Βασίλη Γεωργιάδη-Ιάκωβου Καμπανέλλη: "Η Έβδομη ημέρα της δημιουργίας"

Αφιερωμένο στην μνήμη και την καλλιτεχνική προσφορά του ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΖΩΡΤΖΗ

Μια μακέτα!

Ένα σμάρι όνειρα για μια γόνιμη ζωή φορτωμένα σε μια ...μακέτα.

Να περιφέρονται από πόρτα σε πόρτα των ισχυρών και των παραγόντων εκείνων που καθορίζουν το μέλλον μας. Το μέλλον των νέων ανθρώπων, που ακούμπησαν τα όνειρά τους στις σπουδές τους, στα θρανία, στα ξενύχτια τους. Που έχτισαν διαδρομές σε πολλές "μακέτες" στη ζωή τους, όπου η κάθε μία από αυτές κουβαλά τα δικά της όνειρα.

Φίλες και Φίλοι,

σήμερα θα μιλήσουμε για μια υπέροχη συγκλονιστική ταινία, η οποία δυστυχώς είναι εμπορικά σαφέστατα υποτιμημένη από τα ΜΜΕ.

Ένα Κοινωνικό δράμα, βουτηγμένη στη μεγάλη σχολή του Ιταλικού Κοινωνικού ρεαλισμού.

Με σαφέστατες πολιτικές αναφορές στο γίγνεσθαι της εποχής της μεγάλης μετανάστευσης αλλά και της "ανοικοδόμησης" της Αθήνας.

Σενάριο:   ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗΣ

Βασισμένο στο ομώνυμο έργο του μεγάλου συγγραφέα

"Η ΕΒΔΟΜΗ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ"

Πρεμιέρα: 1966

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Μοντάζ:  ΜΕΜΑΣ ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ & ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΚΟΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ

Κινηματογράφιση:  ΝΙΚΟΣ ΓΑΡΔΕΛΗΣ,  ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΔΑΝΑΛΗΣ,  ΣΥΡΑΚΟΣ ΔΑΝΑΛΗΣ,  ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΡΥΔΗΣ-ΦΟΥΞ

(Μιλάμε γενική επιστράτευση σε ότι καλύτερο υπήρχε στην Κινηματογραφία)

Μουσική:  ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΖΩΡΤΖΗΣ στο ρόλο του Αλέκου Σταθάκη

ΕΛΛΗ ΦΩΤΙΟΥ στο ρόλο της Χριστίνας Σταθάκη

ΜΠΕΤΥ ΑΡΒΑΝΙΤΗ στο ρόλο της Ελένης, αδελφής της Χριστίνας

ΔΗΜΟΣ ΣΤΑΡΕΝΙΟΣ στο ρόλο του Ιωάννη Σταθάκη, πατέρα του Αλέκου

ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΑΚΑΣ στο ρόλο του Δικηγόρου Θεοφάνους (Σε μια από τις πιο σπάνιες εμφανίσεις του μεγάλου ηθοποιού στον Κινηματογράφο)

ΘΟΔΩΡΟΣ ΚΑΤΣΑΔΡΑΜΗΣ στο ρόλο του δικαστικού κλητήρα

ΒΑΣΟΣ ΑΝΔΡΟΝΙΔΗΣ στο ρόλο του Διευθυντού της εταιρείας τσιμέντων

ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ στο ρόλο του φίλου

ΝΙΚΟΣ ΔΑΔΙΝΟΠΟΥΛΟΣ στο ρόλο του γνωστού

ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ της ΤΑΙΝΙΑΣ

Βρισκόμαστε στο 1966.

Η Ελληνική κοινωνία βράζει. Η Οικονομική κρίση ωθεί χιλιάδες εργάτες σε μαζική μετανάστευση. Το κίνημα ειρήνης ανθεί μέσα στην κοινωνία. Το φοιτητικό κίνημα βρίσκεται σε περίοδο μεγάλης ανάπτυξης και ρήξης με την κυβερνητική πολιτική. Οι διαδηλώσεις και οι συγκρούσεις καθημερινό φαινόμενο. Η Πλουτοκρατία αναζητά σε μια μελλοντική χούντα λύση στο πολιτικό της αδιέξοδο.

Η Εσωτερική μετανάστευση έχει συσσωρεύσει χιλιάδες λαϊκά στρώματα στην Αθήνα που ζουν στριμωγμένα σε σπίτια κλουβιά και σε παλιές αυλές σαν σε κοινόβιο. 

Απόφοιτοι των πανεπιστημίων αδυνατούν να βρουν δουλειά σε μια αγορά που κυριαρχεί το ρουσφέτι και ο νεποτισμός.

Ο Κοινωνικός ιστός όμως, παρ' όλα αυτά, παραμένει ισχυρότατος και η αλληλεγγύη στις γειτονιές κυριαρχεί.

ΤΟ ΘΕΜΑ

Μέσα σε αυτό το κοινωνικό περίγραμμα, θα συναντήσουμε το ζευγάρι των πρωταγωνιστών μας.

Ο Αλέκος Σταθάκης, μόλις έχει απολυθεί από το στρατό, τελειόφοιτος σχεδιαστής από το Πανεπιστήμιο, ξεκινάει τα πρώτα βήματά του αναζητώντας δουλειά στην ειδικότητά του.

Έχει ήδη ερωτική σχέση με την Χριστίνα, που ζει με την αδελφή της την Άννα, μια γυναίκα η οποία κάποτε ήταν ερωτευμένη με τον Αλέκο.

Ο Αλέκος ζει σε μια κλασική κοινόβια αυλή με τον πατέρα του τον Γιάννη και επίσης τον φίλο τους, δικηγόρο Θεοφάνους. Ο Αλέκος προσπαθεί να βρει δουλειά πάνω στην ειδικότητά του αλλά συναντά παντού κλειστές πόρτες με αποτέλεσμα η απογοήτευση να κυριαρχεί ψυχικά πάνω του όλο και περισσότερο. Επίσης η Χριστίνα ζει με την ψευδαίσθηση και το ψέμμα ενός πατρικού πλούσιου σπιτιού από το οποίο περιμένουν ένα μεγάλο χρηματικό ποσόν από την απαλλοτρίωσή του.

Και οι δύο τους καλλιεργούν ψέμματα για να διατηρήσουν την ψευδαίσθηση των ονείρων τους.

Εκείνος ντρέπεται να πει ότι δουλεύει σε δουλειά εκτός της επιστήμης του. Εκείνη μένει με την προσδοκία των χρημάτων ενός πατρικού σπιτιού που δεν υπάρχει.

Ένα ψέμμα λοιπόν. Αυτό που θα ήθελαν να είχαν και αυτό που θα ήθελαν να ζουν.

Και πάνω σε αυτό το "όμορφο" ψέμμα, προσπαθούν να χτίσουν τη ζωή τους.

Ουτοπικό έως και καταστροφικό. 

Γιατί σύντομα η βάση πάνω στην οποία στηρίζεται αυτή η όμορφη αυταπάτη θα γκρεμιστεί με τρόπο οδυνηρό.

Η Σκηνοθετική φόρμα

Συστάσεις για τον μεγάλο μας σκηνοθέτη Βασίλη Γεωργιάδη δεν χρειάζονται. Το πέρασμά του στην φιλμογραφία του Κινηματογράφου μας έχει αφήσει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του.

Εδώ, σε συνεργασία, με ένα άριστο επιτελείο κινηματογραφιστών, δημιουργεί μια ταινία που σε κρατά σε ένταση και ενδιαφέρον μέχρι την τελευταία της εικόνα.

Σε ασπρόμαυρους τόνους, με εναλλασσόμενο ρυθμό, Με συνδυασμό πλάνων καταφέρνει να αναδείξει χώρους και χαρακτήρες με τον άριστο τρόπο.

Η Δράση, στο μεγαλύτερο μέρος της, εκτυλίσσεται μέσα σε μια κλασική αυλή. Μια αυλή στην οποία ζει η λαϊκή φτωχική γειτονιά με τα πρόσωπα και τα προβλήματά της.

Σχεδόν ο ένας πάνω στον άλλον. Την ύστατη ώρα, την ώρα της κορύφωσης του δράματος, η γειτονιά θα δηλώσει ενεργά το παρών της στην συμπαράσταση και στη στήριξη πάνω στον ανθρώπινο πόνο.

Και θα είναι άπαντες εκεί! Ο Μπαλωματής, ο μηχανολόγος της γειτονιάς, απλοί νεαροί, οι νεαρές γυναίκες και οι μεγάλες νοικοκυρές. Πρόσωπα ενός λαϊκού πολιτισμού, όπου ο Γεωργιάδης αναπαριστά με τον πλέον αληθοφανή του τρόπο.

Ακόμα τα απόλυτα γκρο πλαν στα πρόσωπα των ηρώων του είναι κρυστάλλινα για να μας δώσουν με έμφαση τον ψυχισμό τους.

Σε πολλά πλάνα του Σκηνοθέτη θα δούμε Συμβολισμούς που, εικαστικά, ντύνονται στον Εξπρεσσιονισμό και τον εκφραστικό τρόμο.

Δείτε για παράδειγμα αυτό το πλάνο. Ίσως η καλύτερη αναπαράσταση στον Ελληνικό Κινηματογράφο του συμβολισμού της προσωποποίησης του Θανάτου και στη συνέχεια...

...του Φόβου που αυτός αποτυπώνει στα ανήμπορα μάτια των ανθρώπων.

Πινελιές εικαστικές που ανεβάζουν την ταινία σε μεγάλα καλλιτεχνικά ύψη.

ΟΙ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΖΩΡΤΖΗΣ

Ο Γιώργος Τζώρτζης είναι κατά βάση ο κεντρικός ήρωας του έργου.

Ένας νέος επιστήμονας πάνω στα ντουζένια της ζωής του. Φορτωμένος όνειρα και απαιτήσεις από τη ζωή του. Χωρίς στήριξη από κανέναν, χωρίς γνωριμίες, χωρίς ρουσφετολογικό περίγυρο. Αγωνίζεται μέσα σε συνθήκες μαζικής ανεργίας να του δοθεί μια ευκαιρία να απλώσει το δικό του όνειρο. Να δουλέψει αυτό που αγάπησε.  

(Σας θυμίζει κάτι όλο αυτό;)

Η Εσωτερική του ανάγκη είναι να βρει μια δουλειά πάνω στο αντικείμενό του. Και πάνω στις κλειστές πόρτες που συναντά και στην συντριβή που αυτές ασκούν στην καρδιά του, περνάει στην εσωστρέφεια, στο λάθος, στο ψέμμα. Παραμυθιάζει τον ίδιο του τον εαυτό, λέει ψέμματα στη γυναίκα και στον πατέρα του γιατί ...ντρέπεται να τους πει ότι έχει αποτύχει.

Η συντριβή του ονείρου του....εικαστικά εκφρασμένη με μια μακέτα άχρηστη στο χέρι. Έχοντας απορριφθεί από την νομενκλατούρα της επιχείρησης, παραμένει αντιμέτωπος με την ήττα.

Μια συγκλονιστική σκηνοθετική εικόνα.

Ο Γιώργος Τζώρτζης, ο μεγάλος και λατρεμένος αυτός Ηθοποιός, δίνει στην ταινία, ρεσιτάλ ερμηνείας σε Α' Αντρικό ρόλο, αποδίδοντας με υποδειγματική ρεαλιστικότητα τον ήρωα που περιγράψαμε πριν και την πορεία του. Εκπληκτικός και εξωτερικά και εσωτερικά μας κάνει να τον θυμόμαστε πάντα με τον σεβασμό που του αναλογεί.

ΕΛΛΗ ΦΩΤΙΟΥ

Η Έλλη Φωτίου, σε Α' Γυναικείο ρόλο, ερμηνεύει την Χριστίνα.

Μια νεαρή γυναίκα, λουσμένη στο φως της ομορφιάς αλλά και της ψυχής της. 

Και εκείνη, μαζί με τον σύντροφό της, είναι φορτωμένη όνειρα για μια νέα ζωή. Κουβαλάει και εκείνη τις αυταπάτες του "όμορφου παραμυθιού" με το δήθεν πλούσιο πατρικό σπίτι.

Ως σύζυγος, μέσα σε ασφυκτικά οικονομικά πλαίσια, την παρακολουθούμε να στηρίζει τον άντρα και αγαπημένο της με όλη της ψυχή της. Ακόμα και τη στιγμή που θα μάθει το μεγάλο του ψέμμα. Δεν αντιδρά, δεν του επιτίθεται όπως, δικαιωματικά, ίσως έπρεπε. Παραμένει σιωπηρή δίπλα του, στη λογική να μην τον βγάλει ψεύτη στα μάτια της. Να μην τον εξευτελίσει.

Η Έλλη Φωτίου, είναι από τις πολύ μεγάλες γυναίκες του Ελληνικού Κινηματογράφου και εδώ, πιστοποιεί ερμηνευτικά, μία ακόμα φορά, τη μεγάλη στόφα της.

Δήμος Σταρένιος

Ο Μεγάλος μας κλασικός ηθοποιός σε Β΄Αντρικό ρόλο. Σε έναν ρόλο που μεγαλουργεί.

Αυτόν του πατέρα του Αλέκου.

Μόνος, χωρίς σύζυγο, μεγαλώνει τον μοναχογιό του, δίπλα του. Σηκώνει τον σταυρό του μαρτυρίου ακούγοντας και υποφέροντας σιωπηρά τα μύρια όσα από εκείνον, λειτουργώντας ουσιαστικά ως κυματοθραύστης της οργής του.

Και όταν πλέον η επίθεση εναντίον του αποκτά χαρακτηριστικά ωμής ανηθικότητας, τότε μαρτυρά την κρυμμένη αλήθεια στα παιδιά του αναγκάζοντάς τα να καταλάβουν τον κόσμο του.

Εκεί ακούγονται τεράστιες κουβέντες μέσα από το λόγο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, κουβέντες που εμείς, τώρα, ως γονείς θα έπρεπε να μελετήσουμε πολύ καλά.

Συγκλονιστικός ο Σταρένιος στην ερμηνεία του.

Κώστας Μπάκας

Λίγες είναι οι ευκαιρίες που είχαμε, στο Ελληνικό Σινεμά, να απολαύσουμε το ερμηνευτικό υπόβαθρο του μεγάλου μας αυτού θεατρικού ηθοποιού.

Εδώ, στο ρόλο του Δικηγόρου, σε Υποστηρικτικό ρόλο δηλαδή, αποτελεί ένα ιδεολογικό εργαλείο από το στόμα του οποίου βγαίνουν μεγάλες αλήθειες. Η Πείρα του στη ζωή, η σοφία του, λειτουργούν στο να βάζει φρένα στον άναρχο αυθορμητισμό των δύο παιδιών και φίλων του.

Πραγματικά υπέροχος.

Μπέτυ Αρβανίτη

Λες και είναι προορισμένη για τέτοιους ρόλους η αγαπημένη μας ηθοποιός.

Στο ρόλο της αδελφής της Χριστίνας. Ανύπαντρη, κρυφά ερωτευμένη με τον γαμπρό της. Εξυπηρετεί το ρόλο της "ξινής" αδελφής, που προσπαθεί να ακροβατήσει ανάμεσα στον απωθημένο εγωισμό της και στην αληθινή της αγάπη για την αδελφή της.

Πολλές φορές, θα ακούσει τρομερά λόγια από τη μικρή αδελφή της. Λόγια που στην ουσία αποτελούν μαχαιριές. Παρ' όλα αυτά είναι πάντα εκεί μέσα στην παραξενιά του δικού της κόσμου.

Πειστική ερμηνεία.

Αυτή ήταν η τετράδα των βασικών πρωταγωνιστών της ταινίας. Όλες οι λοιπές συμμετοχές κινήθηκαν στα ίδια εξαιρετικά επίπεδα ανεξαρτήτου χρόνου συμμετοχής. Κάθε ηθοποιός κατέθεσε τη δική του καρδιά στο ενιαίο σύνολο.

Να σημειώσουμε και την εξαίρετη μουσική του Γιάννη Μαρκόπουλου σε μια ακόμα ταινία.

Μέσα στις Σεκάνς του φιλμ, υπάρχουν σκηνές που ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, περνά όλο το ιδεολογικό του στίγμα για την κοινωνική πραγματικότητα της εποχής και όχι μόνο. Ένα στίγμα που παρά το ότι έχουν περάσει 53 χρόνια απ την ταινία, παραμένει επίκαιρο όσο ποτέ.

Μιλώ για την σκηνή, προς το φινάλε της ταινίας, στην κορύφωση του δράματος. 

Ο Μονόλογος-ξέσπασμα του δικηγόρου (Κώστας Μπάκας) είναι συγκλονιστικός για όσα αναφέρει ακριβώς μπροστά στα νομικά βιβλία του γραφείου του.

-Εφημερίς της Κυβερνήσεως, της Κυβερνήσεως. Αστικόν δίκαιον, οικογενειακόν δίκαιον, οικονομικόν δίκαιον, δίκαιον…. Δίκαιον…
Τι του ‘λειπε για να προκόψει. Ούτε βλάκας ήταν ούτε ανάπηρος. Κι όμως του λείπανε όλα! Γιατί το παν είναι η μεγάλη συντροφιά. Η Βοήθεια στο όνειρο του καθενός μας. Εκείνο το απλό: “Είσαι άξιος, τι θες να γίνεις;”
“Αυτό”
“Πέρασε νέε μου, τράβα το δρόμο σου και μη φοβάσαι. Εδώ είμαστε εμείς οκτώ εκατομμύρια Έλληνες. Αλλά που; Ερημιά! Κανείς για κανέναν! Καμιά έφεση! Μόνο μικροεπαγγελματίες! Όλοι μικροεπαγγελματίες και μικροιδιοκτήτες! Βρωμερό μικρομάγαζο! Μια ζωή πλασαρισμένη στη μειοδοσία.  

Αυτή, φίλες και φίλοι, είναι η  "Έβδομη ημέρα της δημιουργίας"

Ένα έργο που μπορεί άντε να δείξει ότι μέσα στην απλότητά του μπορεί να γίνει τόσο δυνατό και τόσο "ομιλητικό" σε μηνύματα και χαρακτήρες.

Από τις ταινίες που τίμησαν και απογείωσαν το κοινωνικό δράμα στο Ελληνικό σινεμά μαζί με τη σχολή του κοινωνικού ρεαλισμού.