SERGEY EIZEΝSCΗTEIN: Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ

"Ο Νέος Κινηματογράφος δεν συνέχισε μια παράδοση αλλά έφερε μια καινούργια καλλιτεχνική προσέγγιση, μια έντονη συμπάθεια σε ότι ήταν μπαγιάτικο και απορριπτέο, μια ασυμφιλίωτη εχθρότητα σε σκύβαλα και εντυπωσιασμούς.

Μια σταθερή αποφασιστικότητα να κρατηθούν έξω από το Σινεμά οι παλιές και τετριμμένες πρακτικές, καθ' ολοκληρία ασύμβατες με την έκφραση της καινούργιας σκέψης, των καινούργιων ιδεών, των καινούργιων συναισθημάτων και καινούργιων λέξεων της Νέας Εποχής..."

Σεργκέι Αιζενστάιν

Το 1917 η μεγάλη ΟΚΤΩΒΡΙΑΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ έρχεται να αναποδογυρίσει την ιστορία και να στείλει την ανθρωπότητα στον "ουρανό" κάνοντας πράξη τα οράματα και τα όνειρα χρόνων.

Μαζί της έρχεται και η ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ του ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ.

Μαζί της είναι άμεσα δεμένο το Όνομα του μεγάλου Σοβιετικού Σκηνοθέτη και δημιουργού, που σημάδεψε με την παρουσία του την πορεία του σύγχρονου Κινηματογράφου.

"Από σήμερα, μαζί με την κατάλυση του Τσαρικού καθεστώτος, καταργείται η ύπαρξη της Τέχνης στις αποθήκες του ντοκ του ανθρώπινου πνεύματος. Οι πίνακες θα απλωθούν από σπίτι σε σπίτι, πάνω στους δρόμους και στις πλατείες, σαν ουράνιο τόξο από πολύτιμους λίθους, για να χαροποιούν και να εξευγενίζουν το βλέμμα του διαβάτη. Όλη η Τέχνη στο Λαό"

Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι

27 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1919

Ο Β.Ι. ΛΕΝΙΝ υπογράφει το διάταγμα εθνικοποίησης του παλιού Τσαρικού Κινηματογράφου. Αυτή είναι η αρχή του Σοβιετικού Κινηματογράφου.

Στη ΜΟΣΧΑ ιδρύεται η πρώτη ΚΡΑΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ στον κόσμο.

Ο Κινηματογράφος χαρακτηρίζεται από την Οκτωβριανή επανάσταση ως "Η Πιο σημαντική όλων των τεχνών" καθώς γίνεται εργαλείο διαπαιδαγώγησης του νέου ανθρώπου.

Ακριβώς εκείνη την ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ έρχεται ο μεγάλος Σεργκέι Αιζενστάιν να ΑΛΛΑΞΕΙ τα δεδομένα στην τέχνη του Κινηματογράφου.

Δεν θα κάνω εδώ βιογραφία του μεγάλου δημιουργού. Απλά θέλω να σταθούμε γενικόλογα στη δική του μεγάλη συμβολή στον Κινηματογράφο της Νέας Εποχής.

Ο Σεργκέι Αιζενστάιν γεννήθηκε στις 23/1/1898 στη ΡΙΓΑ.

Σπούδασε Μηχανικός στην Πετρούπολη και ζωράφιζε.

Το 1918 κατατάσσεται εθελοντής στον ΚΟΚΚΙΝΟ ΣΤΡΑΤΟ και ασχολείται με το θέατρο.

Το 1924 έρχεται η ΠΡΩΤΗ του μεγάλη Ταινία που προκάλεσε το πρώτο Σοκ στην τέχνη του Κινηματογράφου.

"Η ΑΠΕΡΓΙΑ" (STACHKA)

Το 1925 η Σοβιετική Κυβέρνηση του αναθέτει τη δημιουργία ενός φιλμ για τα 20 χρόνια της Επανάστασης του 1905.

Έτσι δημιουργείται το θρυλικό 

"ΘΩΡΗΚΤΟ ΠΟΤΕΜΚΙΝ"

Η ταινία γυρίστηκε σε λίγες εβδομάδες στην ΟΔΗΣΣΟ με λίγους ηθοποιούς και κομπάρσους πολίτες και ναύτες.

Το "ΘΩΡΗΚΤΟ ΠΟΤΕΜΚΙΝ" αποτελεί έναν ζωντανό θρύλο του Παγκόσμιου Κινηματογράφου, ανατρέπει όλα τα μέχρι τώρα καλλιτεχνικά μοτίβα και χαράζει νέα εποχή.

Σε όλο τον κόσμο η ταινία ...ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ και μπαίνει στην μαύρη λίστα αλλά παίζεται παράνομα σε κρυφές λέσχες με τους θεατές να την αποθεώνουν, όπως δηλώνει ο Γάλλος ιστορικός Κινηματογράφου ΖΟΡΖ ΣΑΝΤΟΥΛ.

Το 1927 ο Σοβιετικός Κινηματογράφος γράφει ήδη τη δική του πορεία ακμής και δημιουργίας έχοντας χαράξει την νέα εποχή του.

Η Κ.Ε. του Κ.Κ.Σ.Ε. αναθέτει στον Σεργκέι Αιζενστάιν να δημιουργήσει μια ταινία για την 10η επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης.

Ο ΓΚΡΙΓΚΟΡΙ ΑΛΕΞΑΝΤΡΟΦ γράφει το ΣΕΝΑΡΙΟ βασισμένο σε προσωπικές μαρτυρίες αλλά και στο ιστορικό βιβλίο του ΤΖΩΝ ΡΙΝΤ  "ΔΕΚΑ ΜΕΡΕΣ ΠΟΥ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΑΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ" και έτσι δημιουργείται

"Ο ΟΚΤΩΒΡΗΣ"

H Tαινία επικεντρώνεται στα γεγονότα από Φλεβάρη έως Οκτώβρη 1917 στο ΛΕΝΙΝΓΚΡΑΝΤ.

Η μεγάλη διαδρομή συνεχίζεται και το 1929 μια ακόμα ταινία έρχεται να προστεθεί στις αμέσως προηγούμενες

"ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ"

Η Ταινία αναφέρεται στην ανάγκη κολλεκτιβοποίησης της αγροτικής Γης. 

Ο Μεγάλος δημιουργός δεν σταματάει εδώ. Συνεχίζει με επόμενες δημιουργίες του:

1938  "ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΝΙΕΦΣΚΙ", 1944  "ΙΒΑΝ Ο ΤΡΟΜΕΡΟΣ"

ΤΟ ΜΟΝΤΑΖ ΤΟΥ ΣΕΡΓΚΕΪ ΑΪΖΕΝΣΤΑΪΝ

Δεν υπάρχει θεωρητικός και ιστορικός του Κινηματογράφου, σχολή, αναλυτές και παρουσιαστές, που να μην έχουν ασχοληθεί με τις ΜΕΘΟΔΕΣ ΜΟΝΤΑΖ του μεγάλου δημιουργού.

Οι μέθοδοι αυτοί άλλαξαν τη ροή του παγκόσμιου Κινηματογράφου θέτοντας τις βάσεις της 

ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ.

Η Φιλοσοφία του έγκειται στο ότι ΔΕΝ ΑΝΑΠΑΡΑΓΕΙ την πραγματικότητα αλλά ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ.

Η Αντιπαράθεση δύο εικόνων λειτουργεί σαν ΣΟΚ στο θεατή.

ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ ΜΟΝΤΑΖ

1)  ΜΕΤΡΙΚΟ ΜΟΝΤΑΖ

Εδώ η αλληλουχία των εικόνων, τα κινηματογραφικά κάδρα κινούνται ακριβώς στον ίδιο χρονικό ρυθμό δημιουργώντας ένα είδος μέτρου. Με λίγα λόγια οι εικόνες, τα καρέ εναλάσσονται με συγκεκριμένο χρόνο.

2) ΡΥΘΜΙΚΟ ΜΟΝΤΑΖ

Εδώ ο ρυθμός εναλλαγής κάδρων παντρεύεται με το περιεχόμενο μιας συγκεκριμένης κατάστασης και την ακολουθεί.

Για παράδειγμα στην ταινία "ΘΩΡΗΚΤΟ ΠΟΤΕΜΚΙΝ" η θρυλική σκηνή της ΣΚΑΛΑΣ της ΟΔΗΣΣΟΥ με το καροτσάκι

Οι σκηνές, ο ρυθμός εναλλαγής ακολουθούν τον ρυθμό του τυμπάνου και τα βήματα των στρατιωτών που κατεβαίνουν τη μεγάλη σκάλα.

3)  ΤΟΝΙΚΟ ΜΟΝΤΑΖ

Εδώ έχουμε την Κίνηση μέσα στο Κάδρο όσο και με την Κίνηση της κάμερας σε σχέση με το αντικείμενο

4)  ΥΠΕΡ-ΤΟΝΙΚΟ ΜΟΝΤΑΖ

Διαφέρει από το προηγούμενο καθώς δεν βασίζεται σε μεμονωμένα κυριαρχικά στοιχεία αλλά ισούται με όλο το φάσμα των συνιστωσών έκφρασης.

5)  ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΟ ή ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΝΤΑΖ

Εδώ το κοινό δέχεται σειρά από εικόνες, σύμβολα, παραστάσεις, εντυπώσεις που το σπρώχνουν να ανεβάσει τη νοητική του δραστηριότητα, να σκεφτεί πάνω στο θέμα.

Εδώ έχουμε τον παραλληλισμό δύο άσχετων εικόνων πάνω στο θέμα, τα οποία όμως λειτουργούν πολλαπλασιαστικά στην επίδραση πάνω στον θεατή.

Για παράδειγμα η περιβόητη σκηνή στην "ΑΠΕΡΓΙΑ" των πλάνων της σφαγής των εργατών από τον τσαρικό στρατό δίπλα με την εικόνα της σφαγής ενός ταύρου, πολλαπλασιάζει τις επιδράσεις πάνω στη διανόηση και τη σκέψη.

   

Αυτή φίλες και φίλοι, σε πολύ γενικές γραμμές, είναι η καθοριστική συμβολή του μεγάλουΣεργκέι Αιζενστάιν στον Κινηματογράφο της Νέας Εποχής. Συμβολή που δεν έχει μπορέσει να ανατραπεί μέχρι σήμερα και που σε όλες τις μεγάλες σχολές Κινηματογραφίας, θεωρείται ως βασικό μάθημα στο Μοντάζ και στην τεχνική.

Μια δυναμική που απελευθερώθηκε μέσα από την ορμή της μεγάλης Οκτωβριανής Επανάστασης και της επίδρασής της στην Τέχνη

Πηγη:  "Ριζοσπάστης-Ένθετο Τέχνης"