"ΑΓΡΙΑ ΣΥΜΜΟΡΙΑ" Το Κλασικό Αριστούργημα του SAM PECKINPAH

Φίλες και Φίλοι του CINEFIL,

στο ακριβώς προηγούμενο θέμα μας, παρουσιάσαμε έναν θρυλικό "αιρετικό" Σκηνοθέτη και Δημιουργό του Κινηματογράφου, τον Αμερικάνο SAM PECKINPAH.

Στα πλαίσια της περαιτέρω "γνωριμίας" με το θρυλικό του έργο, σήμερα θα σας παρουσιάσω μια αντιπροσωπευτική του ταινία, ένα κλασικό αριστούργημα, που ναι μεν ανήκει στο κλασικό είδος του Western Cinema αλλά ήταν ακριβώς αυτό που άλλαξε παντελώς τη ροή αυτού του συγκεκριμένου είδους, διαλύοντας εξ ολοκλήρου την κοινωνική, αισθητική και ιδεολογική βάση στην οποία πάταγε.

Οι αναγνώστες λοιπόν που θα μελετήσουν το συγκεκριμένο αφιέρωμα, οφείλουν να έχουν κατά νου, την άμεση σύνδεσή του με το προηγούμενο, καθώς αν δεν γνωρίζουν τις αξίες, τις αρχές, την ιστορία τουSAM PECKINPAH πιθανά να προσπεράσουν κάποια πράγματα.

Λίγα λόγια για το κλασικό παραδοσιακό Western που ξέραμε:

Το κλασικό WESTERN που μας δόθηκε στον Κινηματογράφο, είτε από τις παραγωγές του SPAGHETTI(Ιταλικός-Ευρωπαϊκός Κινηματογράφος) είτε από τον κλασική Αμερικάνικη παραγωγή είχε κάποια πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά:

- Η παρουσία του "καλού" της Ιστορίας (που σε κάποιες περιπτώσεις είχε παρέα), του γνωστού "Υπερ ήρωα" της άγριας Δύσης, του άφθαστου Πιστολά, του "ράμπο" της ερήμου και των κακοτράχαλων βουνών που ισοπέδωνε τα πάντα στο πέρασμά του.

-Τον "Κακό" της Υπόθεσης, το αντίπαλο δέος, με την απόλυτη δαιμονοποίηση στον χαρακτήρα του. Συνήθως με την παρέα του που αποτελούσε τους γνωστούς "κακούς"

Όλη η ταινία λειτουργούσε σε αυτό το Δίπολο, τη σύγκρουσή του και φυσικά την τελική έκβαση της σύγκρουσης όπου ο "καλός" κατανικούσε.

Στο ρόλο των "κακών" φυσικά κινούνταν περιθωριακά οι "Βάρβαροι αιμοδιψείς Ινδιάνοι", οι οποίοι εξέφραζαν το φόβο και τον τρόμο των "αγνών" λευκών αποίκων της εποχής.

Κάπου μέσα σε όλα αυτά είχαμε και την παρουσία κάποιων Γυναικών, είτε με τη μορφή της "Μοιραίας" ηρωίδας, είτε με τη μορφή της περιθωριακής πόρνης που σαγηνεύει πάντα τον αντρικό πληθυσμό.

Κάπως έτσι κινούνταν το Western στις Κινηματογραφικές Οθόνες, στην αντίθεση που σημάδεψε και τα παιδικά χρόνια ημών των ....sixties, "Καουμπόυδες και Ινδιάνοι".

Όλα αυτά ως τη στιγμή που ο 

SAM PECKINPAH

 παίρνει τη γραφή του, την έμπνευσή του, την κάμερά του και δημιουργεί την:

"ΑΓΡΙΑ ΣΥΜΜΟΡΙΑ"

(THE WILD BUNCH)

O Μεγάλος δημιουργός αλλάζει όλη την αξιακή βάση στο WESTERN και με κάποια εμφαντικά εργαλεία που χρησιμοποιεί περνάει τα δικά του μηνύματα.

Πρώτο και βασικό εργαλείο του η ΒΙΑ.

Η Απεικόνιση, μιας ΩΜΗΣ αποκρουστικής μαζικής ΒΙΑΣ έρχεται να ισοπεδώσει την ιδέα του"στυλιζαρισμένου θανάτου" που η σάλτσα του Spaggheti έδινε στις αντίστοιχες εικόνες των ταινιών του είδους.

Ο Θάνατος στην "ΑΓΡΙΑ ΣΥΜΜΟΡΙΑ" του PECKINPAH δεν έχει "ηρωικά χαρακτηριστικά". Έχει ωμό το χαρακτήρα της μαζικής απώλειας της ανθρώπινης ζωής. Έχει να δώσει την εφιαλτική εικόνα της Σφαγής, να σοκάρει το κοινό στο πόσο εξευτελίζεται η αξία της ζωής σε τέτοιες καταστάσεις.

Το δεύτερο μεγάλο του εργαλείο είναι οι ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ των ηρώων του.

Όχι.....! εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με "σούπερ ήρωες", γυαλιστερούς πιστολάδες, αλάθητους στο πιστόλι, στο άλογο και στη πάλη.

Εδώ έχουμε να κάνουμε με τους απόλυτους "ΑΝΤΙ-ΗΡΩΕΣ"

Με ανθρώπους της παρανομίας, της φυλακής, του περιθωρίου, που βιώνουν το "όραμα" της ζωής τους στο κυνήγι του χρήματος φυσικά μέχρι όμως τη στιγμή που.....

Μέχρι τη στιγμή που οι άνθρωποι αυτοί θα έρθουν αντιμέτωποι με την κατάφωρη αδικία, με την τυραννία, με την απολυταρχία της διεφθαρμένης εξουσίας, μέχρι τη στιγμή που θα συναντήσουν στο διάβα τους την Επανάσταση του Μεξικάνικου Λαού και τότε, συνειδητά, μοιραία, θα κληθούν να κάνουν την επιλογή τους.

Μια επιλογή που εν γνώσει τους, τους οδηγεί στην Τελική Αναμέτρηση, στον μοιραίο Θάνατο, γεγονός που αντιμετωπίζουν με ένα παράξενο Χαμόγελο και μια ομορφιά ψυχής που ανατρέπει το βεβαρημένο ηθικό του παρελθόν.

Η ΑΞΙΑΚΗ ΒΑΣΗ της Ταινίας

Πλην των όσων ανέφερα  η "ΑΓΡΙΑ ΣΥΜΜΟΡΙΑ" διακατέχεται από την αρχή

"Αν δεν μπορείς να μείνεις στο πλάι του συντρόφου σου, δεν διαφέρεις σε τίποτα από ένα ζώο, είσαι τελειωμένος"

Φυσικά και στα ζώα ισχύει η συντροφικότητα και ίσως εδώ το μότο να τα αδικεί αλλά αυτή η ρήση, της ανθρώπινης αλληλεγγύης είναι αυτή που κινεί το νήμα της δράσης των χαρακτήρων του PECKINPAH.

Και, ω της μοίρας η αντίθεση, Πέντε τα μέλη της Συμμορίας και Ένας από αυτούς, ένα πρώην "κομμάτι" της καρδιάς τους, της ζωής τους, έχοντας περάσει στο πλευρό του "Νόμου" να στέκει αμείλικτος κυνηγός τους για να εξαργυρώσει από την Εξουσία τη Φυλακή, κάτι όμως που είναι ολοφάνερο δεν μπορεί ηθικά και ψυχολογικά να ξεπεράσει βασανίζοντάς τον ως το τέλος.

 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Πρεμιέρα: Η Ταινία παρουσιάστηκε στην Ελλάδα, στις 3 ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ 1969

Η Ταινία είναι βασισμένη στην Ιστορία των:  WALON GREEN & ROY SICKNER

Το ΣΕΝΑΡΙΟ έγραψαν οι:  SAM PECKINPAH & WALON GREEN

Κινηματογράφιση:  LUCIEN BALLARD

Μουσική:  JERRY FIELDING

Art Direction:  EDWARD CARRERE

Ενδυματολογία:  JAMES SILKE

Η Ταινία γυρίστηκε εξ ολοκλήρου στο ΜΕΞΙΚΟ

Είναι διάρκειας 144'

Κόστισε τότε 6,24 εκατομμύρια δολλάρια

ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ

Όπως έχουμε ήδη πει, ο SAM PECKINPAH είναι από τους δημιουργούς που συνήθιζε να έχει ανθρώπινες σχέσεις και δεσμούς ζωής με τους Ηθοποιούς συνεργάτες του, που τους χρησιμοποιούσε πολλαπλά σε ταινίες του. Εδώ έχουμε λοιπόν κλασικό καστ Μεγάλων Ηθοποιών που συμμετέχουν

Τα μέλη της Συμμορίας

WILLIAM HOLDEN στο ρόλο του PIKE BIHSOP

ERNEST BORGNINE στο ρόλο του DUTCH ENGSTROM 

WARREN OATES στο ρόλο του LYLE GORCH

BEN JOHNSON στο ρόλο του TECTOR GORCH

JAIME SANCHEZ στο ρόλο του ANGEL

Απέναντί τους ο διώκτης τους:

ROBERT RYAN στο ρόλο του DEKE THORNTON

Κοντά τους οι:

EDMOND O' BRIEN στο ρόλο του FREDDIE SYKES

EMILIO FERNANDEZ στο ρόλο του MAPACHE

ALBERT DEKKER στο ρόλο του HARRIGAN

BO HOPKINS στο ρόλο του CRAZY LEE

STROTHER MARTIN στο ρόλο του COFFER

ΤΟ ΘΕΜΑ

Ο Φυγόδικος PIKE BISHOP είναι αρχηγός μιας συμμορίας παρανόμων γύρω στα 1916, την εποχή που η Αμερικάνικη Δύση αρχίζει να αλλάζει οριστικά εγκαταλείποντας το προφίλ του κλασικού FAR WEST μπαίνοντας πια στην καπιταλιστική κοινωνική ανασυγκρότηση.

Η Συμμορία του BISHOP προσπαθεί να ληστέψει μια τράπεζα σε μια Πόλη, σε μια ληστεία που μετατρέπεται σε λουτρό αίματος. Η Συμμορία διαφεύγει με τη λεία της να είναι ψεύτικα μεταλλικά νομίσματα. 

Πίσω της, διώκτες της, ομάδες κυνηγών επικηρυγμένων καλά πληρωμένων από ντόπιους προύχοντες και παράγοντες. Επικεφαλής τους ο φυλακισμένος DEKE THORNTON, πρώην μέλος της συμμορίας, που προσπαθεί να εξαργυρώσει την ποινή του με την εξόντωση των πρώην συντρόφων του, "δουλειά" που στην ουσία δεν μπορεί να αντέξει ηθικά.

Η Συμμορία έχει στόχο και κλέβει μια αποστολή σύγχρονων όπλων από τον Αμερικάνικο στρατό για να τα πουλήσει στο διεφθαρμένο Μεξικάνο τύραννο Στρατηγό MAPACHE, ο οποίος έχει πίσω του μια μεγάλη ομάδα μισθοφόρων, εξαρτημένων χωρικών αλλά απέναντί του την ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΗ ΛΑΪΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ του 1914.

Από εκεί και πέρα σαν ο διεφθαρμένος τύραννος MAPACHE δολοφονεί με επαίσχυντο τρόπο τον Μεξικάνο αγωνιστή ANGEL, η ΣΥΜΜΟΡΙΑ καλείται να πάρει τις αποφάσεις της και τις επιλογές της τίνος το μέρος θα ακολουθήσει. Των Επαναστατών ή των διεφθαρμένων μισθοφόρων.

Όλα αυτά τη στιγμή που οι σφαίρες θα ξεκινάνε να πέφτουν σαν χαλάζι και ο θάνατος να απλώνει τον ματωμένο του μανδύα εφιαλτικά...

Η ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΗ ΦΟΡΜΑ

Ο SAM PECKINPAH χορεύει στην κυριολεξία με την κάμερά του μαζί με τον εκπληκτικό Κινηματογραφιστή του, τον LUCIEN BALLARD.

Συνδυασμός ανοιχτών κάδρων γενικής πανοραμικής λήψης, αργή κίνηση δράσης, έμφασης σε πλάνα κοντινά, σε γκρο πλάν προσώπων για να αναδειχτεί το συναίσθημα, σοκαριστική εικονογράφιση της Βίας, πρόσωπα χαραγμένα με τη σφραγίδα της σκληράδας της φύσης, της ανέχειας, μια Μεξικάνικη κοινωνία υπαίθρου δοσμένη με εκπληκτικό ωμό τρόπο. Τα πρώτα σημάδια του Αμερικάνικου επαρχιακού ακραίου συντηρητισμού μέσα από το κήρυγμα του Ιερέα της Πόλης.

Μια εκπληκτική σκηνοθεσία.

ΟΙ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ

Είναι τόσο εκπληκτικά ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ η ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ δουλειά στην ταινία που πραγματικά δεν έχει νόημα να ξεχωρίσουμε μία προς μία τις ερμηνείες των πρωταγωνιστών.

Από τις διαλεγμένες περιπτώσεις που μια Κινηματογραφική ταινία ξεχωρίζει για την συλλογική της ερμηνεία. Τα μέλη βέβαια της συμμορίας, η ζωή τους, οι σκέψεις τους, η συμπεριφορά και οι χαρακτήρες τους, κερδίζουν το μεγαλύτερο μέρος και μέσα από αυτές μπορείς να πεις ότι ξεχωρίζει η επιβλητική ερμηνεία των WILLIAM HOLDEN στο ρόλο του επικεφαλής της συμμορίας PIKE BISHOP αλλά και του εξαίρετου ERNEST BORGNINE στο ρόλο του DUTCH ENGSTROM

Ένας προς έναν συγκλονιστικοί και οι υπόλοιποι ερμηνευτές, σε σημείο να μιλάς για ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ δουλειά.

Η Μουσική του JERRY FIELDING είναι εξαίρετη στο να συμβάλλει στην ατμόσφαιρα της ταινίας τις στιγμές και τις περιστάσεις που πρέπει.

ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ

Τα είπαμε για την εχθρική, πως ήταν δυνατόν άλλωστε, αντιμετώπιση που είχε ο SAM PECKINPAH συνολικά στο έργο του από το Κινηματογραφικό κατεστημένο με απόλυτα κατανοητούς τους λόγους.

Στα πλαίσια αυτά η "ΑΓΡΙΑ ΣΥΜΜΟΡΙΑ" ήταν υποψήφια για 2 OSCAR (Σενάριο, Μουσική).

Βραβεύτηκε με 5 Διεθνή βραβεία Αμερικάνικων περιφερειακών φεστιβάλ και είχε ακόμα 4 Υποψηφιότητες

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ

Για τα γυρίσματα της ταινίας ρίχτηκαν (άσφαιρες φυσικά), περισσότερες σφαίρες από την Μεξικάνικη επανάσταση του 1914, την οποία και θίγει η ταινία.

Η Τελική αναμέτρηση στην ταινία θεωρείται ως μια που περιέχει από τα καλύτερα ΜΟΝΤΑΖ που έχουν γίνει στον Κινηματογράφο.

Στις παρακάτω χαρακτηριστικές ΑΤΑΚΕΣ μπορεί κάποιος εύκολα να διεισδύσει στις απόψεις των ηρώων της

PIKE:  "Θα ήθελα να κάνω μια γερή μπάζα και μετά να αποσυρθώ"

DUTCH:  "Να αποσυρθείς που ;"

(Τα αδιέξοδα μιας ολάκερης ζωής και η ανυπαρξία μέλλοντος σε δύο φράσεις)

PIKE: "Τι κάνεις εδώ ; έδωσε το λόγο του"

DUTCH: "Εδωσε το λόγο του σε έναν σιδηρόδρομο...!"

PIKE:  "Εκείνος έδωσε το λόγο του"

DUTCH:  "Δεν μετράει αυτό. Μετράει που τον δίνεις..."

DON JOSE: "Όλοι ονειρευόμαστε να γίνουμε ξανά παιδιά, ακόμα και οι χειρότεροι από εμάς. Ίσως οι χειρότεροι περισσότερο από όλους..."

Και η τελευταία ατάκα σαν ήρθε η μοιραία ώρα της απόφασης στο πλευρό των επαναστατών

SYKES:  "Δεν είναι αυτό που ήταν, αλλά μας κάνει"

Αυτή, φίλες και φίλοι, είναι η "ΑΓΡΙΑ ΣΥΜΜΟΡΙΑ".

Μια ταινία που δεν ανήκει στα κλασικά μέτρα και σταθμά των western αλλά τα υπερβαίνει δραματικά και ουσιαστικά.

Μια ταινία που χορεύει στο ρυθμό μιας κτηνώδους βίας αλλά αναδεικνύει κώδικες τιμής και ανθρωπιάς μέσα στον εφιάλτη του θανάτου.

Δεν συνίσταται για εκείνους που αναζητούν Happy End και ερωτική ατμόσφαιρα στην ταινία αυτή.

Η Έννοια της "ΑΓΑΠΗΣ" με την ερωτική της μορφή απουσιάζει παντελώς σε αντίθεση με την ΑΓΑΠΗ και την ΤΙΜΗ  που μπορεί να κρύβει μέσα της κάθε παραβατική καρδιά ως το βαθμό της θυσίας.