Ξεχασμένα Αριστουργήματα: ΝΤΙΝΟΥ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ: "Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΤΡΑΙΝΟΥ"

Φίλες και Φίλοι

έξω σιγά-σιγά τα χρώματα της Φύσης αρχίζουν να ετοιμάζονται να υποδεχτούν τον ερχομό του Φθινοπώρου.

Εδώ στο ΣΙΝΕΦΙΛ σήμερα θα σας παρουσιάσουμε μια κλασική ταινία του παλιού Ελληνικού Κινηματογράφου, που αποτελεί και ένα αισθητικό, καλλιτεχνικό, νοηματικό αριστούργημα.

Μια ταινία, που τιμά τον Ελληνικό Κινηματογράφο και τον ανέβασε σε πολύ μεγάλα ύψη ακόμα και σε μια εποχή που τα μέσα ήταν ελάχιστα, όμως η Τέχνη μεγαλουργούσε

ΝΤΙΝΟΥ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ

"Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΤΡΑΙΝΟΥ"

Μια δημιουργία που  αγκαλιάζει σε μια μοναδική αρμονική σύνθεση μεταξύ τους, τόσο ερωτικό δράμα όσο και  το κλασικό Film Noir, 

Πρεμιέρα:  20 Γενάρη 1958

Παρά τα 58 της ολάκερα χρόνια, τίποτα δεν δείχνει φθαρμένο και ξεθωριασμένο από αυτήν την δημιουργία του μεγάλου μας Σκηνοθέτη ΝΤΙΝΟΥ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ.

Στο στήσιμό της "επιστρατεύτηκαν" όλα τα μεγάλα ονόματα εκείνης της εποχής

ΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Παραγωγή: ΟΛΥΜΠΟΣ ΦΙΛΜ

Σενάριο: ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΡΗΣ

Από τα λίγα Σενάρια που ο αγαπημένος μου συγγραφέας και μοναδικός στο είδος του, έκανε αποκλειστικά σε Κινηματογραφική ταινία.

Είναι μια δημιουργία του που δεν έχει εκδοθεί.

Βοηθός Σκηνοθέτη:  ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΑΜΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ

Μοντάζ-Κινηματογράφιση: ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΡΥΔΗΣ-ΦΟΥΞ

Σκηνογραφία:  ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΥ

Μακιγιάζ:  ΜΑΛΒΙΝΑ ΤΣΟΥΓΙΟΠΟΥΛΟΥ

ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ

ΑΝΝΑ ΣΥΝΟΔΙΝΟΥ στο ρόλο της Μαντώς Κωστοπούλου

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΠΑΣ στο ρόλο του Δημήτρη Κωστόπουλου

ΜΙΧΑΛΗΣ ΝΙΚΟΛΙΝΑΚΟΣ στο ρόλο του Γιώργου Παυλίδη (Δεπόντε)

ΖΩΡΖ ΣΑΡΡΗ στο ρόλο της Ελένης Παπαδάτου

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ στο ρόλο του Ροδόπουλου

ΔΗΜΟΣ ΣΤΑΡΕΝΙΟΣ στο ρόλο του γέρου Μουσικού της κατοχής

ΜΑΡΩ ΚΟΝΤΟΥ στο ρόλο της νεαρής φίλης

ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΝΑΚΗΣ 

ΣΤΕΛΙΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ

ΝΤΟΡΑ ΚΩΣΤΙΔΟΥ 

ΚΩΣΤΑΣ ΚΕΡΤΗΣ

ΝΙΝΕΤΑ ΖΩΤΟΥ 

ΤΟ ΘΕΜΑ

Ένα τρίο ανθρώπων, δύο ανδρών και μιας Γυναίκας και η ερωτική τους σχέση σε διαφορετικά επίπεδα χρόνου είναι το κύριο θέμα που διαπραγματεύεται η ταινία.

Ο Γιάννης Μαρής, μαιτρ του είδους της χρονικής αναδρομής, ιδιαίτερα στον προσφιλή του χρόνο, αυτόν της κατοχής κατορθώνει να πλέξει μια εξαίρετη ιστορία με βαρύ συναισθηματικό φορτίο, πλοκή, ένταση συναισθημάτων.

Η Μαντώ είναι μια γοητευτική Γυναίκα. Με τον ωριμότερο σύζυγό της τον Δημήτρη συγκροτούν ένα καθ' όλα επιτυχημένη αστικό ζευγάρι. 

Κάποια μέρα καλοκαιριού αποφασίζουν με την ενθουσιώδη παρέα τους να κάνουν μια εκδρομή στο Ναύπλιο. Εκεί, σε μια διάβαση, στην οποία σταματούν για να περάσει το τραίνο, η Μαντώ μένει εμβρόντητη καθώς σε ένα παράθυρο του τραίνου βλέπει έναν γνώριμο άντρα που έρχεται από το παρελθόν.

Τον ίδιο άντρα συναντά στη συνέχεια τόσο στην παράσταση της "Μήδειας" στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου όσο και στο ξενοδοχείο τους στο Μπούρτζι.

Ο Άνθρωπος αυτός λέγεται Δεπόντες αλλά μοιάζει καταπληκτικά με τον Γιώργο Παυλίδη, τον μεγάλο της έρωτα στην κατοχή. Τον άντρα που πρωτογνώρισε τον έρωτα αλλά τερμάτισαν τη ζωή του οι σφαίρες των Γερμανών σε μια νύχτα..

Η Ζωή της Μαντούς παίρνει στην κυριολεξία φωτιά ενώ δίπλα της στέκεται αρωγός η φίλη της Ελένη αλλά και ο ίδιος ο άντρας της ο Δημήτρης, ο οποίος στέκεται κοντά της απόλυτα διακριτικός με πλήρη σεβασμό σε αυτό που η γυναίκα του βιώνει.

Τι θα κάνει όμως ο Δεπόντες ; ποια θα είναι η θέση του και η στάση του σαν συναντήσει και αυτός την παλιά μεγάλη του αγάπη την ώρα που και η ίδια θα κάνει το μεγάλο βήμα να τον συναντήσει ;

Η ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΗ ΦΟΡΜΑ

Ο ΝΤΙΝΟΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ είναι συγκλονιστικός στην Σκηνοθεσία του στον "Άνθρωπο του τραίνου".

Η Ασπρόμαυρη ταινία, βουτηγμένη στο μεγαλύτερο μέρος της σε μια όμορφη σιωπή, τα σχετικά αργά κάδρα, που θα μιλήσουμε ειδικότερα για αυτά για να τονίσουμε την μαγική Κινηματογράφιση και μοντάζ του μεγάλουΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΚΑΡΥΔΗ-ΦΟΥΞ.

Η Χρήση του φωτός, οι σκιάσεις δίνουν έναν χαρακτήρα noir σε μεγάλα μέρη της ταινίας.

Η Φυσικότητα του γυρίσματος, σε αυτό βοηθούν απόλυτα οι μεγάλοι ηθοποιοί, η τέλεια αισθητική, απογειώνουν την ταινία πάνω από τα συνήθη Ελληνικά μέτρα. 

Το υπαρξιακό πλέγμα, τα φαντάσματα του παρελθόντος, τα χειρίζεται με μοναδικό τρόπο.

Η Τελευταία σκηνή με την οποία δε κλείνει η ταινία αποτελεί μάθημα αισθητικής σκηνοθεσίας από τον Ντίνο Δημόπουλο.

Κάδρο η πλατεία του Ναυπλίου. Πλάνο Κόντρ Πλονζέ για να τονίζεται η συναισθηματική μας σύγχυση και το επιβλητικό των ηρώων. Ο Σύζυγος στέκεται αριστερά ακίνητος, αποσβολωμένος, μετράει τις στιγμές που θα κριθεί η ζωή του. Δεξιά εκείνος....! ο παλιός έρωτας, το φάντασμα του παρελθόντος που πυροδότησε στη γυναίκα του την αντιστροφή του χρόνου.

Τον κοιτά που αποχωρεί κρατώντας την ανάσα του για να προσμένει τη στράτα της γυναίκας του.

Το πλάνο ανοίγει εστιάζοντας στους δύο μεγάλους πρωταγωνιστές....

Και τότε στο ίδιο πλάνο θα μπει εκείνη, η Γυναίκα του....! στέκεται συμβολικά ανάμεσα στους δυό τους. Εκείνος στέκεται περιμένει σιωπηρός, ο άλλος αποχωρεί αποφασισμένος, εκείνη τον ακολουθεί...

Εδώ, η Μαντώ θα πάρει τη μεγάλη απόφαση της ζωής της. Την ώρα που η πρώτη της μεγάλη αγάπη αποχωρεί και χάνεται, εκείνη πλέον αποφασίζει....! 

Εδώ, ο Ντίνος Δημόπουλος, σε ένα κλασικό Πλάνο Αμερικαίν, οι ήρωες από τη μέση και πάνω συνεχίζει να ζωγραφίζει. Ο Δημήτρης την καλοδέχεται...! νιώθει την ανάγκη κάτι να του πει, να του μιλήσει, να δικαιολογηθεί. Όμως.... εκείνος την σταματά. Με εκείνο το μοναδικό χαμόγελο του Γιώργου Παππά, της λέει "δεν χρειάζεται....το ότι είσαι εδώ μου τα είπες όλα..."

Οι δυο τους αποχωρούν. Το πλάνο είναι πάντα ίδιο. Αμερικαίν. Μπορεί το κράτημά τους να μην φωτογραφίζει τον παθιασμένο έρωτα, το παράφορο, αλλά σημαδεύει το σεβασμό, την αποδοχή των αναμνήσεων, την υπέρβαση κάθε εγωισμού.

Την ίδια στιγμή, σε ένα πλάνο που θα ζήλευαν πάρα πολλά μεγάλα ονόματα του παγκόσμιου κινηματογράφου τέχνης, κοντρ πλονζε σε γεωμετρία απόλυτης προοπτικής, εκείνος... ο Δεπόντης, ο Γιώργος Παυλίδης του παρελθόντος αποχωρεί όπως ακριβώς ήρθε....!

"Νικημένος" από το χρόνο, τα βιώματά του, τον αγώνα του. Δεν θέλει να ταράξει μια όμορφη σχέση ενός ζευγαριού. Κάνει τον άγνωστο....! δηλώνει τον ανήξερο. Προποιείται ότι "κάνετε λάθος Κυρία..."

και χάνεται διαρκώς.....

μέχρι που να γίνει μια μικρή τόσο δα φιγούρα ζωής από τον κόσμο του παρελθόντος, των αναμνήσεων. Ο Άνθρωπος του τραίνου κλείνει με την αναχώρησή του και την αυλαία της σύντομης παρουσίας του σε δεύτερο χρόνο στη ζωή της Μαντούς...

ΟΙ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ

ΑΝΝΑ ΣΥΝΟΔΙΝΟΥ

Μεγάλη....! απλούστα μεγάλη και τρανή....! μια μεγάλη μας Ηθοποιός, αγαπημένη μου, δίνει εδώ με την παρουσία της δείγμα της ερμηνευτικής της προσωπικότητας.

Είναι όμορφη, είναι απλή, είναι γεμάτη ατμόσφαιρα, είναι επίσης και πολύ ερωτική καθώς δεν διστάζει να "εκτεθεί" σε ένα "προστατευμένο" γυμνό πλάνο στα μάτια των θεατών σε μια εικόνα γεμάτη λανθάνοντα αισθησιασμό ιδιαίτερης τόλμης για τα χρόνια εκείνα του Κινηματογράφου μας.

Οι ψυχικές της αντιθέσεις και μεταπτώσεις, η συναισθηματική της φόρτιση στην ταινία δίνονται με μοναδικό τρόπο, που παραδίδει μαθήματα υποκριτικής.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΠΑΣ

Εντάξει..... τι να πιάσουμε τώρα στο "πληκτρολόγιό" μας έναν θρύλο του Ελληνικού δραματολογίου.

Έναν άντρα που προκαλεί δέος με το καλλιτεχνικό του "εκτόπισμα", το ύφος του, την αισθητική του, τη γοητεία του της ωριμότητας.

Έχει τη δυνατότητα να είναι απλός, προσιτός, βαρύς, χαμογελαστός, λυπημένος, προβληματισμένος με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο.

Η Ερμηνεία του ως Δημήτρης εδώ είναι μοναδική.

Δίνει μαθήματα ανθρωπιάς και σεβασμού από τη θέση του συζύγου. Αντιλαμβάνεται το ερωτικό πισοδρόμισμα της γυναίκας που αγαπά, νιώθει τον κίνδυνο να τη χάσει απόλυτα και να γκρεμιστεί.

Παρ' όλα αυτά δεν πιέζει, δεν πνίγει, δεν είναι εριστικός ή επιθετικός.

Διεκδικεί με έναν απίστευτα στωικό τρόπο τη γυναίκα του αφήνοντας την λεύτερη να αποφασίσει η ίδια με μια καθαρή επιλογή χωρίς πίεση και εξαναγκασμό.

ΜΙΧΑΛΗΣ ΝΙΚΟΛΙΝΑΚΟΣ

Ένα ακόμα ερμηνευτικό "τέρας" του Ελληνικού Κινηματογράφου δεσπόζει και εδώ με την παρουσία του.

Η Προσωπική του γοητεία, όπλο ακαταμάχητο στα χέρια του και στην ερμηνευτική του πλατφόρμα

Η Μετάπτωσή του ερμηνευτικά από Γιώργος Παυλίδης της πρώτης του ζωής, έναν ξέγνοιαστο άντρα γεμάτο χαμόγελο και έρωτα, σε έναν άντρα ώριμο, ελαφρά γκριζαρισμένο, με ένα μοναδικό μελαγχολικό μοτίβο στο πρόσωπό του, κατά την άποψή μου, δεν έχει όμοιό του σε άλλη ερμηνευτική παρουσία στον Κινηματογράφο μας.

Δύο πρόσωπα, ένας άνθρωπος, δύο ζωές, δύο κατηγορίες συναισθημάτων

ΖΩΡΖ ΣΑΡΡΗ

Η Εξαίρετη Ηθοποιός μας εκείνη την εποχή είχε χαρακτηριστικά σημαντικούς και δύσκολους ρόλους στα noir και αστυνομικά φιλμ.

Εδώ σε έναν θετικό ρόλο της Ελένης, πιστής φίλης της Μαντούς. Ζει από κοντά και η ίδια το δράμα της φίλης της, νιώθει τι γίνεται στον κόσμο της και προσπαθεί να παρέμβει με τον οποιοδήποτε θετικό τρόπο.

Πολλές φορές η Ζωρζ Σαρρή δεν έχει πάντα αυτό το πρόσχαρο και χαριτωμένο γυναικείο προφίλ. Κάποιες μάλιστα στιγμές ίσως να δείχνει "στριφνή", σφιγμένη γυναίκα στην συμπεριφορά της.

Εδώ είναι πολύ ανθρώπινη και ζεστή δίπλα στους φίλους της.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ

Ερμηνεία θετική έκπληξη από τον πολύ αξιόλογο ΗΘοποιό μας.

Υποστηρικτικός ο ρόλος του, δίνει στην ταινία την ανάλαφρη πνοή που χρειάζεται για να πάρει ανάσες ο θεατής από τα δρώμενα που παρακολουθεί.

Η Εμπειρία άλλωστε του παλιού μας ηθοποιού είναι τέτοια που εγγυάται από μόνη της την άριστη επιτυχία του.

ΤΑ ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΑ ΚΑΔΡΑ της ΤΑΙΝΙΑΣ

Το ανέφερα και προηγουμένως. Η Ταινία "Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΤΡΑΙΝΟΥ" είχε την ευτυχία να έχει την Κινηματογράφιση και την φωτογραφία ένας πολύ μεγάλος καλλιτέχνης, ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΡΥΔΗΣ-ΦΟΥΞ.

Η Μεγάλη αυτή μορφή στην Κινηματογραφία εδώ αναλαμβάνει να μας δώσει κάποιες φωτογραφικές στιγμές ταξιδιού, που, ειδικά σήμερα, εμείς που τις βλέπουμε, είναι σαν να κάνουμε μια γεμάτη αναμνήσεις ταξίδι πίσω στο χρόνο.

Για πάμε λοιπόν να ταξιδέψουμε τη διαδρομή Αθήνα-Ναύπλιο

Η Πρώτη επαρχιακή οδός Αθηνών-Κορίνθου

Ναι, πραγματικά, ήταν ο δρόμος στην "Κακιά σκάλα" το 1958....! θαυμάστε την ερημιά στην κίνηση

Το πανέμορφο Ναύπλιο εκείνη την εποχή στην είσοδο της πόλης με φόντο το Παλαμήδι. Η Ερημιά συγκλονίζει.

Οι βαρκούλες που πάνε στο Μπούρτζι υπάρχουν ακόμα και σήμερα

Η Δεύτερη εμφάνιση της ΜΑΡΩΣ ΚΟΝΤΟΥ στον Κινηματογράφο, σε μια πανέμορφη φωτογραφία με φόντο το Μπούρτζι

Η Θέα της πόλης από το Μπούρτζι, τότε ξενοδοχείο

Η Κεντρική πλατεία στο Ναύπλιο, το μνημείο υπάρχει φυσικά ακόμα

Τα πούλμαν της εποχής, τα θρυλικά SETRA, με τους επισκέπτες του θεάτρου στην Επίδαυρο

Το θέατρο γεμίζει σιγά-σιγά, η παράσταση σε λίγο ξεκινά.

Ο κόσμος φτάνει στο μεγάλο parking του θεάτρου

Εδώ ο χώρος με τα αυτοκίνητα

Η Πινακίδα δεν άλλαξε μήτε σήμερα....!

Η Είσοδος στο θέατρο

Η Θέα της πόλης από το Παλαμήδι

Το Μπούρτζι από την πλατεία του Ναυπλίου

Μαγική η θέα από το Παλαμήδι

Βόλτα στα στενά της πόλης

Στα σοκάκια του Ναυπλίου, η ιστορία φέρνει βόλτα

Οι βαρκούλες στο λιμάνι

Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι τα κάδρα της ταινίας, με το φακό του Αριστείδη Καρύδη-Φουξ το καθένα είναι και από μία ζωγραφιά, έδιναν δε στην ταινία ανεκτίμητη ιστορική αξία στο πέρασμα του χρόνου

Αυτός λοιπόν ήταν "Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΤΡΑΙΝΟΥ".

Φίλες και Φίλοι, μια ταινία που στην πρώτη της προβολή, έκοψε 37.259 εισιτήρια, στην 9η θέση της πιο εμπορικής ταινίας εκείνης της εποχής ανάμεσα σε 32 άλλες.

Στις 3 Μάη του 1958. λίγους μήνες δηλαδή μετά, ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΠΑΣ, χάνει τη μάχη με τη ζωή από καρκίνο μόλις στα 55 του χρόνια.

Η Ταινία αυτή είναι η τελευταία του στον Κινηματογράφο.

Μια ταινία με αργό αλλά πολλές φορές συναισθηματικά βασανιστικό ρυθμό. Για να αφομοιώσει κανείς την παράλληλη πορεία τριών ανθρώπων μέσα σε ένα απόλυτα ειδυλλιακό εξωτερικό περιβάλλον.

Η Ακροναυπλία εκείνη την εποχή. Νωπές ακόμα οι μνήμες από τους αγωνιστές κρατούμενους ήρωες ενός μετεμφυλιακού κράτους που τους κυνηγούσε ακόμα και νεκρούς.

Λατρεύω αυτήν την ταινία για χίλιους δυο λόγους. Λόγους τέχνης, κινηματογραφίας, ερμηνειών, απόψεων, νοημάτων, εικόνας, αισθητικής.

Μιχάλης Νικολινάκος, από τα απόλυτα αντρικά πρότυπα γοητείας εκείνης της εποχής. Γοητείας και ερμηνείας ύψους.

Ο Τελευταίος διάλογος του Δεπόντε (Γιώργου Παυλίδη) με την Μαντώ, είναι πραγματικά συγκλονιστικός.

Μία προς μία οι λέξεις που βγαίνουν από το στόμα του μοιάζουν με μαχαιριές στην καρδιά.

Δικαιούται άραγε το παρελθόν μιας μεγάλης αγάπης να διεκδικήσει κάτι από το δοσμένο σίγουρο παρόν ;

Μπορεί ένα "φάντασμα του παρελθόντος" να διεκδικήσει την παλιά του αγάπη ;

Πραγματικά πολύ δύσκολες στιγμές για κάθε άνθρωπο σαν πέσουν μπροστά στη ζωή του.

Να την δείτε φίλες και φίλοι....!

Υ.Γ. Τα φωτογραφικά καρέ είναι προσωπική μου επιλογή. Η Επεξεργασία τους έγινε με το πρόγραμμα Media Play Center-Home Cinema, classic edition