FRIEDRICH MURNAU: Ο ΓΙΓΑΝΤΑΣ του ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΥ

Σήμερα Φίλες και Φίλοι καλούμαστε να κάνουμε ένα μεγάλο ταξίδι πολλά χρόνια πίσω.
Στα χρόνια εκείνα, που η Τέχνη του Κινηματογράφου ζούσε τις δικές της στιγμές του "BING BANG"

Στις εποχές που αντίστοιχα πάλλονταν και η Κοινωνία απ τις φωτιές και τα εγκλήματα των Πολέμων, απ' την καταστροφή των ανθρωπινων πόρων κάτω από τα αδιέξοδα της πρώτης φάσης του Καπιταλισμού.

Εθνικισμοί, επεκτατισμοί, μεγαλοιδεατισμοί, οδήγησαν ολάκερη την Κοινωνία να ζήσει για δεκαετίες τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και τα όσα συσσώρευσε και κληροδότησε με τον Μεσοπόλεμο.

Η Τέχνη ακολούθησε ερευνητική πάντα σε όλη αυτή τη διαδικασία, διεισδυτική, αναζητούσε έκφραση, διέξοδο, έβαζε ζητήματα, ανέτρεπε αισθητικές, έντυνε τα δικά της χρώματα με τα χρώματα του γκρίζου και του μαύρου.

Φίλες και Φίλοι, γυρίζουμε πίσω στις δεκαετίες 1920-1930 όπου ΜΕΓΑΛΟΥΡΓΗΣΕ μια ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ στον ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ.
Μια μορφή, που θεωρείται βασικός ΕΚΦΡΑΣΤΗΣ του ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΥ.

FRIEDRICH WILHELM MURNAU


 
 
 
28 ΔΕΚΕΜΒΡΗ 1888-11 ΜΑΡΤΗ 1931
Έζησε 43 μόλις χρόνια...

Το κανονικό του όνομα ήταν: FRIEDRICH WILHELM PLUMPE

O MURNAU θεωρείται και είναι ο πλέον εμπνευσμένος Γερμανός Σκηνοθέτης της εποχής του ΣΙΩΠΗΛΟΥ (ΒΩΒΟΥ) ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ. Επίσης είναι και η πιο χαρακτηριστική μορφή της ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ στον ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ αλλά και στη Τέχνη γενικότερα στην εποχή του 1920-30

Γεννήθηκε στο BIELEFELD, MURNAU και διάβασε όπως και γαλουχήθηκε με τα έργα και τις ιδέες των:

ΣΟΠΕΝΑΟΥΕΡ, ΝΙΤΣΕ, ΣΑΙΞΠΗΡ, ΙΨΕΝ

Στην ηλικία μόλις των 12 ετών τον είδε ο μεγάλος σκηνοθέτης MAX REINHARDT εντοπίζοντας στοιχεία του ταλέντου του.
 
  
 
 
Ο MURNAU μεγάλωσε στο KASSEL όπου και μετακόμισαν από την ηλικία των 7 ετών. Η Μητέρα του ήταν η OTILIE VOLBRACHT δεύτερη σύζυγος του πατέρα του HEINRICH PLUMPE, ο οποίος ήταν ιδιοκτήτης ενός εργοστασίου Υφαντουργίας στην Ν.Δ. Γερμανία.
Είχε λοιπόν αστική καταγωγή και περιβάλλον.
Εκεί πήρε και το καλλιτεχνικό του επώνυμο από την Πόλη MURNAU AM STAFFEISEE.
Eντυπωσιακός στην εμφάνιση με το πανύψηλο και επιβλητικό του ανάστημα των 2.10 μ (!!!) και τις ιδιαίτερες ερωτικές του προτιμήσεις, σαν Ομοφυλόφιλος, τις οποίες εκδήλωσε μάλιστα σε ευρεία κλίμακα.

 Οι ΣΠΟΥΔΕΣ του ήταν εντυπωσιακές:
ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, ΙΣΤΟΡΙΑ της ΤΕΧΝΗΣ στην ΧΑϊΔΕΛΒΕΡΓΗ όπου εκεί τον πρωτοσυνάντησε ο MAX REINDARDT σε εκδήλωση των σπουδαστών και αποφάσισε να τον καλέσει στη Σχολή του και εκεί ξεκίνησε και τις πρώτες του Καλλιτεχνικές γνωριμίες.
Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος διέκοψε το ξεπέταγμά του καθώς υπηρέτησε σαν διοικητής Λόχου στο Ανατολικό μέτωπο και στην συνέχεια στην Γερμανική Αεροπορία στη Βόρεια Γαλλία όπου 2 χρόνια μετά είχε 8 ατυχήματα χωρίς σοβαρούς τραυματισμούς.









Η ΚΑΡΙΕΡΑ του στη ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Μετά το 1918 του τέλους του Πολέμου, ο MURNAU επιστρέφει στην πληγωμένη Γερμανία και ιδρύει το δικό του STUDIO με τον Ηθοποιό CONRAD VEIDT.
Το 1919 έρχεται η ΠΡΩΤΗ του ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ, με το Δράμα:
"DER KNABE IN BLAU"  (ΤΟ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΑ ΓΑΛΑΖΙΑ) στο οποίο προσεγγίζει το χάσμα της Προσωπικότητας του ανθρώπου στα πρότυπα του ROBERT LOUIS STEVENSON'S  "DR. JEKYLL AND MR. HYDE"








 
Ο Τίτλος του έργου εμπνεύστηκε από τον διάσημο παραπάνω Πίνακα του THOMAS GAINSBOROUGH








Η Συνέχεια είναι εντυπωσιακή για τον Μεγάλο δημιουργό,
Στο διάστημα 1919-1922 δημιουργεί 9 Κινηματογραφικές ταινίες, όλες στην ίδια τεχνοτροπία του Εξπρεσιονιστικού και του σκοτεινού:
"SATANAS",  "DER BUCKLIGE UND DIE TANZERIN",  "DER JANUSKOPF",  "ABEND NACHT MORGEN",  "DER GANG IN DIE NACHT",  "SENSUCHT",  "SCHLOB VOGELOED" και άλλες...



















ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ των ΤΑΙΝΙΩΝ του MURNAU
Για να κατανοήσουμε το στυλ των δημιουργιών του μεγάλου δημιουργού θα πρέπει να θυμήσουμε ότι το περιβάλλον γύρω του στη Γερμανία του μεσοπολέμου ήταν ΕΦΙΑΛΤΙΚΟ.
Ο Πόλεμος άφησε πίσω του καταστροφή, ρημαγμένη Κοινωνία, και ταξικές συγκρούσεις μεγάλες.
Λογικό, φιλολογικά, η Κοινωνία αυτή να στραφεί στην παραμόρφωση, και στην ανάδειξη του ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΟΥ, του ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΟΥ, του ΑΠΟΚΟΣΜΟΥ γύρω της.
Ο Ναζισμός αρχίζει να ρίχνει δειλά-δειλά τις πρώτες του ρίζες στην Κοινωνία και αυτό έχει αντανάκλαση στο έργο του MURNAU.
Το 1922 έρχεται η ΘΡΥΛΙΚΗ του ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ που έμεινε ανεξίτηλη μέχρι σήμερα
Είναι το "NOSFERATU: ΜΙΑ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ"
Το κλασικό αριστούργημα του DRACULA από τον BRAM STOKER με την υπόθεση να παίρνει μια άσχημη τροπή καθώς η Χήρα του STOKER διεκδικεί νομικά Κλοπή πνευματικών δικαιωμάτων και η υπόθεση μέχρι να επιλυθεί περνάει από δικαστικές αίθουσες.




 

Στο ρόλο του DRACULA πρωταγωνιστεί ο MAX SCHRECK, ο οποίος μετατρέπεται, όχι τυχαία, απ τον MURNAU σε τέρας με κεφάλι Ποντικιού καθώς το ζώο αυτό ήταν ο φορέας της ΠΑΝΟΥΚΛΑΣ στα χρόνια που αναφέρεται το έργο.






Το 1924 συνεχίζεται η απογείωση της μεγάλης καρριέρας του με το έργο του "
"DER LETZTE MANN"  (Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ), γραμμένο από τον CARL MEYER, ένα Δράμα στο οποίο πρωταγωνιστεί ο EMIL JANNINGS.



Το Φιλμ αυτό θεωρείται ότι έχει εξέχουσα θέση υποδείγματος στην Εξπρεσιονιστική σχολή με το όνομα: KAMMERSPIELFIM MOVEMENT. Στην τεχνοτροπία αυτή η κάμερα "βλέπει" με τα μάτια του χαρακτήρα που περιγράφει.
Το 1926 έρχεται το επόμενο ΚΛΑΣΙΚΟ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ του MURNAU
"FAUST: EINE DEUTSCHE VOLKSSAGE"
Το κλασικό θρυλικό δράμα του ΓΚΑΙΤΕ δοσμένο με ένα μοναδικό λυρικό τρόπο από τον μεγάλο δραματουργό της Οθόνης.
Στο ρόλο του FAUST ο GOSTA EKMAN και στο ρόλο του MEPHISTO πάλι ο EMIL JANNINGS.
Το έργο είναι στην κυριολεξία μεταφορά στην Οθόνη της κλασικής έκδοσης του ΓΚΑΙΤΕ.
Χαρακτηριστική φιγούρα η Γιγάντια μορφή του ΜΕΦΙΣΤΟ που κρέμεται πάνω απ την πόλη.




O MURNAU στο HOLLYWOOD

Το 1926 ο Σκηνοθέτης, μεταναστεύει στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, στην αναπτυσσόμενη τότε Κινηματογραφική Υποδομή του HOLLYWOOD.
Kλείνει συνεργασία με την FOX STUDIO και το 1927 έρχεται ένα έργο ΣΤΑΘΜΟΣ που μεγαλώνει τον κατάλογο των θρυλικών του δημιουργιών.
"SUNRISE" A SONG OF TWO HUMANS"
Το έργο είναι ένα ρομαντικό δράμα υψηλής αισθητικής που κατατάσσεται στις κορυφαίες ταινίες του Παγκόσμιου Κινηματογράφου, με τους:  GEORGE O' BRIEN  &  JANET GAYNOR
η ΤΑΙΝΙΑ μένει στην ΙΣΤΟΡΙΑ σαν η ΠΡΩΤΗ ΤΑΙΝΙΑ που κερδίζει 3 OSCAR στην ΠΑΡΘΕΝΙΚΗ ΤΕΛΕΤΗ ΑΠΟΝΟΜΗΣ των ΒΡΑΒΕΙΩΝ.


Τα δύο επόμενα Φιλμς του MURNAU άνοιξαν ένα ΝΕΟ ΔΡΟΜΟ στον ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ καθώς μπάινουμε στην εποχή του ΟΜΙΛΟΥΝΤΟΣ με ΗΧΟ.
1928  "FOUR DEVILS"  Δράμα με την JANET GAYNOR
1930  "GIRL" Ρομαντικό δράμα με τον CHARLES FARELL





Το 1931, ο MURNAU, μαζί με τον εξερευνητή ντοκυμανταίρ ROBERT FLAHERTY, ταξιδεύουν στα νησία BORA-BORA. Εκεί γυρίζεται ένα εξαιρετικό ρομαντικό δράμα περιπέτειας, το "TABU: A STORY OF THE SOUTH SEAS"
Μια πολύ τρυφερή και ρομαντική ταινία δύο νεαρών σε ένα εξωτικό Νησί. Την ταινία την ολοκλήρωσε μόνος του ο MURNAU καθώς ο FLAHERTY αποχώρησε.



Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ

Μια βδομάδα πριν από την επίσημη πρεμιέρα της ταινίας "TABU", o MURNAU μετακινούνταν στην παραλιακή λεωφόρο LOS ANGELES μια ενοικιασμένη ROLLS ROYCE, την οποία οδηγούσε ο παντελώς άπειρος 14χρονος Φιλιπιννέζος της Υπηρεσίας. Το αυτοκίνητο ξέφυγε απ το δρόμο και χτύπησε σε ηλεκτρικό στύλο. Ο MURNAU τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι και πέθανε λίγες ώρες αργότερα στο Νοσοκομείο στην SANTA BARBARA και έτσι δεν κατάφερε να δει την πρεμιέρα της τελευταίας του ταινίας.
Η Σωρός του τάφηκε στο Ν.Δ. Κοιμητήριο του STAHNSDORF στο ΒΕΡΟΛΙΝΟ με 11 μόνο παρόντες στην νεκρώσιμη τελετή. Ανάμεσά τους ο ROBERT FLAHERTY, EMIL JANNINGS, GRETA GARBO & o FRITZ LANG που είπε και δυο λόγια αποχαιρετισμού.
Μάλιστα η GRETA GARBO έφερε και μια νεκρώσιμη μάσκα του MURNAU την οποία και κράτησε στο κωμοδίνο της καθ' όλη τη θητεία της στο HOLLYWOOD.



Το 1928 έλεγε:
"Νομίζω οι ταινίες στο μέλλον θα χρησιμοποιούν όλο και περισσότερες από αυτές τις γωνίες λήψης, τις οποίες εγώ συνηθίζω να λέω -δραματικές γωνίες-. Βοηθούν πάρα πολύ τις φωτογραφικές εμπνεύσεις."
Το όριο στις ταινίες του MURNAU μεταξύ του ονείρου και της πραγματικότητας είναι πάντα ασαφέστατο κάτι που δυναμώνει τον υποβλητικό χαρακτήρα των δημιουργιών του.
Το 2003, το ΔΙΕΘΝΕΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ, απέδωσε προς Τιμήν του ειδική πλακέτα.
Ο Μεγάλος αυτός Σκηνοθέτης ίσως και Φιλόλογος έχει ψηφιστεί στην 33η θέση των Μεγαλύτερων Σκηνοθετών της Ιστορίας του Κινηματογράφου.

Στεκόμαστε με Σεβασμό απέναντι στο έργο του, στην ΑΝΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ, ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ, ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ του, κατατάσσοντάς τον ανάμεσα στους "ΠΑΤΕΡΕΣ του ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ".








Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις τελευταίου μήνα

Ηλίας Λογοθέτης: Στο δρόμο της αθανασίας

Αντρική λάμψη στο κλασικό Χόλιγουντ (Top stars actors in classic Hollywood) Μέρος 1ο

Όταν ο Μάρλον Μπράντο σόκαρε τα Όσκαρ