Κλασικό Film Noir: "Με Διπλή Ταυτότητα" ("Double Indemnity") του Billy Wilder

Αγαπημένοι μου φίλοι και φίλες

επανέρχομαι σήμερα στον "προνομιακό" και αγαπημένο χώρο του κλασικού Film Noir.

Μετά από πολύ καιρό σήμερα θα σας παρουσιάσω μια ακόμα από τις πιο σημαντικές αλλά και αριστουργηματικές ταινίες του είδους.

Tρεις  μεγάλες μορφές του Noir

O συγγραφέας: JAMES CAIN

Ο Σεναριογράφος:  RAYMOND CHANDLER  (Οι συστάσεις περιττές....)

Ο Σκηνοθέτης:  BILLY WILDER  (Επίσης το ίδιο...)

ενώνουν τις δυνάμεις τους για να δημιουργήσουν μια μεγάλη ταινία βασισμένη πάνω στο είδος αυτό του noir που προωθούσε ιδεολογικά και καλλιτεχνικά το NEW DEAL προς την νέα κοινωνία των ΗΠΑ, που ανοίγονταν αμέσως μετά τον Β' παγκ. πόλεμο.

"ΜΕ ΔΙΠΛΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ"

(Δεύτερος τίτλος:  "ΚΟΛΑΣΜΕΝΗ ΑΓΑΠΗ")

"DOUBLE INDEMNITY"

Πρεμιέρα:  6 Ιούλη 1944 στις ΗΠΑ

Να πούμε λίγα λόγια για τον όρο "Double indemnity"

Αυτός συναντάται στην ασφαλιστική αγορά, η οποία, όπως είναι γνωστό, αποτελούσε τον έναν από τους δύο πυλώνες της αγοράς στις ΗΠΑ από τον μεσοπόλεμο και ύστερα.

Έτσι λοιπόν "double indemnity"=Διπλή αποζημιώση σε ένα ασφαλιστικό συμβόλαιο εποχής, έπαιρνε κάποιος από την ασφαλιστική εταιρεία όταν ο ασφαλιζόμενος έχανε τη ζωή του σε ατύχημα. Έτσι ο δικαιούχος των ασφαλίστρων δικαιούταν διπλή αποζημίωση.

Πάνω σε αυτόν τον Ασφαλιστικό όρο, στήνεται μια από τις πιο συγκλονιστικές δραματικές Αστυνομικές noir ταινίες του παγκόσμιου Κινηματογράφου.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Για τους τρεις βασικούς δημιουργούς (Βιβλίο, Σενάριο, Σκηνοθεσία), ήδη κάναμε αναφορά.
Παραθέτουμε τους υπόλοιπους

Μουσική:  MIKLOS ROZSA

Κινηματογράφιση:  JOHN SEITZ

Casting:  HARVEY CLERMONT

Διακόσμηση-Σκηνογραφία:  BERTRAM GRANGER

Ενδυματολογία:  EDITH HEAD

Ερμηνείες

FRED MACMURRAY  στο ρόλο του Ασφαλιστή WALTER NEFF

BARBARA STANWYCK στο ρόλο της PHYLLIS DIETRICHSON

EDWARD ROBINSON στο ρόλο του BARTON KEYES προϊσταμένου του τμήματος ασφάλειας ζωής

JEAN HEATHER στο ρόλο της νεαρής κόρης LOLA DIETRICHSON

TOM POWERS στο ρόλο του συζύγου Mr. DIETRICHSON

BYRON BARR στο ρόλο του NINO ZACHETTI

RICHARD GAINES στο ρόλο του Mr. Norton διευθυντού της ασφαλιστικής εταιρείας

ΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ

Η Οικογένεια Dietrichson. Ο σύζυγος, η χυμώδης και αισθησιακή δεύτερη γυναίκα του, Phyllis και η νεαρή κόρη Lola από τον πρώτο του γάμο. Επίσης ο νεαρός φίλος της Nino Zaccheti

Ο Δεύτερος κύκλος των χαρακτήρων είναι ο Walter Neff, ένας νεαρός γοητευτικός και επιβλητικός άντρας, έμπειρος ασφαλιστής σε μεγάλη εταιρεία και ο άμεσα προϊστάμενός του, ώριμος Barton Keyes, ένας δαιμόνιος και οξυδερκής μάνατζερ της ασφαλιστικής εταιρείας. O Kύκλος κλείνει με τον Mr. Norton, τον διευθυντή, έναν άνθρωπο που δεν διστάζει μπροστά σε τίποτα για τα συμφέροντα της εταιρείας

ΤΟ ΘΕΜΑ-Η ΠΛΟΚΗ

Ο Walter Neff ζει το αδυσώπητο κυνήγι των στόχων για την σύναψη επικερδών συμβολαίων ζωής σε μια μεγάλη ασφαλιστική εταιρεία. Στην προσπάθειά του αυτή θα γνωριστεί με την χυμώδη, αισθησιακή μα συνάμα και αδυσώπητη Phyllis Dietrichson, η οποία του ζητά να φτιάξει ένα ασφαλιστικό συμβόλαιο ζωής για τον άντρα της, ο οποίος αρχικά είναι επιφυλακτικός.

O Walter Neff παρασύρεται στο ερωτικό κάλεσμα της Phyllis, εγκλωβισμένος στην σαγήνη και τη λαγνεία της. Όμως εκείνη του προτείνει κάτι σατανικό:  Να δολοφονήσουν τον άντρα της για να εισπράξουν τα ασφάλιστρα του συμβολαίου.
Ο Walter κάνει ένα βήμα παρακάτω: Οργανώνει την δολοφονία του συζύγου να φανεί ως ατύχημα έτσι ώστε η Phyllis να εισπράξει το Διπλάσιο ποσό σύμφωνα με τον νόμο.

Όταν το πτώμα του συζύγου βρίσκεται στις γραμμές του τραίνου το παράνομο ζευγάρι θα αρχίσει να βρίσκεται σταδιακά αντιμέτωπο τόσο με τις έρευνες της αστυνομίας αλλά το κυριότερο, στις έρευνες της ίδιας της ασφαλιστικής εταιρείας, που με επικεφαλής τον δαιμόνιο προϊστάμενο Barton Keyes, θα αρχίσουν να υποπτεύονται ότι κάτι δεν πάει καλά και οι πιέσεις στις έρευνές τους θα γίνονται ασφυκτικές.

Fred MacMurrey & Barbara Stanwyck στους ρόλους του παράνομου ζευγαριού

Οι εξελίξεις αυτές θα επηρεάσουν άμεσα τις σχέσεις των παράνομων εραστών σε σημείο μιας μεγάλης ανατροπής με τραγικές και δραματικές εξελίξεις.

Edward Robinson ως αδυσώπητος ασφαλιστής Barton Keyes

ΤΟ ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΟ ΜΟΤΙΒΟ

Η "Διπλή Ταυτότητα" θεωρείται και είναι ένα από τα μεγάλα κλασικά αριστουργηματικά Film Noir της χρυσής εποχής του Hollywood. Κάποιοι, όχι άδικα, το θεωρούν το Φιλμ πάνω στο οποίο θεμελιώθηκε όλο το είδος..
Ένας συγκλονιστικός Billy Wilder παραδίδει μαθήματα σκηνοθεσίας και ύφους για την ταινία.

Ο Συγγραφέας του Βιβλίου, ο James Cain, έχει ήδη διαπρέψει με το υπέροχο "Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΧΤΥΠΑΕΙ ΠΑΝΤΑ ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ" και οι εκδότες τον πιέζουν για νέα επιτυχία. Αυτή έρχεται με την "ΔΙΠΛΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ", η οποία θα δημοσιευθεί σε 8 συνέχειες. Όμως το έργο δεν θα επιτραπεί να ανέβει σε ταινία καθώς η Επιτροπή Λογοκρισίας των ΗΠΑ, θεωρεί ότι υπερβαίνει τα όρια της ηθικής.

Η PARAMOUNT ξεκίνησε σειρά προσπαθειών για να ξεπεράσει τις απαγορεύσεις και να γυρίσει την ταινία. Ο BILLY WILDER αναλαμβάνει και δίπλα στον συγγραφέα έρχεται ένα ακόμα "ιερό τέρας" του αστυνομικού μυθιστορήματος, ο RAYMOND CHANDLER να βελτιώσουν το σενάριο.
Έτσι, παρά τις συγκρούσεις σεναριογράφου-συγγραφέα, το αποτέλεσμα είναι εκπληκτικό.

Ο WILDER επέλεξε την BARBARA STANWYCK για το ρόλο της κλασικής Femme Fatale της ταινίας. Συνάντησε τις επιφυλάξεις της, καθώς η ίδια μέχρι τότε απέδιδε ρόλους αποδεκτού ηθικού προφίλ. Όμως οι δισταγμοί ξεπεράστηκαν και έτσι η μεγάλη Ηθοποιός έγραψε μια λαμπερή πραγματικά ιστορία.

Στην Κινηματογράφιση ανέλαβε ο JOHN SEITZ, ένας καλλιτέχνης κινηματογραφιστής που έδωσε άπειρους πόντους στο ύφος του φιλμ με καθαρά Γερμανικά εξπρεσσιονιστικά στοιχεία που παραπέμπουν σε ανάλογα φιλμς.

Ο BILLY WILDER παρέδωσε μαθήματα Σκηνοθεσίας.
Τα παιχνίδια με τις σκιές και το φως είναι μοναδικά. Το επιβλητικό σκοτεινό ύφος του φιλμ σε βουλιάζει στην κυριολεξία στην ατμόσφαιρά του. Τα πλάνα του στα πρόσωπα, η αγωνία τους σε οδηγούν να τους συνοδεύεις στα τραγικά τους αδιέξοδα.

Το ξεκίνημα της ταινίας εισάγει τον θεατή αμέσως στην θανάσιμη αγωνία του πρωταγωνιστή της. Ο Walter Neff φτάνει σε άθλια κατάσταση στα γραφεία της εταιρείας. Σε ένα σκηνικό εκπληκτικό πραγματικά ανάγλυφο του ύφους και του θέματος.

Η Μέθοδος που ακολουθεί είναι το περιγραφικό flash back όπου ο ίδιος ο πρωταγωνιστής θα αφηγηθεί την σειρά των γεγονότων ηχογραφώντας την εξομολόγησή του στον προϊστάμενό του.

Προσέξτε το σκηνικό με το πλάνο βάθους πεδίου στα γραφεία της εταιρείας Δείτε την ατμόσφαιρα που αναδύει.

ΟΙ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ

Ότι και να πει κανείς για τις ερμηνείες στην ταινία καθίσταται περιττό.
Τρεις Ηθοποιοί είναι εκείνοι που τραβούν τα κύρια φώτα της προσοχής μας.
Φυσικά θα ξεκινήσουμε από μία Μεγάλη Κυρία, μια πολύ μεγάλη Ηθοποιό.

BARBARA STANWYCK

Στα 37 της χρόνια η Αμερικανίδα Ηθοποιός, δίνει στην "ΔΙΠΛΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ" μια ανεπανάληπτη ερμηνεία, που αποτελεί σχολή.
Μια κλασική femme fatale, μια Γυναίκα μοιραία που σημαδεύει με την παρουσία της όλο το σενάριο.

Όμορφη, εκτυφλωτική, σαγηνευτική, δαιμονική, χθόνια, σκοτεινή.αποτελεί ερμηνευτικά ένα "είδωλο" για το film noir η ερμηνεία της. Φυσικά δικαιωματικά κερδίζει υποψηφιότητα για OSCAR Α' Γυναικείου ρόλου.
Η Λάμψη στα μάτια της, το τσιγάρο στο χέρι της, ο γυμνός της αστράγαλος, τα ξανθά της μαλλιά, τα γραμμένα χείλη. Ένα όνειρο τυλιγμένο στο σκοτάδι και τον εφιάλτη.
Η Δική της δράση είναι αυτή που παρασύρει τους πάντες στο φιλμ στην τελική έξοδο.

FRED MACMURREY

Θα μπορούσε άραγε ένας ...ασφαλιστής να κερδίσει και να γράψει ιστορία σε ένα film noir ;
Αν αυτός βαδίζει στους διαλόγους του Raymond Chandler και τον λένε Fred MacMurrey τότε ναι.
Και να που συγκλονίζει στον Α' Αντρικό ρόλο.
Με την αρχική του αφέλεια, ένας κλασικός άντρας του ποδόγυρου, αφήνεται να παρασυρθεί άκριτα και άναρχα από μια σκοτεινή γυναίκα. Και  δεν μπορεί στο παραμικρό να υποψιαστεί σε ποια μονοπάτια θα τον οδηγήσει.

EDWARD ROBINSON

Το ποιος είναι ο μεγάλος Αμερικάνος ηθοποιός δεν χρειάζονται συστάσεις. Εμβληματική μορφή στον κλασικό Αμερικάνικο Κινηματογράφο, εδώ στα 51 του χρόνια παρίσταται και φωνάζει, κραυγάζει θα έλεγα με την ποιότητά του.
Σε ρόλο ουδέτερου κριτή, τιμωρού αν θέλετε, πατάει πάνω στους καταιγιστικούς διαλόγους του Raymond Chandler και δεν "πιάνεται" πουθενά. Ο Ευφυέστατος προϊστάμενος, το γεράκι της εταιρείας που το μυαλό του ξεπερνά σε στροφές και μεθοδολογία τον καλύτερο ντέτεκτιβ, χώνει τη μύτη του στην μαύρη αυτή ιστορία και κατορθώνει να εγείρει όλα εκείνα τα ερωτηματικά που την καθιστούν έωλη.

JEAN HEATHER

Στα 23 της χρόνια εδώ η νεαρή Αμερικανίδα Ηθοποιός σε δεύτερο γυναικείο ρόλο.
Εξαιρετική. Βοηθούμενη και από την εξωτερική της παρουσία και εμφάνιση δίνει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά της νεαρής κόρης που στέκεται ανάμεσα στον πατέρα της και την μητριά της.
Εξαιρετική πραγματικά.

ΟΙ ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ

Η Ταινία διεκδίκησε 7 OSCAR, γεγονός αξιοθαύμαστο, αλλά δυστυχώς δεν πήρε κανένα.
Ήταν υποψήφια για Βραβεία:
Α' Γυναικείου ρόλου για την BARBARA STANWYCK
Φωτογραφία για τον JOHN SEITZ
Σκηνοθεσία για τον BILLY WILDER
Σενάριο για τους RAYMOND CHANDLER & BILLY WILDER
Μουσική για τον MIKLOS ROZSA
Ήχο για τον LOREN RYDER

Επίσης η ταινία πήρε δύο βραβεία και είχε δύο ακόμα υποψηφιότητες.

Η Ταινία αγαπήθηκε πάρα πολύ από το κοινό αλλά και τους ανθρώπους του Κινηματογράφου.
Θα έλεγε κανείς λατρεύτηκε, ειδικά στην συνέχειά της.
Ο Ίδιος ο ALFRED HITCHCOK ταύτισε τον Κινηματογράφο του είδους με τον BILLY WILDER.

Αν μιλήσουμε για το είδος του FILM NOIR δεν έχουμε παρά να σταθούμε στις εξής ταινίες που άνοιξαν το δρόμο σ' αυτό:

1941  "ΤΟ ΓΕΡΑΚΙ ΤΗΣ ΜΑΛΤΑΣ"

1941  "ΛΑΟΥΡΑ"

1944  "MURDER MY SWEET"

και 1944 "ΔΙΠΛΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ"

Η Ταινία αυτή αγαπητές φίλες και φίλοι, θεωρείται πλέον σήμερα, το ΑΡΧΕΤΥΠΟ του FILM NOIR.
Για μια σειρά λόγους: σεναριακούς, ατμοσφαιρικούς, σκηνοθετικούς, αισθητικούς.
Για την σύνδεση της σεξουαλικότητας με τον θάνατο, για την απίστευτη πνιγηρή κλειστοφοβική ατμόσφαιρα, για τον εξπρεσσιονισμό που εκφράζει, για τους σατανικούς-δολοφονικούς διαλόγους, ειδικά στο φινάλε της ταινίας.

Η "Διπλή ταυτότητα" άλλαξε όλον τον τρόπο και το συναίσθημα με το οποίο ο θεατής προσέγγιζε μέχρι τώρα το κινηματογραφικό είδος.
Το βλέμμα μας μετά την "ΔΙΠΛΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ" αλλάζει εντελώς. Δεν θα είναι ποτέ αθώο, ήσυχο, ήρεμο.Θα μπολιαστεί με την ενοχή, το φόνο, την υποψία, την πλεκτάνη.

Πως μπορεί αλήθεια μια κλασική "νοικοκυρά", μια παντρεμένη γυναίκα να αναστραφεί σε έναν δαίμονα. Ποια απελπισία, ποιο κακό θα την οδηγήσει εκεί ;
Και πως ένας έμπειρος άντρας, βουτηγμένος στη δυναμική της αγοράς μπορεί να είναι τόσο αφελής.

Ανθρώπινοι χαρακτήρες που παίζουν με τις αντιφάσεις των κόσμων τους.

Αυτή, φίλες και φίλοι, είναι η "ΔΙΠΛΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ"
Για όσους Σινεφιλ αγαπούν το Film Noir αλλά ακόμα και για αυτούς που δεν είναι πρώτη επιλογή τους, να την θεωρήσετε ότι μαζί με την "ΛΑΟΥΡΑ" του OTTO PREMINGER θεωρούνται τα δύο αριστουργήματα στο συγκεκριμένο αυτό είδος που λατρεύτηκε στη συνέχεια αποκτώντας ένα τεράστιο κοινό που καλά βαστά μέχρι σήμερα.

Εξυπακούεται ότι κάθε Σινεφιλ που ...σέβεται την αγάπη του οφείλει να την δει αρκετές φορές.