑΣΥΝΗΘΙΣΤΟ ΗΡΕΜΟ και ΑΡΓΟ ΡΥΘΜΟ για εμάς τους .....εραστές της ...περιπέτειας.

ΕΝΑ ΒΛΕΜΜΑ, μια ΑΠΟΛΥΤΗ ΣΙΩΠΗ που όμως ΛΕΝΕ τόσα πολλά που ΑΝΑΤΡΕΠΟΥΝ κάθε άλλο εντυπωσιακό και θρυβώδες εφφέ.

Εδώ, ο YASUJIRO OZU δεν έχει τον ...Αμερικάνικο καταιγιστικό ρυθμό της περιπέτειας και των γρήγορων πλάνων.

Ο σκηνοθέτης μιλάει με ένα μοναδικό λιτό Ιαπωνέζικο ύφος, σε μια καθαρά ΑΛΛΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΠΑΦΗΣ και ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ.

Αγγίζει τους ανθρώπους και τους θεατές κάθε πολιτισμού γιατί το θέμα του ξεπερνάει τα δρώμενα μιας χώρας και αγγίζει προβλήματα που απασχολούν κάθε άνθρωπο.

Η ΨΥΧΟΣΥΝΘΕΣΗ του ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥ, η ΣΧΕΣΗ ΓΟΝΕΩΝ-ΠΑΙΔΙΩΝ, το ΠΕΡΑΣΜΑ του ΧΡΟΝΟΥ και τι αυτό προκαλεί, η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ και ενός ΕΞΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΕΝΟΥ σύγχρονου τρόπου ζωής, η ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΑ των ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ, ο ΘΑΝΑΤΟΣ, η ΖΩΗ.

Αν σας θυμίζει όλο αυτό κάτι από τη σχολή του INGMAR BERGMAN έχουμε την αντίθεση του OZU όπου δεν κινηματογραφεί με το μέγιστο Σκανδιναβικό υπαρξιακό άγχος.

Ένας ΥΜΝΟΣ λοιπόν στην ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΠΛΟΤΗΤΑ

(Πηγές:    Άρης Μαυρέλης, Βασίλης Λ.   CINE.GR)

ΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

ΣΕΝΑΡΙΟ:  YASUJIRO OZU, KOGO NODA

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ:  YASUJIRO OZU

ΕΝΔΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ:  TAIZO SAITO

ΠΑΡΑΓΩΓΗ:  TATSUO HAMADA  TAKESHI YAMAMOTO

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΣΗ:  YUHARU ATSUTA

ΜΟΥΣΙΚΗ:  TAKANOBU SAITO

ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ

CHISHU RYU στο ρόλο του SHUKICHI HIRAYAMA 

CHIEKO HIGASHIYAMA στο ρόλο της TOMI HIRAYAMA

SETSUKO HARA στο ρόλο της NORIKO HIRAYAMA

SO YAMAMURA στο ρόλο του KOICHI HIRAYAMA

Όλες οι ερμηνείες των ηθοποιών είναι εξαιρετικές με την κορυφαία

SETSUKO HARA στο ρόλο της NORIKO πραγματικά συγλονιστική, καθώς θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες κλασικές μορφές του Ιαπωνικού Κινηματογράφου 

ΟΙ ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ

Η ταινία εκείνη την εποχή που ακόμα ο Ιαπωνικός Κινηματογράφος δεν είχε τη σημερινή αποδοχή και ακόμα εθεωρείτο "ξένο σώμα" κατόρθωσε να διεκδικήσει και να τιμηθεί με ΤΡΙΑ ΔΙΕΘΝΗ ΒΡΑΒΕΙΑ

• BRITISH FILM INSTITUTE AWARD  ΒΡΑΒΕΙΟ καλύτερης σκηνοθεσίας
• MAINICHI FILM CONCOURS Βραβείο καλύτερου υποστηρικτικού ρόλου στην HARUKO SUGIMURA για το ρόλο της ως NIGORIE
• και πλέον πάρα πολλά χρόνια μετά, το ...2007 από την ONLINE FILM & TV ASSOCIATION για τη λίστα της των ταινιών HALL OF FAME

ΤΟ ΜΟΤΙΒΟ της ΤΑΙΝΙΑΣ

Το Ηλικιωμένο ζευγάρι αντρόγυνο είναι γεμάτο ΑΓΑΠΗ και ΑΙΣΘΗΜΑΤΑ και έχει τον ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΡΟΛΟ στην ΤΑΙΝΙΑ.

Μάλιστα αντιπροσωπεύει και τις κλασικές αξίες και παραδόσεις της ΙΑΠΩΝΙΑΣ.

Ο OZU έχει τη δυνατότητα να ΠΡΟΚΑΤΑΛΑΒΕΙ τον ΗΘΙΚΟΠΛΑΣΤΙΚΟ ΚΑΤΗΦΟΡΟ της Ιαπωνικής Κοινωνίας που ακολούθησε ο ΝΕΟΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ της δεκαετίας του 1980 που ισοπέδωσε τα πάντα.

Από τότε λοιπόν τα "τύμπανα ήχησαν δυνατά"

Η ΙΑΠΩΝΙΑ αμέσως μετά τον πόλεμο, μπήκε στη φρενίτιδα του εκσυγχρονισμού, κάτω φυσικά από τα Αμερικάνικα κεφάλαια ελέγχου.

Η ΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ διαλύεται χαρακτηριστικά και στην ταινία αυτό το βλέπουμε με την κυριαρχία των ΦΟΥΓΑΡΩΝ των ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΩΝ στα εισαγωγικά πλάνα της ταινίας για να μας βάλουν στα δρώμενα του έργου.

Επίσης αυτό που είναι χαρακτηριστικό και "φωνάζει" αυτή τη σύγκρουση, κάτι που φαίνεται και εδώ στις φωτογραφίες, είναι η ΕΝΔΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΑ των παιδιών και των γονένων.

ΤΟ ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΝΟ και η ΦΟΡΜΑ

Ο YASUJIRO OZU βασίζεται πολύ σκηνοθετικά στο λεγόμενο ΜΕΓΑΛΟ ΚΑΔΡΟ.

Η Κίνηση της μηχανής του είναι ελάχιστη, μήτε επί τόπου μήτε στο χώρο.

Η ΕΣΤΙΑΣΗ του πλάνου γίνεται στο κεφάλι και πρόσωπο του Ηθοποιού με σκοπό να τονιστούν οι εκφράσεις του με απότομες και "βίαιες" εναλλαγές στα πλάνα. Οι εναλλαγές πολλές φορές είναι και χωρίς σχέση πλάνων μεταξύ τους.

Επίσης ο OZU δεν χρησιμοποιεί καθόλου την τεχνική του "ΣΒΗΣΙΜΑΤΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ"  (FADE IN FADE OUT). Οι εικόνες του εναλάσσονται απόλυτα διαφορετικές.

(Πηγή:  Δημήτρης Παπαροϊδάμης,   CINE.GR)

Το όλο έργο ακολουθεί έναν όμορφο νοηματικό κύκλο όπου οι εικόνες της ταινίας είναι απόλυτα συμμετρικές με το μέσο της. Μια έξοχη τενχική. Π.χ. μια σκηνή στην αρχή σχετίζεται ή είναι ακριβώς αντίθετη με μια σκηνή στο τέλος κλπ

Αυτό φίλες και φίλοι ήταν το  "ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΤΟΚΥΟ"

Μια ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΤΑΙΝΙΑ, πραγματεία πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις, δοσμένη από έναν μεγάλο

δημιουργό πέρα στη μακρινή ΑΠΩ ΑΝΑΤΟΛΗ.

Μια ταινία που ανοίγει τις κουρτίνες ενός υπέροχου κόσμου, του ΑΣΙΑΤΙΚΟΥ και ΙΑΠΩΝΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ σε ολάκερο τον κόσμο...

Απολαύστε τη συγκλονιστική μοναδική μουσική της ταινίας σε σύνθεση  KOJUN SAITO